Jasnotowce
Jasnotowce (Lamiales) to rząd roślin naczyniowych nasiennych okrytozalążkowych, do którego zaliczamy od 7000 do 22000 gatunków w zależności od przyjętej klasyfikacji, która jest dyskusyjna. We florze polskiej mamy około 250 gatunków. To zazwyczaj rośliny zielne. Do jasnotowców zazwyczaj zalicza się jasnotowate, rzęślowate i werbenowate. Pozostałe rodziny czasem wyodrębnia się do osobnych rzędów.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
---|---|---|---|---|
Świat | Polska | |||
akantowate | Acanthaceae | 2500 | 0 | Tak |
babkowate | Plantaginaceae | 260 | 10 | Tak |
bignoniowate | Bignoniaceae | 800 | 0 | Tak |
jasnotowate, wargowe | Lamiaceae | 3500 | 80 | Tak |
kulnikowate | Globulariaceae | 30 | 1 | Tak |
martyniowate | Martyniaceae | 20 | 0 | Nie |
oliwkowate | Oleaceae | 600 | 3 | Tak |
omżynowate | Buddlejaceae | 120 | 1 | Tak |
ostrojowate | Gesneriaceae | 2500 | 0 | Nie |
pływaczowate (rośliny) | Lentibulariaceae | 180 | 7 | Tak |
połapkowate, sezamowate | Pedaliaceae | 120 | 0 | Nie |
psiankowate | Solanaceae | 2900 | 28 | Tak |
rzęślowate | Callitrichaceae | 25 | 6 | Tak |
trędownikowate | Scrophulariaceae | 5000 | 100 | Tak |
werbenowate | Verbenaceae | 3000 | 4 | Tak |
zarazowate | Orobanchaceae | 160 | 16 | Tak |
Występowanie i środowisko
Jasnotowce rosną w strefie tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej wszystkich kontynentów.
Morfologia i anatomia
Owocem jest zazwyczaj rozłupnia.
Rozmnażanie
Rozmnażanie przez podział kłączy lub wysiew nasion.
Najbardziej popularne gatunki roślin
Oto wykaz dziesięciu (TOP 10) najbardziej popularnych gatunków roślin z tego rzędu. Jako kryterium popularności danej rośliny przyjęto częstość jej wyszukiwania w przeglądarce internetowej (w przypadku gdy nasz serwis posiada takie dane).
- bakłażan, oberżyna, psianka podłużna
- ziemniak, kartofel
- budleja Davida
- mięta pieprzowa
- psianka melonowa, pepino
- miechunka peruwiańska
- koleus Blumego
- sępolia fiołkowa, fiołek afrykański
- jasnota biała
- dąbrówka rozłogowa, dąbrówka rozesłana
Kalendarz przyrody
Kolejne numery w tabeli oznaczają miesiące. Kolorowa kolumna oznacza bieżący miesiąc. Kropkami zaznaczono zdarzenie, które trwa przez cały okres, a trójkątami tylko początek lub koniec miesiąca. Na końcu tabeli znajduje się filtr, za pomocą można ograniczyć liczbę wyświetlanych wierszy do bieżącej daty.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie Gloxinia sylvatica. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie browalia. | ||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie afelandra stercząca. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie babka lancetowata. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie babka nadmorska. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie babka pierzasta. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie babka średnia. | ||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie babka wyniosła. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie babka zwyczajna. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie barbula klandońska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie bieluń dziędzierzawa. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie bluszczyk kurdybanek. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie brzeżyca jednokwiatowa. | ||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie budleja Davida. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie cymbalaria murowa. | ||||||||
● | ● | ● | Kwitnie cząber ogrodowy. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie czyściec błotny. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie czyściec lekarski. | ||||||||
◂ | ● | ● | ▸ | Kwitnie czyściec leśny. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie czyściec roczny. | |||||||
● | ● | Kwitnie czyściec wełnisty. | ||||||||||
● | ● | Kwitnie czyściec wielkokwiatowy. | ||||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie dąbrówka kosmata. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie dąbrówka rozłogowa. | ||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie dziewanna austriacka. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie dziewanna drobnokwiatowa. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie dziewanna fioletowa. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie dziewanna olimpska. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie dziewanna pospolita. | ||||||||
◂ | ● | ● | ▸ | Kwitnie dziewanna rdzawa. | ||||||||
● | ● | ● | Kwitnie dziewanna rózgowata. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie dziewanna wielkokwiatowa. | ||||||||
● | ● | Kwitnie forsycja pośrednia. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie gajowiec żółty. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie głowienka kremowa. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie głowienka pospolita. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie głowienka wielkokwiatowa. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie gnidosz rozesłany. | |||||||||
● | ● | ● | ▸ | Kwitnie hyzop lekarski. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie jakobinia kwiecista. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie jakobinia różowawa. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie jasnota biała. | ||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie jasnota plamista. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie jasnota purpurowa. | ||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie jasnota różowa. | |||||
● | ● | Kwitnie jesion pensylwański. | ||||||||||
◂ | ● | Kwitnie jesion wyniosły. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie karbieniec pospolity. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie karbieniec wyniosły. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie kiksja zgiętoostrogowa. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie klinopodium pospolite. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie kocimiętka groniasta. | ||||||||
● | ● | Kwitnie kocimiętka właściwa. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie kolcowój chiński. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie kolcowój szkarłatny. | ||||||||
● | ● | ● | Kwitnie konitrut błotny. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie kroplik żółty. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie krossandra lejkowata. | |||||||
◂ | ● | ▸ | Kwitnie lawenda wąskolistna. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie lebiodka pospolita (oregano). | ||||||||
● | ● | Kwitnie ligustr pospolity. | ||||||||||
● | ● | Kwitnie lilak pospolity. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie lnica pospolita. | ||||||
● | ● | Kwitnie lulecznica kraińska. | ||||||||||
● | ● | Kwitnie lulek biały. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie lulek czarny. | |||||||
◂ | ● | ● | Kwitnie łuskiewnik różowy. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | Kwitnie macierzanka piaskowa. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie tymianek. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Termin zbioru ziela tymianku pospolitego. | ||||||
● | ● | ● | Wysiew nasion tymianku pod szkło. | |||||||||
● | Wysadzanie siewek tymianku pospolitego do gruntu lub doniczek. | |||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie macierzanka zwyczajna. | ||||||
◂ | ▸ | Wysiew nasion melisy w warunkach szklarniowych. | ||||||||||
● | Wysadzanie rozsady melisy do ogrodu. | |||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie melisa lekarska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Możliwy termin zbioru melisy. | |||||
● | ● | Kwitnie miechunka rozdęta. | ||||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie mięta długolistna. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie mięta okrągłolistna. | |||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie mięta pieprzowa. | |||||||||
● | ● | ● | ▸ | Kwitnie mięta polej. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie mięta polna. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie mięta zielona. | |||||||||
● | ● | Kwitnie miodownik melisowaty. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie motylek wisteoński. | |||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie namulnik brzegowy. | ||||||
● | ● | ● | Kwitnie naparstnica purpurowa. | |||||||||
● | ● | Kwitnie naparstnica wełnista. | ||||||||||
● | ● | Kwitnie naparstnica zwyczajna. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie naparstnica żółta. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie niepokalanek pospolity. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie nikandra miechunkowata. | ||||||||
● | ● | Kwitnie drzewo oliwne. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie ożanka pierzastosieczna. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie ożanka właściwa. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie pachystachys żółty. | ||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie pantofelnik. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie papryka roczna. | |||||||
● | Wysiew nasion papryki rocznej pod szkło. | |||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie petunia ogrodowa. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie pływacz zaniedbany. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie pływacz zwyczajny. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie pokrzyk wilcza jagoda. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie pomidor zwyczajny. | |||||||||
◂ | ▸ | Wysiew nasion pomidora na uprawę w szklarni. | ||||||||||
◂ | ▸ | Wysadzanie do gruntu siewek pomidora w uprawach szklarniowych. | ||||||||||
◂ | ▸ | Wysiew nasion pomidora na uprawę otwartą. | ||||||||||
◂ | ▸ | Wysadzanie do gruntu siewek pomidora w uprawach otwartych - po Zimnej Zośce i Ogrodnikach, gdy gleba ma temperaturę powyżej 14 °C. | ||||||||||
◂ | ● | ● | ● | ▸ | Zbiory plonów pomidora. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie poziewnik polny. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie poziewnik szorstki. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie poziewnik wąskolistny. | |||||||
◂ | ● | ● | Kwitnie przetacznik bluszczykowaty. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik bobowniczek. | |||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik bobownik. | ||||||||
◂ | ● | ● | Kwitnie przetacznik długolistny. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik kłosowy. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik leśny. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik macierzankowy. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik nitkowaty. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik ożankowy. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ◂ | Kwitnie przetacznik perski. |
● | ● | ● | Kwitnie przetacznik pierzastosieczny. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie przetacznik polny. | ||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie przetacznik rolny. | |||||
● | ● | ● | Kwitnie przetacznik rozesłany. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie psianka czarna. | |||||||
● | ● | Kwitnie psianka dzióbkowata. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie psianka koralowa. | ||||||
● | ● | ● | Kwitnie psianka słodkogórz. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie pszczelnik wąskolistny. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie pszeniec gajowy. | |||||||
● | ● | ● | ● | ▸ | Kwitnie pszeniec różowy. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie pszeniec zwyczajny. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie pysznogłówka dęta. | |||||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie pysznogłówka dwoista. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie rozmaryn lekarski. | ||||||
● | Wysiew nasion rozmarynu lekarskiego pod szkło. | |||||||||||
◂ | ▸ | Wysadzanie siewek rozmarynu lekarskiego do gruntu. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Termin zbioru rozmarynu. |
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie rzęśl wiosenna. | |||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie serdecznik pospolity. | ||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie fiołek afrykański. |
● | ● | Kwitnie surmia zwyczajna. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie szałwia błyszcząca. | |||||||
● | ● | ● | Kwitnie szałwia lekarska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres zbioru surowca zielarskiego szałwii lekarskiej. | |||||
◂ | ▸ | Wysiew nasion szałwii lekarskiej pod szkło. | ||||||||||
● | Wysadzanie siewek szałwii lekarskiej. | |||||||||||
● | ● | ● | ▸ | Kwitnie szałwia łąkowa. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie szałwia okręgowa. | ||||||||
◂ | ● | ● | Kwitnie szałwia omszona. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie szałwia zielona. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie szanta zwyczajna. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie szelężnik mniejszy. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie szelężnik włochaty. | |||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie świetlik łąkowy. | ||||||
● | ● | ● | Kwitnie świetlik wyprężony. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie świetlik zwarty. | |||||||||
● | ● | Kwitnie tłustosz pospolity. | ||||||||||
● | ● | ● | ▸ | Kwitnie trędownik bulwiasty. | ||||||||
● | ● | ● | Kwitnie trędownik wiosenny. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie machorka. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie tytoń skrzydlaty. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | Kwitnie tytoń szlachetny. | ||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie werbena pospolita. | ||||||||
● | ● | ● | ▸ | Kwitnie lwia paszcza. | ||||||||
● | ● | ● | Kwitnie zaraza bluszczowa. | |||||||||
● | ● | Kwitnie zaraza czerwonawa. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie zaraza drobnokwiatowa. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie zaraza gałęzista. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie zaraza krwistoczerwona. | ||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | Kwitnie zaraza macierzankowa. | |||||||
● | ● | ▸ | Kwitnie zaraza wielka. | |||||||||
● | ● | Kwitnie zaraza żółta. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | Kwitnie ziemniak. | ||||||||
● | ▸ | Czas sadzenia wczesnych ziemniaków. W południowo-zachodniej części Polsski można sadzić z początkiem marca. W pozostałych rejonach na przełomie marca i kwietnia. | ||||||||||
● | ● | ▸ | Zbiór ziemniaków wczesnych. | |||||||||
◂ | ▸ | Czas sadzenia odmian późnych ziemniaków. | ||||||||||
◂ | ● | Zbiór ziemniaków późnych. | ||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie żelaźniak bulwiasty. | |||||||||
● | ● | ● | Kwitnie żółwik nagi. |
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Lucjan Rutkowski — Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich — Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
- Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski — Botanika. Systematyka, ISBN 978-83-01-13953-7, PWN 2013
© medianauka.pl, 2017-05-08, RZAD-137
Data aktualizacji artykułu: 2023-12-25