Płazy

Płazy

Witaj na stronie poświęconej płazom. Znajdziesz tutaj wiele informacji o płazach, ich systematyce, cechach charakterystycznych, sposobach zachowań, anatomii oraz biologii życia. Przede wszystkim opisano tu wiele gatunków w wirtualnym atlasie, omówiono też wszystkie gatunki występujące w naszym kraju. Ta strona to encyklopedia, która wprowadza nas w świat płazów.

Płazy (Amphibia) to gromada zwierząt, do której zaliczamy około 5990 gatunków, z czego w Polsce żyje 18 gatunków. Źródła podają bardzo różną liczbę gatunków, gdyż w rejonach tropikalnych odkrywane są wciąż nowe gatunki. Płazy są pod względem ewolucyjnym pierwszą grupą kręgowców lądowych. Nie są szkodnikami i zazwyczaj są pożyteczne.

Systematyka płazów

Do płazów zaliczamy rząd płazów bezogonowych (Anura) z około 5260 gatunkami, płazów ogoniastych (Caudata, dawniej Urodela) z około 555 gatunkami oraz rząd płazów beznogich (Gymnophiona) z około 167 gatunkami. Są to grupy płazów najbardziej znane.

Atlas płazów

Wykaz rzędów płazów:

Nazwa rzęduNazwa łacińskaCzy występuje w Polsce?Liczba rodzinSzacunkowa liczba gatunków
płazy bezogonoweAnuratak325260
płazy ogoniasteCaudatatak10555
płazy beznogieGymnophionanie6167

W artykule systematyka płazów zawarta została szczegółowa taksonomia wraz z linkami do poszczególnych gatunków, opisywanych w niniejszym portalu.

W niniejszej tabeli przedstawiono systematykę płazów.

Jednostka systematycznaNazwa polskaNazwa łacińska
GromadapłazyAmphibia
TypstrunowceChordata
PodkrólestwotkankowceEumetazoa
KrólestwozwierzętaAnimalia
DomenaeukariontyEucaryota

CHARAKTERYSTYKA
Płazy
Występowanie
Europa, Azja, Australia, Afryka, Ameryka Północna, Ameryka Południowa
Liczba gatunków na świecie
około 5990
Liczba gatunków w Polsce
18
Największy gatunek płaza
Chińska salamandra olbrzymia (Andrias davidianus)
długość: 170 cm
masa ciała: 61 kg
Najmniejszy gatunek
Prawdopodobnie jest to Brachycephalus didactylus (dawniej Psyllophryne didactyla)
długość ciała: 10 mm

Występowanie płazów

Płazy są obecne na wszystkich kontynentach na Ziemi poza Antarktydą, nie ma też ich w Arktyce oraz północnych obszarach Eurazji i Ameryki Północnej. Nie zasiedlają też obszarów pustynnych i wysp oceanicznych. Najmniejsza liczba gatunków żyje w Europie i Azji Północnej. Najwięcej gatunków można spotkać na obszarze Indochin, Indii i okolicznych wyspach oraz w krainie etiopskiej (Afryka i Madagaskar) w lasach tropikalnych i subtropikalnych. Zasięg bardzo nielicznych gatunków przekracza Koło Podbiegunowe Północne (66,5o). Płazy można spotkać także na dużych wysokościach do 3000 m n.p.m., a w Himalajach do ponad 5200 m n.p.m. i Andach w Peru aż do 4480 m n.p.m.

mapa obszarów występowania płazów
Mapa obszaru występowania płazów na świecie

Cechy charakterystyczne płazów

Cechy morfologiczne i anatomia płazów

Budowa płazów, cechy morfologiczne, budowa kośćca (szkielet płazów) zostały zilustrowane następującymi tablicami:

szkielet płazów
Szkielet żaby

Tablica interaktywna
szkielet płazów
Anatomia żaby

Tablica interaktywna
budowa neuronu
Budowa neuronu

Tablica interaktywna

Ewolucja płazów

Ewolucja płazów zaczęła się 360 milionów lat temu. Przodkiem płazów były prawdopodobnie ryby dwudyszne lub trzonopłetwe.

Najstarszym znalezionym wykopaliskiem praprzodka płazów jest Ichthyostega z Grenlandii z pokładów dewonu i karbonu. Miał on typowy rybi ogon i czaszkę, jednak miał już także dobrze rozwinięte kończyny pięciopalczaste i z wyglądu przypominał płaza ogoniastego.

Najstarszym znalezionym wykopaliskiem przypominającym płaza bezogonowego jest madagaskarski Triadobatrachus z pokładu triasu. Nie miał on jeszcze charakterystycznej dla płazów bezogonowych budowy pasa miednicowego. Nie poruszał się za pomocą skoków.

płazy

Znaczenie płazów

Miejsce w łańcuchu pokarmowym

Płazy, ich jaja i larwy stanowią istotną rolę w łańcuchu pokarmowym. Odżywiają się nimi ssaki, ptaki, gady, ryby, inne płazy, a także bezkręgowce. Bezkręgowce są zaś głównym składnikiem pokarmu płazów. Zjadają ogromne ilości owadów, uważanych za szkodniki. Płazy zjadają te owady, których nie zjadają ptaki.

Niektóre płazy są odławiane przez człowieka w celach kulinarnych. Należą do nich żaby zielone, żaba rycząca, aksolotl meksykański, niektóre żaby szponiaste w Afryce, żaby z rodzaju Poa w Azji

Medycyna

Wiele płazów człowiek wykorzystuje w badaniach laboratoryjnych. Niektóre toksyny wytwarzane przez skórę płazów znalazły zastosowanie w leczeniu chorób człowieka.

W Chinach ponad 30 gatunków płazów jest wykorzystywanych w medycynie ludowej, co przyczynia się do ich wymierania.

płazy

Ochrona płazów

Płazy w zastraszającym tempie zmniejszają swoją liczebność. Szacuje się, że od 1980 roku do 2009 wyginęło 122 gatunki płazów. Najwięcej zagrożonych gatunków jest na Haiti, w Kolumbii, Meksyku, Ekwadorze, Brazylii i Chinach. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest działalność człowieka i jej wpływ na środowisko naturalne. Nawet tam, gdzie człowiek nie wywarł swojego piętna na krajobrazie, płazy giną ze względu na kwaśne deszcze czy nadmiar promieniowania UV (z powodu dziury ozonowej).

Wpływ na liczebność płazów miała także globalna epidemia grzybicza — chytridiomikoza, która atakowała głównie płazy bezogonowe.

Ze względu na zależność od środowiska wodnego i lądowego liczebność płazów jest ważnym wskaźnikiem zanieczyszczenia środowiska. Zachowanie naturalnych środowisk to najlepszy środek ochrony tej gromady zwierząt.

Dużym zagrożeniem dla płazów są drogi i autostrady, przez które przebiega często trasa migracji płazów na zimowiska czy do zbiorników godowych. Płazy są zwyczajnie rozjeżdżane przez pojazdy samochodowe.

Istnieje wiele ludzi i organizacji, które przyczyniają się do ochrony płazów na świecie.

Ochrona płazów w Polsce polska

W Polsce wszystkie gatunki rodzimych płazów podlegają całkowitej ochronie prawnej. Oznacza to, że płazami rodzimymi w naszym kraju nie można handlować, nie można ich przetrzymywać w domu, ranić i zabijać. Za łamanie prawa w tym zakresie można odpowiadać przed Sądem Grodzkim.

W porównaniu z innymi krajami, Polska ma dużo naturalnych siedlisk płazów, a ich ochrona, na przykład poprzez tworzenie użytków ekologicznych wokół zbiorników wodnych na terenach zurbanizowanych może się przyczynić do ochrony tych pięknych i interesujących zwierząt.

Pytania

Jaki jest największy płaz na świecie?

To chińska salamandra olbrzymia (Andrias davidianus). Jej długość wynosi aż 170 cm, a ciężar ciała nawet 61 kg!

Płaz czy gad?

Jest to pytanie, które bardzo często się pojawia w sieci i przy różnych okazjach. Mimo że wydaje się, że płazy i gady są łatwe do odróżnienia, wiele ludzi ma z problem z klasyfikacją poszczególnych gatunków czy rodzajów. Poniższy artykuł zawiera zestawienie najczęściej pojawiających się pytań i odpowiada na nie w postaci tablicy. Przejdź do artykułu: Płaz czy gad?

Czy płazy mają łuski?

Łuski (pojedyncze) mogą występować w skórze płazów beznogich i to tylko wybranych gatunków.

Czy występuje u płazów linia boczna?

Narząd linii bocznej (można się też spotkać z nazwą linia naboczna) występuje zarówno u larw, jak i osobników dorosłych wielu płazów, które są związane ze środowiskiem wodnym.

Jak nazywają się jajeczka płazów?

Jaja płazów to skrzek.

Jak nazywa się nauka o płazach?

Nauka o płazach to herpetologia.

Czy ślimak to płaz?

Nie. Ślimaki są mięczakami, zaliczanymi do bezkręgowców.

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury. Wiele ćwiczeń to dobre zadania maturalne.



Powiązane quizy

Płazy Polski — quiz

Liczba pytań: 27
Quiz szkolny
Quiz dla każdego
Średni wynik:
10.56 / 39.11%
2024-01-21



Żaby brunatne
W Polsce obok żab zielonych (żaba śmieszka, żaba jeziorkowa i wodna) występują dość pospolicie żaby brunatne takie, jak żaba trawna, podobna do niej żaba moczarowa i żaba dalmatyńska.
Sejmuria — przodek gadów
Sejmuria (Seymouria) to rodzaj płazów uważany za przodka współcześnie żyjących gadów. Sejmuria w swojej budowie ma cechy płazów i gadów.
Największy płaz na świecie
Jaki płaz jest największy na świecie? Jakie osiąga rozmiary i gdzie żyje? Jaki płaz jest największy w Polsce?

Inne zagadnienia z tej lekcji


© medianauka.pl, 2012-07-24, A-1614
Data aktualizacji artykułu: 2023-09-03



©® Media Nauka 2008-2023 r.