Jasnotowate, wargowe

Wygląd

To osiągające kilkadziesiąt cm byliny lub półkrzewy z drobnymi, owalnymi listkami, wieloma łodygami.

Rodzaje

Wykaz wszystkich opublikowanych rodzajów z tej rodziny.

Czyściec

Czyściec (Stachys) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 300 gatunków, z czego w Polsce około 9.

Wybrane gatunki:

Czyściec wełnisty
Czyściec lekarski, bukwica lekarska
Czyściec leśny
Czyściec błotny
Czyściec wielkokwiatowy, bukwica wielkokwiatowa
Czyściec kosmaty

Dąbrówka

Dąbrówka (Ajuga) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 45 gatunków, z czego w Polsce około 4.

Wybrane gatunki:

Dąbrówka rozłogowa
Dąbrówka kosmata
Dąbrówka żółtokwiatowa
Dąbrówka piramidalna

Jasnota

Jasnota (Lamium) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 16-40 gatunków, z czego w Polsce około 6.

Wybrane gatunki:

Jasnota biała
Jasnota purpurowa
Jasnota plamista
Jasnota różowa
Jasnota pośrednia
Jasnota mieszaniec

Kocimiętka

Kocimiętka (Nepeta) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 250 gatunków, z czego w Polsce około 4.

Wybrane gatunki:

Kocimiętka właściwa
Kocimiętka groniasta
Kocimiętka kubańska
Kocimiętka naga, kocimiętka pannońska
Kocimiętka wielkokwiatowa
Kocimiętka Mussina

Macierzanka

Macierzanka (Thymus) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 350 gatunków, z czego w Polsce około 6.

Wybrane gatunki:

Macierzanka piaskowa
Macierzanka zwyczajna
Macierzanka tymianek, tymianek
Macierzanka wczesna
Macierzanka pannońska
Macierzanka austriacka, macierzanka nagolistna

Melisa

Melisa (Melissa) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, który liczy tylko 3 gatunki, z czego w Polsce tylko jeden.

Wybrane gatunki:

Melisa lekarska

Mięta

Mięta, miętkiew (Mentha) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 10-25 gatunków, z czego w Polsce około 9.

Wybrane gatunki:

Mięta pieprzowa
Mięta zielona, mięta kłosowa
Mięta polna
Mięta polej
Mięta długolistna
Mięta okręgowa

Poziewnik

Poziewnik, badyl, koci pysk (Galeopsis) to rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 10 gatunków, z czego w Polsce około 6.

Wybrane gatunki:

Poziewnik szorstki
Poziewnik polny
Poziewnik wąskolistny
Poziewnik pstry
Poziewnik miękkowłosy
Poziewnik dwudzielny

Gatunki

Wykaz pozostałych gatunków.

Inne gatunki

czyścica drbnokwiatowa (Acinos arvensis)
ametystea błękitna (Amethystea coerulea)
mierznica czarna (Ballota nigra)
kalaminta lekarska, czyścica lekarska (Calamintha sylvatica)
barbula szara (Caryopteris incana)
barbula mongolska (Caryopteris mongholica)
pszczelnik mołdawski (Dracocephalum moldavica)
pszczelnik drobnokwiatowy (Dracocephalum parviflorum)
pszczelnik macierzankowy (Dracocephalum thymiflorum)
marzymięta orzęsiona, elszolcja orzęsiona (Elsholtzia ciliata)
bluszczyk kosmaty (Glechoma hirsuta)
serdecznik szantowaty (Leonurus marrubiastrum)
szanta obca (Marrubium peregrinum)
pysznogłówka dwoista (Monarda didyma)
pysznogłówka dęta (Monarda fistulosa)
głowienka kremowa (Prunella laciniata)
szałwia wełnista (Salvia aethiopis)
szałwia srebrzysta (Salvia argentea)
szałwia zaroślowa (Salvia dumetorum)
szałwia lepka (Salvia glutinosa)
szałwia łąkowa (Salvia pratensis)
szałwia błyszcząca (Salvia splendens)
szałwia okręgowa (Salvia verticillata)
szałwia zielona (Salvia viridis)
tarczyca wyniosła (Scuttelaria altissima)
tarczyca pospolita (Scuttelaria galericulata)
tarczyca oszczepowata (Scuttelaria hastifolia)
tarczyca mała (Scuttelaria minor)
gojnik drobnokwiatowy (Sideritis montana)
ożanka pierzastosieczna (Teucrium botrys)
ożanka czosnkowa (Teucrium scordium)
ożanka nierównoząbkowa (Teucrium scorodonia)

Występowanie i środowisko

To rośliny europejskie, azjatyckie. Rosną też w północnej części Afryki.

Tryb życia i zachowanie

Preferują tereny suche i dobrze nasłonecznione.

Morfologia i anatomia

To rośliny o licznych łodygach, wyprostowanych, rozgałęzionych. Liście są typu siedzącego lub ogonkowe. Blaszka liściowa eliptyczna, jajowata lub okrągła, najczęściej całobrzegie, rzadko piłkowane lub ząbkowane. Kielich jest promienisty z pięcioma ząbkami. Korona dwuwargowa, purpurowa, różowa lub biała.

Ciekawostki

To zwykle rośliny przyprawowe i zbierane jako zioła. Są też nasadzane w ogrodach naturalistycznych i skalnych.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

●

Barbula klandońska: Kwitnie barbula klandońska.

●

Bluszczyk kurdybanek: Kwitnie bluszczyk kurdybanek.

●

Cząber ogrodowy: Kwitnie cząber ogrodowy.

●

Gajowiec żółty: Kwitnie gajowiec żółty.

◂

●

▸

Głowienka pospolita: Kwitnie głowienka pospolita.

●

Głowienka wielkokwiatowa: Kwitnie głowienka wielkokwiatowa.

●

▸

Hyzop lekarski: Kwitnie hyzop lekarski.

●

Karbieniec pospolity: Kwitnie karbieniec pospolity.

●

Karbieniec wyniosły: Kwitnie karbieniec wyniosły.

●

Klinopodium pospolite, czyścica storzyszek: Kwitnie klinopodium pospolite.

◂

●

▸

Lawenda wąskolistna: Kwitnie lawenda wąskolistna.

●

Lebiodka pospolita, oregano: Kwitnie lebiodka pospolita (oregano).

●

Miodownik melisowaty: Kwitnie miodownik melisowaty.

●

Ożanka właściwa: Kwitnie ożanka właściwa.

●

Pszczelnik wąskolistny: Kwitnie pszczelnik wąskolistny.

●

Rozmaryn lekarski: Kwitnie rozmaryn lekarski.

●

Rozmaryn lekarski: Wysiew nasion rozmarynu lekarskiego pod szkło.

◂

▸

Rozmaryn lekarski: Wysadzanie siewek rozmarynu lekarskiego do gruntu.

●

Rozmaryn lekarski: Termin zbioru rozmarynu.

●

Serdecznik pospolity: Kwitnie serdecznik pospolity.

●

Szałwia lekarska: Kwitnie szałwia lekarska.

●

Szałwia lekarska: Okres zbioru surowca zielarskiego szałwii lekarskiej.

◂

▸

Szałwia lekarska: Wysiew nasion szałwii lekarskiej pod szkło.

●

Szałwia lekarska: Wysadzanie siewek szałwii lekarskiej.

◂

●

Szałwia omszona: Kwitnie szałwia omszona.

●

Szanta zwyczajna: Kwitnie szanta zwyczajna.

●

Żelaźniak bulwiasty: Kwitnie żelaźniak bulwiasty.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia