Grzechotniki — fascynujące węże
Grzechotniki to węże budzące powszechny strach. Czym zasłużyły na swoją złą reputację? Czy rzeczywiście są groźne?
Grzechotniki lub grzechotnikowate (Crotalinae) to podrodzina żmijowatych. Niegdyś węże te stanowiły odrębną rodzinę. Zwierzęta te żyją w obu Amerykach i w mniejszej liczbie w Azji. Są to duże węże, osiągające długość od 40 do 270 cm. Ubarwienie szarawe, brązowawe, oliwkowe zwykle z deseniem na ciele.
Pożywieniem grzechotników są głównie małe ssaki, w tym myszy i szczury, rzadziej gady i płazy oraz ptaki. Zęby jadowe grzechotników są długie i ruchome, z kanalikiem w środku.
Węże te zajmują bardzo różnorodne środowiska. Są tu gatunki nadrzewne, żyjące w pobliżu wody, w lasach, zaroślach, na sawannach i terenach jałowych, skalistych. Żaden z gatunków nie prowadzi podziemnego trybu życia.
Receptory ciepła
Na policzkach (między oczami a nozdrzami) tych węży znajdują się dość duże jamki policzkowe, które kryją receptory ciepła. Receptory te umożliwiają celne trafianie w ciała ciepłokrwistych ofiar nawet w środku nocy. Narządy te są tak czułe, że wykrywają różnice w temperaturze rzędu ułamka stopnia Celsjusza. Wąż wyczuje ciepło ludzkiej ręki lub nogi z odległości kilkudziesięciu centymetrów.
Grzechotka
Wiele gatunków na końcu ogona ma tak zwaną grzechotkę. Wąż, potrząsając nią z dużą częstotliwością, wydaje grzechoczący dźwięk, ostrzegając napastników przed możliwością ukąszenia, ale tylko wówczas, gdy sam czuje się zagrożony. Gdy czatuje na zdobycz, wąż jej wówczas nie używa. Szelest grzechotki jest słyszalny z odległości nawet 30 metrów! Co ciekawe, grzechotniki są przy tym całkowicie głuche i co najwyżej odczuwają ciałem drgania podłoża. Po co więc wężowi grzechotka? Prawdopodobnie dzięki niej węże nie są masowo rozdeptywane przez duże kręgowce.
Najgroźniejsze grzechotniki
Z reguły są to węże jadowite, a ich jad jest na tyle silny, że ukąszenie przez te węże jest niebezpieczne dla życia człowieka.
Największym właściwym grzechotnikiem, żyjącym w Ameryce Północnej, jest grzechotnik diamentowy (Crotalus adamanteus). Mierzy on aż 2,5 metra długości.
W Ameryce Północnej najwięcej ukąszeń śmiertelnych pochodzi od grzechotnika teksaskiego (Crotalus atrox). Jest szeroko rozpowszechniony w Meksyki. Poza tym, że jest groźny, ma agresywne usposobienie.
Do najgroźniejszych grzechotników należy jednak grzechotnik straszliwy (Crotalus durissus) — kaskawal, w tym jego podgatunek - grzechotnik brazylijski. Wąż ten w pełni zasługuje na swoją nazwę gatunkową. To najbardziej jadowity wąż świata. Jego ukąszenie powoduje najwięcej przypadków śmiertelnych wśród ludzi. Jad zawiera neurotoksyny oraz substancje odpowiedzialne za hemolizę czerwonych krwinek.
Ukąszony człowiek może nawet nie zauważyć ukąszenia. Po pewnym czasie jednak pojawiają się bóle pleców, karku, osłabienie, zaburzenie widzenia, czasem ślepota, a następnie utrata przytomności, zatrzymanie wydzielania moczu. Śmiertelność wśród dzieci, jeśli nie poda się odpowiednio szybko surowicy, wynosi 100%, zaś wśród dorosłych ponad 73%. Przebieg choroby po ukąszeniu jest zawsze ciężki.
Ostatnio opublikowane w Pytajniku
Zobacz też
Gady
Gady (Reptilia) to kręgowce, które opanowały środowisko wodne i lądowe. Dzisiaj żyją 4 rzędy gadów, około 6000 gatunków gadów, w Polsce tylko 9 gatunków.
Węże
Węże (Serpentes) to podrząd gadów, który liczy dziś 2500 gatunków w 11 rodzinach i około 420 rodzajach. W Polsce żyje 5 gatunków z tej rodziny gadów. Większość łuskonośnych głowę pokrywają rogowe tarczki, resztę ciała rogowe łuski.
© medianauka.pl, 2023-06-08, A-4902