Ryby

Witaj na stronie poświęconej rybom. Opisano tu wiele gatunków w wirtualnym atlasie, ze szczególnym naciskiem na gatunki żyjące w Polsce. Ryby to najstarsza i największa grupa kręgowców, bardzo zróżnicowane co do wielkości, kształtu, fizjologii oraz zachowania.

Systematyka

Ryby to zbiorcza nazwa przedstawicieli kilku gromad wodnych kręgowców. Są to śluzice, minogi, ryby chrzęstnoszkieletowe i ryby kostnoszkieletowe. Znamy około 25 000 współcześnie żyjących gatunków ryb. W Polsce stwierdzono obecność 120 gatunków z czego 82 gatunki to ryby słodkowodne. Aż 35% tych ryb to gatunki obce.

Atlas ryb

W naszym atlasie ryb można znaleźć wszystkie opisane w tym portalu gatunki. Wiele filtrów wyszukiwania pozwala zawęzić wyniki. To dobre narzędzie do oznaczania gatunków ryb z całego świata.

Gromady i rzędy ryb

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Ryby kostnoszkieletowe (Osteichtyes)

Ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)

Śluzice (Myxini), minogi i pokrewne (Cephalaspidomorphii)

Pozostałe rzędy

Gromada: ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)

• Hexanchiformes
• piłonosokształtne (Pristiophoriformes)

Gromada: ryby kostnoszkieletowe (Osteichtyes)

• prapłaźcokształtne (Lepidosireniformes)
• gardzielcokształtne (Saccopharyngiformes)
• piaskolcokształtne (Gonorynchiformes)
• wężorokształtne (Stomiiformes)
• świetlikokształtne (Myctophiformes)
• Percopsiformes
• wyślizgokształtne (Ophidiiformes)
• Indostomiformes

Informacje dodatkowe

W artykule systematyka ryb zawarta została szczegółowa taksonomia wraz z linkami do poszczególnych gatunków opisywanych w niniejszym portalu.

W poniższej tabeli przedstawiono systematykę ryb.

Występowanie

Ryby są obecne we wszystkich oceanach, morzach, a także większości wód śródlądowych. Ryby są obecne w wodach arktycznych i tropikalnych. Spotykane także w głębinach, na głębokości nawet 11 km, gdzie panuje ogromne ciśnienie. Wiele gatunków może żyć w słodkich i słonych wodach jednocześnie. Niektóre gatunki przez krótki czas mogą żyć także na lądzie.

Cechy charakterystyczne ryb

• Masa mięśni stanowi 40-65% całkowitej masy ciała.
• Wszystkie ryby są wyposażone w płetwy ogonowe. Liczba płetw u różnych gatunków może być różna. Na ogół występuje para płetw piersiowych i brzusznych, na grzbiecie znajduje się płetwa grzbietowa, czasem płetwa tłuszczowa. W okolicach odbytu znajduje się jedna lub dwie płetwy odbytowe.
• Większość gatunków ma wrzecionowaty kształt ciała;
• W skórze znajdują się gruczoły śluzowe.
• Niektóre gatunki (poza rybami dennymi) posiadają tak zwany pęcherz pławny wypełniony gazem, który umożliwia kontrolowanie siły wyporu.
• Wzrok, węch i słuch są podstawowymi zmysłami.
• Ryby posiadają linię boczną, narząd zmysłu zbudowany z neuromastów, będący narządem za pomocą którego ryby orientują się w przestrzeni wody;
• Ryby posiadają ucho wewnętrzne, a te gatunki, których ucho wewnętrzne jest połączone z pęcherzem pławnym, słyszą bardzo dobrze. Niektóre ryby posiadają narząd Webera, narząd zbudowany z szeregu kostek. Niektóre ryby także wytwarzają dźwięki.
• Niektóre ryby posiadają elektroreceptory, reagujące na zmiany pola elektrycznego w przestrzeni. Receptory te służą do lokalizacji zdobyczy oraz orientacji w terenie na podstawie detekcji pola elektromagnetycznego Ziemi.
• Niektóre gatunki ryb potrafią wytwarzać prąd o napięciu kilkuset woltów!
• Formy rozrodu są bardzo zróżnicowane. Niektóre gatunki potrafią zmieniać płeć. Część gatunków przejawia zachowania opieki nad potomstwem. Samica może złożyć w ciągu sezonu nawet 28 mln jaj. Większość ryb jest jajorodna. Zapłodnienie i rozwój oraz wyląg młodych odbywają się poza organizmem matki. U części gatunków żyworodnych zapłodnienie następuje wewnątrz ciała samicy.
• Ciało pokryte jest łuskami.
• Ryby oddychają skrzelami.

Budowa zewnętrzna ryby
Tablica interaktywna

Budowa neuronu
Tablica interaktywna

Ewolucja ryb

Najstarsze ryby pojawiły się około 500 mln lat temu w dolnym kambrze. Pierwszą skamieniałością, co do której naukowcy są pewni, jest Astrapis desiderata z Ameryki Południowej. Gatunek ten należy do bezszczękowców. Ciało pokryte było pancerzem. Najstarsze żuchwowce pochodzą z dolnego syluru. Wyodrębnienie się nowożytnych ryb chrzęstnoszkieletowych miało miejsce najprawdopodobniej w jurze (200-145 mln lat temu) i kredy (145-65 mln lat temu).

Znaczenie ryb

Ryby mają ogromne znaczenie gospodarcze. Stanowią pokarm dla ludzi i zwierząt. Połowy odbywają się także na potrzeby akwarystyki. Każdego roku sprzedaje się co najmniej 150 mln ryb "ozdobnych" do tych celów.

Ochrona i zagrożenia ryb

Wiele gatunków jest zagrożonych wymarciem. Prawie 800 gatunków klasyfikuje się jako gatunki o wysokim ryzyku wymarcia. Najwięcej gatunków zagrożonych należy do pielęgnicowatych (Cichlidae). Druga grupa najbardziej zagrożonych ryb to karpiowate (ponad 100 gatunków zagrożonych). Wiele gatunków to endemity, zatem o ograniczonym zasięgu występowania. Problemy w takim środowisku od razu stwarzają problem z przetrwaniem gatunku. Ogromne zagrożenie dla ryb to degradacja środowiska spowodowana zanieczyszczeniem wód, budowlami hydrotechnicznymi.

Pytania

Czy ryba to mięso?

Artykuły powiązane

Ciekawostki o rybach

© medianauka.pl, 2015-11-09, A-3195
Data aktualizacji artykułu: 2023-09-03