Grab pospolity, grab zwyczajny
Okaz z Arboretum w Wojsławicach. © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl
Grab pospolity, grab zwyczajny (Carpinus betulus L.) to drzewo z rodziny leszczynowatych, tworzący dolną warstwę drzewostanu w bardzo wielu naszych lasach. To podstawowy gatunek grądów. Jako rośliny ozdobne są sadzone następujące odmiany:
- 'Columnaris' - osiąga do 10 m wysokości, z regularną jajowatostożkową koroną;
- 'Fastigiata' - osiąga 15 m wysokości (na zdjęciu w galerii);
- 'Foliis Argenteovariegatis Pendula' - doratsa do 8 m z biało upstrzonymi liśćmi (patrz zdjęcie w galerii);
- 'Frans Fontaine' - dorasta do 10 m o wąskokolumnowym pokroju;
- 'Pendula' - dorasta do 8 m i nawet 10 m szerokości;
To jedno z nalepszych gatunków szpalerowych.
Występowanie i środowisko PL
Grab pospolity występuje od środkowej części Europy po Kaukaz, w Azji Mniejszej. W Polsce jest pospolitym drzewem na niżu, choć spotykany jest na terenie całego kraju. Górna granica występowania to 600 m n.p.m. Drzewo to znosi doskonale cień. Nie ma dużych wymagań glebowych. Nie lubi terenów suchych, nazbyt podmokłych i zbyt kwaśnych.
Tryb życia i zachowanie
Grab żyje 100-120 lat, choć najstarszy okaz ma 300 lat. Owoce dojrzewają w październiku. Grab kwitnie w okresie od kwietnia do maja.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość zwykle 20 m (maksymalnie 29 m). Pierśnica zwykle osiąga 60 cm (okazy największe 120 cm).
Pień jest dość krótki, korona miotlasta, gęsta (gałęzie wznoszą się ukośnie do góry). U podstawy pień jest zwykle pofalowany. Kora jest gładka, popielata, z podłużnymi pasami.
Liście osiągają długość do 12 cm, są typu eliptycznego lub wąskojajowatego, są zaostrzone, zaś zaokrąglone u nasady, ich brzeg jest podwójnie piłkowany. Młode liście mają delikatne owłosienie, które później widać jedynie w okolicach nerwów na spodzie. Nerwy boczne są równoległe. Suche liście pozostają nierzadko do wiosny na drzewie.
Kwiaty są zebrane w kłosowate kwiatostany. Męskie to kotki, zwisające w dół, kwiaty żeńskie zaś są wzniesione w górę.
Owoc to płaski orzeszek posiadający trójklapowe skrzydełko.
Rozmnażanie
To gatunek jednopienny o rozdzielnopłciowych kwiatach. Jest to roślina wiatropylna.
Ochrona i zagrożenia
Nie wymaga ochrony.
Ciekawostki
To jedyny przedstawiciel grabów, jaki żyje w Polsce.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: drzewo.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień, cień.
- Środowsko: leśne.
- Użytek: rośliny ogrodowe.
- Strefy mrozoodporności: 6-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
- Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=64.
- Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Koźlarz grabowy (Leccinum griseum)
- Mleczaj przebarwiony (Lactarius fluens)
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Kwitnie grab pospolity. |
Pokrewne gatunki roślin
- leszczyna pospolita, orzech laskowy (Corylus avellana)
- leszczyna turecka, leszczyna drzewiasta (Corylus colurna)
- leszczyna Lamberta, leszczyna południowa (Corylus maxima)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
© medianauka.pl, 2017-08-13, GAT-4488
Data aktualizacji artykułu: 2024-09-13