Jesion wyniosły
© tunedin - Fotolia.com
Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) to drzewo z rodziny oliwkowatych, podobne do gatunku o nazwie jesion pensylwański. Ekspansywny jesion pensylwański różni się od jesionu wyniosłego omszonymi pędami, jego pąki są brązowe, a nie czarne, a liście przebarwiają się na żółto. Ponadto skrzydlaki mają węższe skrzydła, orzeszki zaś są kuliste.
Występowanie i środowisko PL
Jesion wyniosły rośnie w Europie, Azji. U nas jest pospolity w całym kraju. W górach rośnie do wysokości 1100 m n.p.m. Rośnie w lasach liściastych. Sadzony także w ogrodach i parkach jako drzewo ozdobne. Lubi podłoże wilgotne, o obojętnym odczynie. Lubi też światło.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od końca kwietnia do maja. Jesion wyniosły żyje nawet 200-300 lat.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość zwykle 15-30 m, maksymalnie 40m.
Pień jest dość gruby, pierśnica osiąga maksymalnie 227 cm, zwykle około 100 cm..
Liście są duże (40 cm), nieparzystopierzaste, złożone z 5-15 listków. Listki jajowatolancetowate, zaostrzone. Mają długość 4-10 cm. Pąki są czarne, nakrzyżległe. Liście z wierzchu są zielone, a od spodu nieco jaśniejsze z nerwami wypukłymi, a nerw główny jest owłosiony. Na jesień liście pozostają zielone.
Kwiaty są pozbawione okwiatu. Ją jedno- i obupłciowe.
Owoce to skrzydlaki, zawierające spłaszczone orzeszki z długimi skrzydełkami (4 cm) zebrane w owocostany.
Kora u młodych drzew jest zielonoszara, cienka. U drzew starszych ciemnoszara i lekko spękana.
Rozmnażanie
To drzewo wiatropylne.
Ochrona i zagrożenia NT
Gatunek ten bliski zagrożenia wymarciem. Ma status NT w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.
Ciekawostki
Wyłącznie z drzewa jesionowego robi się kije do hurlingu - sportu narodowego Irlandii.
Zbiory i zastosowanie
To roślina lecznicza. Kora oraz liście zawierają związki kumarynowe, kwasy organiczne i garbniki, a liście zawierają ponadto flawonoidy i fenolokwasy. Roślinę tę wykorzystuje się do mieszanek ziołowych żółciopędnych, na reumatyzm i wzdęcia.
Nasiona stanowią składnik pokarmu dla papug.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: drzewo.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
- Środowsko: leśne.
- Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
- Strefy mrozoodporności: 4-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
- Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
- Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=46.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
◂ | ● | Kwitnie jesion wyniosły. |
Pokrewne gatunki roślin
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
© medianauka.pl, 2018-08-11, GAT-5719