Systematyka bezkręgowców

Systematyka bezkręgowców pozwala nam przyporządkować gatunki (podstawowe jednostki systematyczne obejmujące wszystkie osobniki zdolne do nieograniczonego krzyżowania się, tworząc populację) do poszczególnych jednostek systematycznych wyższego rzędu. Taki podział ma na celu uporządkowanie wspólnych cech różnych zwierząt lub roślin. Każdy gatunek oznaczony jest dwuczłonową nazwą łacińską: pierwszy człon jest nazwą rodzaju, drugi jest nazwą gatunku w obrębie rodzaju.

Systematyka bezkręgowców ma na celu odzwierciedlenie pokrewieństwa między nimi. Gatunki łączy się w rodzaje, rodzaje w rodziny, rodziny w rzędy, rzędy w gromady (lub klasy w przypadku roślin), te ostatnie w wprzypadku zwierząt w typy. Aby podkreślić bliższe pokrewieństwo niektórych grup systematycznych stosuje się także dodatkowe kategorie jak: podrodziny, podrzędy, kohorty, szczepy, podgromady, podtypy itp.

Poniżej przedstawiono systematykę bezkręgowców wraz z linkami do istniejących artykułów w niniejszym serwisie. Gatunki wymieniono w kolejności alfabetycznej. Nie jest to pełna statystyka. Gatunki wymarłe oznaczono znakiem †.

W osobnym artykule znajdziesz systematykę owadów.

Należy pamiętać, że bezkręgowce to sztuczna jednostka systematyczna.

Typ: Strunowce (Chordata)

Typ: Stawonogi (Arthropoda)
- Gromada: Pajęczaki (Arachnida)
  - Ptasznik białokolanowy (Acanthoscurria geniculata)
  - Świdraczek pszczeli (Acarapsis woodi)
  - Rozkruszek mączny (Acarus siro)
  - Sidlisz piwniczny (Amaurobius ferox) (PL)
  - Anelosimus eximus
  - Ptasznik czarny (Aphonopelma caniceps)
  - Aphonopelma caniceps
  - Krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus) (PL)
  - Krzyżak łąkowy (Araneus quadratus) (PL)
  - Krzyżak zielony (Araniella cucurbitina) (PL)
  - Wymyk szarawy (Arctosa cinerea) (PL)
  - Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi) (PL)
  - Topik (Argyroneta aquatica) (PL)
  - Gryziel zachodni (Atypus affinis) (PL)
  - Gryziel stepowy (Atypus muralis) (PL)
  - Tapetnik (Atypus piceus)
  - Ptasznik metaliczny (Avicularia metallica)
  - Ptasznik wielobarwny (Avicularia versicolor)
  - Ptasznik czerwonokolanowy (Brachypelma smithi)
  - Ptasznik czerwonoodwłokowy (Brachypelma vagans)
  - Cedicus flavipes
  - Cedicus israeliensis
  - Zaleszczotek książkowy (Chelifer cancroides) (PL)
  - Amblypyga (Damon variegatus)
  - Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) (PL)
  - Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus) (PL)
  - Bagnik przybrzeżny (Dolomedes fimbriatus) (PL)
  - Bagnik nawodny (Dolomedes plantarius) (PL)
  - Poskocz krasny (Eresus niger) (PL)
  - Eulaelaps stabularis
  - Fuscuropoda agitans
  - Roztoczek owłosiony (Glycyphagus destructor)
  - Kleszcz pastwiskowy, kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) (PL)
  - Ptasznik olbrzymi (Lasiodora parahybana)
  - Czarna wdowa (Latrodectus mactans)
  - Tarantula ukraińska (Lycosa singoriensis)
  - Tarantula włoska (Lycosa tarantula)
  - Sieciarz jaskiniowy (Meta menardi) (PL)
  - Kwietnik (Misumena vatia) (PL)
  - Swędzik jesienny (Neotrombicula autumnalis)
  - Roztocz szczurzy (Ornithonyssus bacoti)
  - Skorpion cesarski, strasznik wielki (Pandinus imperator)
  - Kosarz zwyczajny (Phalangium opilio) (PL)
  - Nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides) (PL)
  - Phoneutria nigriventer
  - Darownik przedziwny (Pisaura mirabilis) (PL)
  - Ptasznik indyjski (Poecilotheria fasciata)
  - Świerzbowiec naskórny króliczy (Psoroptes cuniculi)
  - Świerzbowiec naskórny koński (Psoroptes equi)
  - Świerzbowiec naskórny owczy (Psoroptes ovis)
  - Skakun arlekinowy (Salticus scenicus) (PL)
  - Świerzbowiec drążący ludzki (Sarcoptes scabiei (hominis))
  - Zyzuś tłuścioch (Steatoda bipunctata) (PL)
  - Steatoda castanea (PL)
  - Steatoda grossa (PL)
  - Steatoda nobilis
  - Steatoda paykulliana
  - Roztocz truskawkowiec (Stenotarsonemus fragariae)
  - Kątnk domowy większy (Tegenaria atrica) (PL)
  - Kątnik domowy (Tegenaria domestica) (PL)
  - Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae) (PL)
  - Ptasznik goliat (Theraphosa blondi)
  - Lądzień (Trombidium spp.) (PL)
- Gromada: Skorupiaki (Crustacea)
  - Pąkla (Amphibalanus spp.) (PL)
  - Ośliczka wodna, ośliczka pospolita (Asellus aquaticus) (PL)
  - Rak rzeczny, rak szlachetny, szewc (Astacus astacu) (PL)
  - Krewetka amano (Caridina multidentata)
  - Rak queenslandzki (Cherax quadricarinatus)
  - Rozwielitka, dafnia (Daphnia sp.) (PL)
  - Krab wełnistoszczypcy, krab wełnistoręki (Eriocheir sinensis) (PL)
  - Halocaridina rubra
  - Homar europejski (Homarus gammarus)
  - Neocaridina spp.
  - Pustelnik (Pagurus sp.)
  - Langusta, langusta zwyczajna (Palinurus vulgaris)
  - Prosionek szorstki (Porcellio scaber) (PL)
  - Procambarus clarkii
  - Podwój wielki (Saduria entomon) (PL)
  - Scorpaena ustulata
- Gromada: Staroraki (Merostomata)
  - Skrzypłocz (Limulus polyphemus)
- Gromada: Wije (Myriapoda)
  - Wij drewniak (Lithobius forficatus) (PL)
  - Skolopendra paskowana (Scolopendra cingulata)
- Gromada: Kikutnice (Pycnogonida)
  - Nymphon grossipes (PL)

Typ: Mięczaki (Mollusca)
- Gromada: Małże (Bivalvia, Lamellibranchiata)
  - Sercówka grzebieniasta (Acanthocardia acuelata)
  - Szczeżuja pospolita (Anodonta anatina) (PL)
  - Szczeżuja spłaszczona (Anodonta complanata)
  - Szczeżuja wielka (Anodonta cygnaea)
  - Szczeżuja wielka (Anodonta cygnea) (PL)
  - Arka Noego (Arca noae)
  - cyprina islandzka (Arctica islandica)
  - Astarta północna (Astarte borealis)
  - Astarta zachodnia (Astarte elliptica)
  - Barnea (Barnea candida)
  - Sercówka jadalna (Cardium edule)
  - Sercówka pasiasta (Cardium fasciatum)
  - Corbicula javanicus
  - Racicznica zmienna (Dreissensia polymorpha)
  - Ostryga portugalska (Gryphaea angulata)
  - Gniazdówka ozdobna (Lima hians)
  - Rogowiec wapienny (Macoma calcarea)
  - Skójka perłorodna, perłoródka rzeczna (Margaritana margaritifera)
  - Perłopław (Meleagrina margaritifera)
  - Płaskołaz (Mya arenaria)
  - Małgiew, piaskołaz (Mya arenaria) (PL)
  - Omułek jadalny (Mytilus edulis)
  - Nukula orzechowata (Nucula nucleus)
  - Ostryga jadalna (Ostrea edulis)
  - Przegrzebek pospolity (Pecten jacobaeus)
  - Penicillus javanus
  - Skałotocz amerykański (Petricola pholadiformis)
  - Skałosznica (Petricolaria pholadiformis)
  - Skałotocz (Phalas dactylus)
  - Szołdra szlachetna, przyszynka (Pinna nobilis)
  - Scabies crispata
  - Okładniczka pochwowata (Solen vagina)
  - Rogowiec bałtycki (Tellina baltica)
  - Rogowiec mały (Tellina tenuis)
  - Świdrak okrętowy (Teredo navalis)
  - Przydacznia olbrzymia (Tridacna gigas)
  - Skójka malarska (Unio pictorum)
- Gromada: Głowonogi (Cephalopoda)
  - abraliopsis morisii
  - Amphioctopus marginatus
  - Ośmiornica teleskopowa (Amphitretus pelagicus)
  - kałamarnica olbrzymia, kalmarzec (Architeuthis dux)
  - Żeglarek argo (Argonauta argo)
  - Callistoctopus luteus
  - Kalmarnik długoramienny (chiroteuthis veranyi)
  - Ośmiornica ślepa (Cirrothauma murrayi)
  - Brzegulica piżmowa, ośmiornica piżmowa (Eledone moschata)
  - Ośmiornica olbrzymia (Enteroctopus dofleini)
  - Euprymna berryi
  - Hapalochlaena lunulata
  - Kałamarnica zwyczajna, kalmar pospolity (Loligo vulgaris) (PL)
  - Kalmarowiec głębinowy (Lycoteuthis diadema)
  - Macroctopus maorum
  - Macrotritopus defilippi
  - Kałamarnica kolosalna (Mesonychoteuthis hamiltoni)
  - Łodzik piękny, łodzik perłowy (Nautilus pompilius)
  - Ośmiornica zwyczajna, ośmiornica pospolita (Octopus vulgaris)
  - Kalmar europejski, kalmarnik latający (Ommastrephes sagittatus)
  - Sepia apama
  - Sepia bandensis
  - Sepia latimanus
  - Mątwa zwyczajna (Sepia officinalis)
  - Sepia pharaonis
  - Sepiadarium kochi
  - Sepiola atlantica
  - Mątewka karłowata (Sepiola rondeleti)
  - Sepioteuthis sepioidea
  - Spirula (Spirula spirula)
  - Thaumoctopus mimicus
  - Wampirzyca piekielna, wampirnica (Vampyroteuthis infernalis)
  - Wunderpus photogenicus
- Gromada: Ślimaki (Gastropoda)
  - Achatina zwyczajna (Achatina achatina)
  - Achatina fulica
  - Przytulik strumieniowy (Ancylus fluviatilis)
  - Ślimak helenka (Anentome helena)
  - Ślimak helenka, ślimak helena (Anentome helena)
  - Ślimak zaroślowy (Arianta arbustorum) (PL)
  - Ślinik luzytański (Arion lusitanicus)
  - Ślinik wielki (Arion rufus)
  - Pomrów błękitny (Bielzia coerulans) (PL)
  - Zagrzebka sklepiona (Bithynia leachi)
  - Zagrzebka pospolita (Bithynia tentaculata)
  - Wstężyk gajowy, ślimak gajowy (Capaea nemoralis) (PL)
  - Chromodoris kuniei
  - Stożek geograficzny (Conus geographus)
  - Doderbardia rudawa (Dauderbardia rufa)
  - Pomrowik polny (Deroceras agreste) (PL)
  - Pomrów plamisty (Deroceras reticulatus)
  - Elysia crispata
  - Niebieski smok, błękitny smok (Glaucus atlanticus)
  - Uchowiec jadalny, słuchotka (Haliotis tuberculata)
  - Ślimak szary (Helix aspersa)
  - Ślimak winniczek (Helix pomatia) (PL)
  - Tratewnik jantina (Janthina janthina)
  - Pomrów czarniawy (Limax cinereoniger) (PL)
  - Pomrów wielki (Limax maximus)
  - Błotniarka uszata (Lymnaea auricularia)
  - Błotniarka stawowa, nieruch (Lymnaea stagnalis) (PL)
  - Błotniarka moczarowa (Lymnaea truncatula, Galba truncatula)
  - Brzeźnica nogowa (Marginella cornea)
  - Świderek (Melanoides tuberculata)
  - Melongena corona
  - Rozkolec purporodajny (Murex brandarius)
  - Murex ternispina
  - Ślimak Military helmet (Neritina pulligera)
  - Ovula ovum
  - Papustyla pulcherrina
  - Fylidia guzkowata (Phyllidia ocellata)
  - Rozdętka zaostrzona (Physella acuta)
  - Zatoczek rogowy (Planorbarius corneus) (PL)
  - Ampularia (Pomacea diffusa)
  - Skrzydelnik wielki (Strombus gigas)
  - Bursztynka pospolita (Succinea putris) (PL)
  - Rozdepka rzeczna (Theodoxus fluviatilis)
  - Żyworodka pospolita (Viviparus contectus) (PL)
  - Nalęgotka rzeczna, nalęgotka żyworodka (Viviparus viviparus)

Typ: Obleńce (Nemathelminthes)
- Gromada: Nicienie (Nematoda)
  - Ascaridia galli
  - Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) (PL)
  - Glista świńska (Ascaris suum)
  - Camallanus cotti
  - Dictyocaulus filaria
  - Ditylenchus destructor
  - Niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci)
  - Riszta, nitkowiec podskórny (Dracunculus medinensis)
  - Owsik ludzki (Enterobius vermicularis) (PL)
  - Filaria słoniowacizny (Filaria bancrofti)
  - Haemonchus contortus
  - Heterakis gallinarum
  - Mątwik ziemniaczany (Heterodera rostochinensis)
  - Mątwik burakowiec (Heterodera schachti)
  - Loa-loa (Loa loa)
  - Oesophagostomum dentatum
  - Oesophagostomum radiatum
  - Oesophagostomum venulosum
  - Glista końska (Parascaris equorum)
  - Węgorek świński (Strongyloides ransomi)
  - Węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis) (PL)
  - Syngamus trachea
  - Glista psia (Toxocara canis) (PL)
  - Włosień spiralny, włosień kręty (Trichinella spiralis) (PL)
  - Włosogłówka (Trichocephalus trichiurus) (PL)

Typ: Pierścienice (Annelida)
- Gromada: Pijawki (Hirudinea)
  - Glossiphonia complanata (PL)
  - Pijawka końska (Haemopis sanguisuga) (PL)
  - Herpobdella octooculata (PL)
  - Pijawka lekarska (Hirudo medicinalis) (PL)
  - Hirudo orientalis
  - Hirudo verbana
  - Pijawka nilowa (Limantis nilotica) (PL)
  - Pijawka rybia (Piscicola geometra) (PL)
  - Theromyzon tesselata (PL)
  - Pijawka kacza (Theromyzon tessulatum) (PL)
- Gromada: Skąposzczety (Oligochaeta)
  - Szczeciak (Chaetogaster diaphanus) (PL)
  - Kompostowiec cuchnący (Eisenia foetida) (PL)
  - Kompostowiec różowy (Eisenia rosea) (PL)
  - Wazonkowiec biały (Enchytraeus albidus) (PL)
  - Rurecznik drobny (Limnodrilus heterochaetus) (PL)
  - Dżdzowniczka (Lubriculus variegatus) (PL)
  - Dżdżownica czerwonawa (Lumbricus rubellus) (PL)
  - Dżdżownica ziemna (Lumbricus terrestris) (PL)
  - Megascolides australis (PL)
  - Wazonkowiec czerwony (Pachydrilus lineatus) (PL)
  - Paranais littoralis (PL)
  - Limozella (Rhynchelmis limosella) (PL)
  - Stylaria (Stylaria lacustris) (PL)
  - Rurecznik mułowy, tubifeks (Tubifex tubifex) (PL)
- Gromada: Wieloszczety (Polychaeta)
  - Alkmarja (Alkmaria romijni) (PL)
  - Amfarete (ampharete grubei) (PL)
  - Antinella (Antinoella sarsi) (PL)
  - Afrodyta tęczowa, złotorunka (Aphrodita aculeata)
  - Piaskówka, nalepian (Arenicola marina)
  - Aricidea suecica (PL)
  - Eunice aphroditois
  - Palolo (Eunice viridis)
  - Fabricja (Fabricia sabella) (PL)
  - Manjunkja (Manayunkia aestuarina) (PL)
  - Neftyda (Nephthys ciliata) (PL)
  - Nereida (Nereis spp.) (PL)
  - Paronis (Paronis gracillis) (PL)
  - Foloe (Pholoe minuta) (PL)
  - Pygospio elegans (PL)
  - Skalibregma (Scalibregma inflatum) (PL)
  - Skoloplos (Scoloplos armiger) (PL)
  - Streblospio shrubsoli (PL)
  - Streptosyllis websteri (PL)
  - Skrzeloń (Terebellides stroemi) (PL)

Typ: Szkarłupnie (Echinodermata)
- Gromada: Rozgwiazdy (Cephalopoda)
  - Rozgwiazda czerwona (Asterias rubens) (PL)
- Gromada: Liliowce (zwierzęta) (Crinoidea)
  - Antedon adriatycki (Antedon adriatica)
  - Antedon marokański (Antedon maroccana)
  - Antedon śródziemnomorski (Antedon mediterranea)
  - Głowa meduzy (Cenocrinus asteria)
  - Liliowiec japoński (Metacrinus rotundus)
  - Liliowiec korzonkowy (Rhizocrinus lofotensis)
- Gromada: Jeżowce (Echinoidea)
  - Arbacia lixula
  - Turbaniec, pałkun (Cidaris cidaris)
  - Diadema setosum
  - Jeżowiec sercowaty (Echinocardium cordatum)
  - Jeżowiec jadalny (Echinus esculentus)
  - Jeżowiec skalny (Paracentrotus lividus)
  - Jeżowiec przybrzeżny (Parechinus miliaris)
  - Phyllacanthus imperialis
  - Jeżowiec zaroślowy (Psammechinus microtuberculatus)
  - Tripneustes ventricosus
- Gromada: Strzykwy (Holothuroidea)
  - Ogórczyk północnomorski (Cucumaria pentactes)
  - Ogórczyk właściwy (Cucumaria planei)
  - Strzykwa jadalna (Holothuria edulis)
  - Strzykwa zwyczajna (Holothuria tubulosa)
  - Pseudocolochirus violaceus
  - Strzykwa królewska (Stichopus regalis)
  - Strzykwa żyworodna (Synaptula hydriformis)
  - Thelenota ananas
- Gromada: Wężowidła (Ophiuroidea)
  - Astrophyton verrucosum
  - Gorgonocephalus arcticus
  - Ophiothrix suensonii
  - Wężowidło białe (Ophiura albida) (PL)

Typ: Parzydełkowce (Cnidaria)
- Gromada: Koralowce (Anthozoa)
  - Ukwiał pierścieniowaty (Actinia cari)
  - Ukwiał pospolity, ukwiał koński (Actinia equina)
  - Anemonia (Anemonia sulcata)
  - Koral szlachetny, koral czerwony (Corallium rubrum)
  - Ukwiałek arkoński (Halcampa duodecimcirrata) (PL)
  - Goździk morski (Metridium dianthus)
  - Tubipora hemprichi
  - Zoanthus socialis
- Gromada: Stułbiopławy (Cnidaria)
  - Szorstnik skórzasty (Cerianthus membranaceus)
  - Stułbia zielona (Chlorohydra viridissima)
  - Cordylophora lacustris
  - Meduza słodkowodna (Craspedausta sowerbii)
  - Stułbia pospolita (Hydra vulgaris) (PL)
  - Hydractinia echinata
  - Millepora (Millepora nodosa)
  - Stułbia szara (Pelmatohydra oligactis)
  - Bąbelnica, żeglarz portugalski, żywłoga (Physalia physalis)
  - Porpita umbrella
  - Thuiaria argentea
  - Tubularia larynx
  - Velella spirans
- Gromada: Krążkopławy (Scyphozoa)
  - Chełbia modra (Aurelia aurita) (PL)
  - Meduza kompasowa (Chrysaora hyoscella)
  - Bełtwa festonowa (Cyanea capillata) (PL)
  - Meduza niebieska Lamarcka (Cyanea lamarcki)
  - Meduza świecąca (Pelagia noctiluca)
  - Meduza kanalikowa niebieskawa (Rhizostoma octopus)
  - Meduza kanalikowa żółta (Rhizostoma pulmo)

Typ: Płazińce (Platyhelminthes)
- Gromada: Tasiemce (Cestoda)
  - Davainea proglottina (PL)
  - Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum) (PL)
  - Tasiemiec psi (Dipylidium caninum) (PL)
  - Tasiemiec bąblowcowy (Echinococcus granulosus) (PL)
  - Rzemieniec (Ligula intestinalis)
  - Moniezza expansa (PL)
  - Mózgowiec, tasiemiec kręćkowy (Taenia coenurus)
  - Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata) (PL)
  - Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) (PL)
- Gromada: Przywry (Trematoda)
  - Przywra szczupacza (Azygia lucii)
  - Przywra chińska (Clonorchis sinensis)
  - Motyliczka (Dicrocoelium dendriticum)
  - Diplozoon paradoxum (PL)
  - Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica) (PL)
  - Przywra kocia (Opisthorchis felineus) (PL)
  - Przywra płucna (Paragonimus westermani)
  - Przywra jelenia (Paramphistomum cervi)
  - Przywra żylna, przywra krwi (Schisostoma haematobium)
  - Przywra japońska (Schisostoma japonicum)
  - Schisostoma mansoni
- Gromada: Wirki (Turbellaria)
  - Bipalium kewense
  - Bipalium simrothi
  - Bipalium strubelli
  - Wypławek biały (Dendrocoelum lacteum) (PL)
  - Haploplana ornata
  - Lungia aurantiaca
  - Wirek ogrodowy (Placocephalus kewensis)
  - Wypławek alpejski (Planaria alpina)
  - Wypławek czarny (Planaria lugubris)
  - Wypławek wielooki (Polycelis cornuta)
  - Pseudoceros maximus
  - Wirek glebowy (Rhynchodemus terrestris)
  - Varsoviella kozmianskii

Typ: Gąbki (Porifera)
- Gromada: Gąbki wapienne (Calcarea)
- Gromada: Gąbki pospolite (Demospongiae)
  - Nadecznik stawowy (Spongilla lacustris) (PL)
- Gromada: Gąbki szkliste (Hexactinellida)
  - Koszyczek Wenery (Euplectella aspergillum)

Typ: Wrotki (Rotatoria)

Typ: Krasnorosty (Rhodophyta)

Typ: Brunatnice (Phaeophyta)

Typ: Zielenice (Chlorophyta)

Typ: Korzenionóżki (Rhizopoda)

Typ: Eugleniny (Euglenophyta)

Typ: Śluzowce (Myxomycota)

Typ: Wiciowce (Zoomastigina)

Typ: Podstawczaki (Basidiomycota)

Typ: Workowce (Ascomycota)

Typ: Sprzężniaki (Zygomycota)