Endemit

Endemit jest to takson (podgatunek, gatunek, rodzaj, czasem nawet rodzina lub rząd zwierząt lub roślin), który występuje na ograniczonym, najczęściej niewielkim obszarze i nie występuje nigdzie poza tym.

Jest to więc zwierzę lub roślina rzadko spotykana, unikatowa dla danego miejsca, co często ludzie, żyjący w danym regionie mocno podkreślają.

Gatunki endemiczne słabo znoszą wahania środowiskowe, zwykle są wąsko wyspecjalizowane i są podatne na wymieranie - wśród nich jest bardzo wysoki odsetek gatunków zagrożonych wymarciem.

Jeżeli używamy pojęcia na przykład gatunek endemiczny jeziora Tanganika, to mamy na myśli fakt, że gatunek występuje tylko w jeziorze Tanganika i nigdzie indziej na kontynencie, czy na całym świecie.

Endemiczność może wynikać z izolacji warunkami otoczenia - mówimy wówczas o endemiczności progresywnej. Przykładów takich gatunków jest wiele. Oto wybrane endemity z różnych z omawianych w serwisie gromad:

Szczególnie w ostatnim czasie mamy do czynienia ze zjawiskiem endemiczności reliktowej, czyli takiej, która wynika z zaniku gatunku na dużym obszarze i ograniczenie jego zasięgu do niewielkiego obszaru. Przykładem takiego gatunku endemicznego jest daniel mezopotamski.

Przeciwieństwo gatunku endemicznego to gatunek kosmopolityczny.

Endemity w Polsce

Największe skupisko gatunków endemicznych w Polsce występuje w Tatrach. W Tatrach występuje około 90 gatunków roślin naczyniowych endemicznych. Nieco mniej występuje w Pieninach i Sudetach.

Generalnie w Polsce mamy mało endemitów. Wynika to głównie z tego, że przyroda ożywiona na terenie Polski jest stosunkowo młoda. Poza tym obszar Polski jest przeważnie nizinny, czyli bez naturalnych barier utrudniających rozprzestrzenianie się gatunków.

Przykładem endemitu polskiego w świecie zwierząt jest darniówka tatrzańska (Pitymys tatricus), a ze świata roślin pszonak pieniński (Erysimum pieninicum).