Protisty

Protisty
© micro_photo - stock.adobe.com

Protisty (Protista) to królestwo organizmów żywych, do którego zalicza się proste organizmy, w budowie komórkowej których występuje jądro komórkowe. W królestwie tym klasyfikujemy takie organizmy eukariotyczne, których nie można przyporządkować do zwierząt, roślin, ani grzybów.

Do protistów zaliczamy ponad 200 000 gatunków. Różnorodność organizmów w tym królestwie jest przeogromna. Są to organizmy jednokomórkowe i wielokomórkowce, cudzożywne (zwierzęcopodobne) i samożywne (rośliniopodobne), mikroskopijne i ogromnych rozmiarów.

Protisty, które przypominają zwierzęta to pierwotniaki (Protozoa).

Protisty, które przypominają rośliny to glony, algi (Algae).

Atlas

Systematyka tej grupy zwierząt nie jest ustalona. Atlas odzwierciedla podział protistów na tradycyjne typy organizmów:



Występowanie

Protisty są to głownie organizmy związane ze środowiskiem wodnym. Występują w morzach, oceanach i wodach śródlądowych. Na lądzie protisty występują tylko tam, gdzie jest wilgoć. Część protistów to pasożyty wewnętrzne. Część gatunków to protisty chorobotwórcze.

Cechy protistów

Oto najważniejsze cechy charakterystyczne protistów:

Poniższa tabela zestawia cechy różnych protistów

Nazwa Typ Grupa Czy zbudowane z jednej komórki? Czy tworzą kolonie? Czy zbudowane z wielu komórek? Ruch Obecność barwników Inne cechy
Korzenionóżki Rhizopoda Pierwotniaki Tak - - Tak - Część gatunków wytwarza pancerzyki. Pseudopodia.
Otwornice  Foraminifera Pierwotniaki Tak - - Tak - Wytwarzają skorupy pełne otworów. wypustki cytoplazmatyczne umożliwiają ruch.
Promienionóżki  Actinopoda Pierwotniaki Tak - - Tak - Przez otwory w skorupce na zewnątrz wystają tak zwane aksopodia. Część ma wici.
Wiciowce  Zoomastigina Pierwotniaki Tak - - Tak - To na ogół symbionty.
Orzęski Ciliophora Pierwotniaki Tak - - Tak - Dwa lub więcej jąder komórkowych. Wiele gatunków ma rzęski.
Sporowce  Apicomplexa Pierwotniaki Tak - - Nie - To pasożyty.
Bruzdnice Dinoflagellata

Glony

Tak Tak - Tak Tak Część okryta płytkami z celulozy. Wyposażone w wici.
Okrzemki Bacillariophyta Glony Tak Tak - Tak Tak Posiadają skorupkę z krzemionki.
Eugleniny Euglenophyta Glony Tak - - Tak Tak Błona komórkowa elastyczna. Mają dwie wici, jedna krótka.
Zielenice Chlorophyta Glony Tak Tak Tak Tak/Nie Tak Duża różnorodność.
Krasnorosty Rhodophyta Glony Tak - Tak Nie Tak Duża różnorodność.
Brunatnice Phaeophyta Glony

-

- Tak Tak Tak Plecha ma budowę o różnych własnościach funkcjonalnych (ryzoid, fylloid, kauloid). Poruszają się tylko komórki rozrodcze.
Śluzowce Myxomycota Grzybopodobne Tak - - Tak - Poruszają się tylko komórki rozrodcze.
Akrazjowce  Acrasiomycota Grzybopodobne Tak - Tak Tak - Pseudopodia.
Lęgniowce  Oomycota Grzybopodobne - - Tak Tak - Ściany komórkowe chitynowe lub z celulozy. Spory z wiciami.

Czynności życiowe

Do czynności życiowych protistów należą:

Budowa

Rozmiary protistów wynoszą od 10 mikrometrów do 60 m! Zaznaczyć należy, że większość gatunków to organizmy jednokomórkowe. Duże rozmiary osiągają glony.

Rozmnażanie

Wszystkie protisty rozmnażają się bezpłciowo przez podział. Część z nich może się rozmnażać także płciowo dzięki wytwarzaniu i łączeniu się gamet.

Znaczenie protistów

Oto wybrane zagadnienia związane ze znaczeniem protistów w przyrodzie oraz w życiu człowieka:

Ciekawostki

Nauka zajmująca się protistami to protozoologia.

Pytania

Pytania

Jakie choroby wywołują protisty?

Lista chorób wywoływanych przez protisty jest długa. Oto najbardziej znane choroby ludzi:

  • malaria
  • śpiączka afrykańska
  • lamblioza
  • rzęsistkowica
  • czerwonka amebowa
  • toksoplazmoza

Jakie są przykłady prostitów?

Oto przykłady prostitów:

  • zarodziec malarii
  • pantofelek
  • euglena zielona
  • ameba
  • świdrowiec gambijski
  • lamblia
  • rzęsistek pochwowy

Dlaczego protisty stanowią sztuczną jednostkę taksonomiczną?

Dla czystej wygody. Do protistów zaliczamy wszystkie organizmy, których nie możemy zakwalifikować do pozostałych królestw.

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury. Wiele ćwiczeń to dobre zadania maturalne.





Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • Zespół autorów (Czechowski, Gajewski, Garbaczewska, Nowakowski, Starck, Skwarło-Sońta, Trojan) - Biologia, ISBN 83-09-01027-3, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1989
  • Solomon, Berg, Martin, Villee - Biologia, ISBN 83-7073-090-6, MULTICO Oficyna wydawnicza 1996
  • Solomon, Berg, Martin - Biologia, ISBN 978-83-7763-252-9, MULTICO Oficyna wydawnicza 2016
  • Campbell, Reece, Urry, cain, wasserman. Minorsky, Jackson - Biologia, ISBN 978-83-7510-392-2, REBIS 2013

© medianauka.pl, 2021-01-06, A-3963



©® Media Nauka 2008-2023 r.