Termity

Termity, bielce (Isoptera) to rząd owadów, do którego zaliczamy ponad 2000 gatunków w co najmniej 6 rodzinach. W Polsce termity nie występują.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Występowanie i środowisko

Termity spotyka się w Afryce, Australii i Ameryce, Azji i południowej części Europy. Zajmują głownie tereny o tropikalnym klimacie.

Tryb życia i zachowanie

To owady silnie społeczne, tworzące państwa, liczące czasem nawet miliony osobników. W państwie wyróżnia się na ogół różne kasty, wyspecjalizowane grupy owadów, różniące się także pod względem budowy morfologicznej. Najliczniejsze są robotnice. Inną rolę mają żołnierze. Osobniki obu kast nie mają narządów rozrodczych. Termity budują ogromne kopce. Zwykle termity żyją wewnątrz kopców i w zupełnych ciemnościach. Osobniki słabe, chore, bezużyteczne są zjadane przez pozostałe termity.

Kopce to misterne budowle. Mają za zadanie chronić królestwo przed drapieżnikami, zapewniać odpowiednią temperaturę i wilgotność. Te parametry są w kopcach utrzymywane niemal w stałych wartościach niezależnie od warunków zewnętrznych. Gniazda mogą mieć formę kopca, mającego nawet kilka metrów wysokości. Inne gniazda są budowane w drewnie.

Morfologia i anatomia

Długość ciała nie przekracza zwykle 10 mm. Królowa może mieć nawet 115 mm długości ciała. Skrzydła posiadają tylko formy płciowe. Ciało termitów jest zwykle białawe i miękkie. Żołnierze mają zwykle dużą głowę i szczęki, czasem róg na czole (tak zwane "nosacze"). Robotnice i żołnierze mają często zredukowane oczy. Oczy osobników płciowych są dobrze rozwinięte. Dobrze są rozwinięte narządy słuchu, umieszczone na czułkach. Czułki są istotnym organem, bez których osobnik jest w państwie bezużyteczny. Narząd gębowy jest typu gryzącego.

Rozmnażanie

Założenie państwa zaczyna się od rójki. Formy uskrzydlone odbywają z kopca lot godowy. Po wylądowaniu niszczą swoje skrzydła, łączą się w pary i pieszo wędrują w poszukiwaniu miejsca na nową siedzibę. W wybranym miejscu para kopuluje, po czym samica - królowa składa pierwsze jaja. Rodzice karmią wyklute larwy, po czym młode zaczynają budować gniazdo i karmić oraz pielęgnować króla i królową. Potem król i królowa zajmują się wyłącznie rozrodem. Królowa w ciągu swojego życia może złożyć nawet wiele milionów jaj. Rozwój larw odbywa się z przeobrażeniem niezupełnym. Pełny rozwój trwa kilkanaście miesięcy, podczas których larwy kilka razy linieją. Dopiero po trzecim linieniu objawiają się jasno cechy kastowe. Przypuszcza się, że należność do kasty zależy od podawanych składników pokarmowych.

Pożywienie

Termity pełniące rolę żołnierzy, poza tymi z rogiem na czole, nie mogą samodzielnie pobierać pokarmu i muszą być karmieni przez robotnice. Król i królowa są również karmieni przez robotnice. Podstawę diety termitów stanowią tkanki roślin, głównie drewno. Niektóre osobniki pobierają też pokarm zwierzęcy. W trawieniu błonnika pomagają termitom pierwotniaki żyjące w ich układzie pokarmowym. Część gatunków termitów hoduje w swoich kopcach grzyby, które owady karmią przeżutym pokarmem i swoim kałem. Grzyby te służą zwykle larwom za pokarm.