Chaber bławatek

Chaber bławatek (Centaurea cyanus L.) to roślina jednoroczna lub dwuletnia, pospolity chwast zbożowy, tworzący łany.

Zdjęcia – galeria

Kliknij obrazek, aby go powiększyć lub wyświetlić galerię, pokaz slajdów i dodatkowe opisy zdjęć.

⤢ POWIĘKSZ

Występowanie i środowisko PL

W Polsce to pospolity chwast polny, przede wszystkim zbożowy. Obecny wzdłuż torów kolejowych i przy drogach. To roślina europejska. Występuje także w Azji.

Kwitnie w okresie od czerwca do września, a nawet października. Wiąże się przede wszystkim z uprawami zbóż ozimych. Chaber bławatek lubi stanowiska słoneczne i półcieniste.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 80 cm.

Łodyga jest rozgałęziona od połowy swej wysokości.

Liście dolne i odziomkowe są pierzastodzielne, liście górne są lancetowate, całobrzegie. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty są mają niebieski kolor, rzadko są różowe lub białe. Zebrane w koszyczkach.

Owoc to niełupka z puchem kielichowym.

Rozmnażanie

W kwiatach dojrzewają w pierwszej kolejności pręciki, potem słupki, dzięki czemu nie dochodzi do samozapylenia. To rośliny owadopylne. Owoce roznoszone są przez mrówki. W hodowli rozmnażamy przez rozsiew nasion.

Ochrona i zagrożenia

Nie wymaga ochrony, choć dzisiaj, poprzez stosowanie środków chemicznych zwalczających chwasty, staje się coraz rzadszą rośliną w naszym krajobrazie.

Ciekawostki

Występowanie bławatka wiąże się z rozpowszechnianiem upraw żyta.

Roślina ta pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego oraz z Bliskiego Wschodu.

Kwiaty brzeżne w koszyczkach są mylone z płatkami kwiatu.

Inne nazwy tej rośliny to modrak, modrzeniec, chaber zbożowy.

Zbiory i zastosowanie

To gatunek wskaźnikowy gleby z małą ilością wapnia.

Zbieramy kwiaty na początku okresu kwitnienia i zwykle suszymy je. Zbiera się całe koszyczki, a następnie delikatnie wyskubuje się kwiaty zewnętrzne. Staramy się nie wyrywać kwiatów rurkowatych. Surowiec nie powinien mieć zapachu. Surowiec od razu suszymy w przewiewie i w cieniu, aby kwiaty nie straciły koloru. W suszarni utrzymujemy temperaturę 45 °C. Można także kwiaty suszyć na płycie kuchennej lub w piekarniku. Po wysuszeniu kwiaty pakujemy w ciemne, szczelne opakowania. Surowiec źle przechowywany traci swoje właściwości.

Kwiaty zawierają cyjaninę, pelargoninę, flawonoidy, centaurynę, śluzy, garbniki, witaminę C, sole mineralne, mangan i potas w dużych ilościach.

To silnie moczopędne zioło. Może spowodować zwiększenie ilości wydalanego moczu nawet kilkakrotnie. Dlatego napar stosujemy jako środek moczopędny, przeciwzapalny i odkażający, przy skąpomoczu, a także pomocniczo w stanach zapalnych nerek i przy kamicy nerkowej.

Napar z chabrów bławatków działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Przemywamy nim oczy przy zapaleniu spojówek, skóry przy łupieżu i grzybicy.

Kwiaty można zjadać jako dodatek do sałatek. Są stosowane także jako źródło zapachu w woreczkach zapachowych.

Może być stosowany doustnie w stanach zapalnych nerek.

W mieszankach stosuje się go w zaburzeniach miesiączkowania, w gorączce, jk środek rozluźniający wydzielinę śluzową, pobudzający czynność wątroby i pęcherzyka żółciowego.

Napar: 1 łyżeczkę kwiatów zalewamy 1 szklanką wrzątku i zaparzamy pod przykryciem 15 minut. Pojemy 2 razy dziennie po 1/2 szklanki pomiędzy posiłkami.