Narecznica samcza

Okaz z Arboretum w Wojsławicach. © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Narecznica samcza, nerecznica samcza, leśna paproć (Dryopteris filix-mas) to wieloletnia roślina z rodziny nerecznicowatych, a do niedawna zaliczana do rodziny paprotnikowatych, jest tylko częściowo zimozielona. Paproć ta jest trująca, ma także lecznicze właściwości (stosowana w małych dawkach). To także gatunek wskaźnikowy starych lasów.

Występowanie i środowisko PL

Obszar występowania to Europa, Azja, północna część Afryki oraz Ameryka Północna. Występuje w lasach, głównie liściastych, zaroślach, na górskich zboczach. W Polsce występuje pospolicie, a w górach aż po piętro kosodrzewiny. Preferuje stanowiska cieniste.

Tryb życia i zachowanie

Zarodnikuje w okresie od lipca do września.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 30-120 cm.

Liście są miękkie, wyrastają z kłącza w postaci rozety, zielone, jaśniejsze od spodu, nagie i matowe, mają włosowate łuski. Blaszki są podłużnie lancetowate, podwójnie pierzaste. Kupki zarodni są ułożone w dwóch rzędach. Są dość duże, mają okrągły kształt, z nerkowatą zawijką. Drugorzędowe odcinki liści są u nasady szerokie, a wierzchołek jest zaokrąglony. Są brzegiem ząbkowane.

Kłącze jest grube i rozgałęzione, osiąga długość do 1 metra.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Zbiory i zastosowanie

Surowcem zielarskim jest kłącze, zbierane późną jesienią, gdy liście są już obumarłe. Miało zastosowanie przeciwko tasiemcom.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: półcień, cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: zioła, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 2-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Częstość występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=164.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek trujący.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●				Zarodnikuje narecznica samcza.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Hanna Wójciak – Porosty mszaki paprotniki, 978-83-7073-552-4, Multico 2003
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003