Takson

Takson, albo inaczej jednostka taksonomiczna jest to jednostka w systemie organizmów, jeden z poziomów (dowolny) w hierarchicznej systematyce organizmów żywych.

W danym taksonie pewne osobniki organizmów cechuje pewne podobieństwo lub/i pokrewieństwo, które nie cechuje grupa organizmów z innego taksonu.

Jednostki taksonomiczne można określać na podstawie różnych kryteriów. Można je zawężać i poszerzać, tworząc w ten sposób system hierarchiczny.

Podstawową jednostką taksonomiczną jest gatunek. Już Karol Linneusz zaczął łączyć gatunki w taksony wyższego rzędu. Im wyższa hierarchia w systemie, tym więcej organizmów obejmuje.

Jednostki taksonomiczne

Takson	Przykład ze świata zwierząt	Przykład ze świata roślin	Inne	Inne	Inne	Mniejsze jednostki
Domena	Eukarionty (Eukaryota, Eukarya)			Bakterie (Bacteria)	Archeony (Archaea)
Królestwo	Zwierzęta (Animalia)	Rośliny (Plantae)	Grzyby (Fungi)
Typ	Strunowce (Chordata)	Kwiatowe (Anthophyta)				podtyp
Klasa	-	Jednoliścienne (Monocotyledones)
Gromada	Ssaki (Mammalia)	-				nadgromada
Rząd	Drapieżne (Carnivora)	Wiechlinowce (Poales)
Rodzina	Łasicowate (Mustelidae)	Wiechlinowate (Poaceae)
Rodzaj	Kuna (Martes)	Kukurydza (Zea)				podrodzaj, sekcja
Gatunek	Kuna domowa (Martes martes)	Kukurydza zwyczajna (Zea mays)				podgatunek, odmiana, forma

Ponieważ taksonomia jest bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną systematyki, zachodzą ciągłe zmiany w określaniu taksonów nawet na najwyższym poziomie hierarchii. Jeszcze w XIX biolodzy rozróżniali jedynie rośliny i zwierzęta. W 1866 Haeckel wyodrębnił trzecie królestwo - Prostita, do którego zaliczono szereg mikroorganizmów, dziś klasyfikowanych w kilku grupach. Dziś większość współczesnych źródeł klasyfikuje organizmy w trzech domenach, jak to pokazano w powyższej tabeli.

Klad

Część biologów odchodzi od systematyki Linneusza z uwagi na ciągłe zmiany i ograniczenia. Powstało pojęcie kladu. Klad oznacza grupę organizmów mających podobne cechy, które zostały odziedziczone po wspólnym przodku. Klady zalicza się do jednej z trzech domen. Dalsza hierarchia przestaje już obowiązywać.

Inne zagadnienia z tej lekcji

Systematyka

Systematyka jest to dział nauki, który zajmuje się klasyfikowaniem, porządkowaniem organizmów żywych i tworzeniem na podstawie przyjętych kryteriów całych systemów.

Taksonomia

Taksonomia jest nauką , która zajmuje się sposobami opisywania gatunków oraz organizowaniem tych jednostek w systemy...

Gatunek

Gatunek jest to podstawowe pojęcie w systematyce oznaczające zbiór organizmów, które posiadają określony zespół cech, odróżniający go od innego zbioru osobników.

Odmiana

Odmiana jest to jednostka taksonomiczna o hierarchii niższej od gatunku i podgatunku, a wyższej od formy.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich - Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Praca zbiorowa pod redakcją Jana Kofmana - Encyklopedia Popularna PWN, ISBN 83-01-10416-3, PWN 1993
Solomon, Berg, Martin - Biologia, ISBN 978-83-7763-252-9, MULTICO Oficyna wydawnicza 2016