Symbioza

Symbioza jest to stałe lub okresowe współżycie organizmów różnych gatunków, występujące w sposób naturalny, które nie prowadzi do uszkodzenia lub śmierci jednego z organizmów.

Rodzaje symbiozy

Można wyróżnić następujące rodzaje symbiozy:

komensalizm - gdy symbioza jest korzystna tylko dla jednego z gatunków;
mutualizm - gdy symbioza jest korzystna dla obu gatunków, doprowadzając zwykle do uzależnienia ich od siebie;
helotyzm - gdy z symbioza jest korzystna dla obu gatunków, jednakże jeden z nich podporządkowuje sobie drugi;
protokooperacja - gdy związek symbiotyczny nie jest konieczny do życia obu gatunków.

Przykłady symbiozy

Świetnym przykładem symbiozy jest współżycie glonów z grzybami, które wspólnie tworzą porosty.

Niektóre grzyby wchodzą w związki symbiotyczne z drzewami. To tak zwana mikoryza.

Innym przykładem symbiozy jest współżycie bakterii w jelicie grubym u człowieka, a także bakterii, które trawią celulozę u przeżuwaczy.

Rośliny motylkowe wchodzą w symbiozę z bakteriami, które wiążą wolny azot z powietrza.

Guzki, brodawki na korzeniu soi. Wewnątrz żyją bakterie wiążące azot z atmosfery © Tomasz - stock.adobe.com

W protokooperację wchodzą bąkojady i nosorożce oraz inne duże ssaki. Ptaki wyjadają pasożyty z ich ciał, zdobywając pokarm. Ssaki zaś pozbywają się uciążliwych owadów.

Antylopa kudu i bąkojady © Wirestock - stock.adobe.com

Ciekawym przykładem symbiozy (protokooperacji) jest współpraca między ukwiałem a rakiem pustelnikiem. Rak zyskuje ochronę przed napastnikami (ukwiał ma parzydełka), zaś ukwiał korzysta ze środka lokomocji.

Powszechnym przykładem mutualizmu jest związek wszystkich zapylaczy z roślinami.

Przykładem komensalizmu jest wykorzystanie ochrony przed drapieżnikami jakie daje ukwiał błazenkom (Amphiprion).

Pytania

Co to jest symbiont?

Symbionty są to organizmy różnych gatunków, które weszły ze sobą w symbiozę.

Helotyzm

Helotyzm jest formą symbiozy, w której oba gatunki odnoszą korzyści, jednakże jeden z nich podporządkowuje sobie drugi.

Protokooperacja

Protokooperacja jest to rodzaj symbiozy, gdy związek międzygatunkowy nie jest konieczny do życia obu gatunków.

Mutualizm

Mutalizm jest rodzaj symbiozy organizmów, która jest korzystna i często konieczna dla obu gatunków (populacji).

Komensalizm

Komensalizm jest to rodzaj symbiozy między różnymi, najczęściej dwoma gatunkami, rodzaj zależności międzygatunkowej, w której tylko jeden z nich, tak zwany komensal, czerpie wyraźne korzyści.

Mikoryza

Mikoryza jest to zjawisko współżycia grzybów z korzeniami, a nawet nasionami roślin naczyniowych.