Jasnotowate, wargowe
Wygląd
To osiągające kilkadziesiąt cm byliny lub półkrzewy z drobnymi, owalnymi listkami, wieloma łodygami.
Rodzaje
Wykaz wszystkich opublikowanych rodzajów z tej rodziny.
Czyściec (Stachys) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 300 gatunków, z czego w Polsce około 9.
Wybrane gatunki:
Czyściec wełnistyCzyściec lekarski, bukwica lekarska
Czyściec leśny
Czyściec błotny
Czyściec wielkokwiatowy, bukwica wielkokwiatowa
Czyściec kosmaty
Dąbrówka (Ajuga) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 45 gatunków, z czego w Polsce około 4.
Wybrane gatunki:
Dąbrówka rozłogowaDąbrówka kosmata
Dąbrówka żółtokwiatowa
Dąbrówka piramidalna
Jasnota (Lamium) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 16-40 gatunków, z czego w Polsce około 6.
Wybrane gatunki:
Jasnota białaJasnota purpurowa
Jasnota plamista
Jasnota różowa
Jasnota pośrednia
Jasnota mieszaniec
Kocimiętka (Nepeta) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 250 gatunków, z czego w Polsce około 4.
Wybrane gatunki:
Kocimiętka właściwaKocimiętka groniasta
Kocimiętka kubańska
Kocimiętka naga, kocimiętka pannońska
Kocimiętka wielkokwiatowa
Kocimiętka Mussina
Macierzanka (Thymus) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 350 gatunków, z czego w Polsce około 6.
Wybrane gatunki:
Macierzanka piaskowaMacierzanka zwyczajna
Macierzanka tymianek, tymianek
Macierzanka wczesna
Macierzanka pannońska
Macierzanka austriacka, macierzanka nagolistna
Melisa (Melissa) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, który liczy tylko 3 gatunki, z czego w Polsce tylko jeden.
Wybrane gatunki:
Melisa lekarskaMięta, miętkiew (Mentha) to rodzaj dwuliściennych roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 10-25 gatunków, z czego w Polsce około 9.
Wybrane gatunki:
Mięta pieprzowaMięta zielona, mięta kłosowa
Mięta polna
Mięta polej
Mięta długolistna
Mięta okręgowa
Poziewnik, badyl, koci pysk (Galeopsis) to rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, do którego zaliczamy około 10 gatunków, z czego w Polsce około 6.
Wybrane gatunki:
Poziewnik szorstkiPoziewnik polny
Poziewnik wąskolistny
Poziewnik pstry
Poziewnik miękkowłosy
Poziewnik dwudzielny
Gatunki
Wykaz pozostałych gatunków.
- Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) PL
- Cząber ogrodowy (Satureja hortensis) PL
- Gajowiec żółty (Lamiastrum galeobdolon) PL
- Głowienka pospolita (Prunella vulgaris) PL
- Głowienka wielkokwiatowa (Prunella grandiflora) PL
- Karbieniec pospolity (Lycopus europaeus) PL
- Karbieniec wyniosły (Lycopus exaltatus) PL
- Klinopodium pospolite, czyścica storzyszek (Clinopodium vulgare) PL
- Lebiodka pospolita, oregano (Origanum vulgare) PL
- Miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum) PL
- Ożanka właściwa (Teucrium chamaedrys) PL
- Pszczelnik wąskolistny (Dracocephalum ruyschiana) PL
- Szałwia omszona (Salvia nemorosa) PL
- Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) PL - obcy
- Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca) PL - obcy
- Szanta zwyczajna (Marrubium vulgare) PL - obcy
- Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis)
- Żelaźniak bulwiasty (Phlomis tuberosa)
- Barbula klandońska (Caryopteris ×clandonensis) PL - ogród
- Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) PL - ogród
- Szałwia lekarska (Salvia officinalis) PL - ogród
Inne gatunki
- czyścica drbnokwiatowa (Acinos arvensis)
- ametystea błękitna (Amethystea coerulea)
- mierznica czarna (Ballota nigra)
- kalaminta lekarska, czyścica lekarska (Calamintha sylvatica)
- barbula szara (Caryopteris incana)
- barbula mongolska (Caryopteris mongholica)
- pszczelnik mołdawski (Dracocephalum moldavica)
- pszczelnik drobnokwiatowy (Dracocephalum parviflorum)
- pszczelnik macierzankowy (Dracocephalum thymiflorum)
- marzymięta orzęsiona, elszolcja orzęsiona (Elsholtzia ciliata)
- bluszczyk kosmaty (Glechoma hirsuta)
- serdecznik szantowaty (Leonurus marrubiastrum)
- szanta obca (Marrubium peregrinum)
- pysznogłówka dwoista (Monarda didyma)
- pysznogłówka dęta (Monarda fistulosa)
- głowienka kremowa (Prunella laciniata)
- szałwia wełnista (Salvia aethiopis)
- szałwia srebrzysta (Salvia argentea)
- szałwia zaroślowa (Salvia dumetorum)
- szałwia lepka (Salvia glutinosa)
- szałwia łąkowa (Salvia pratensis)
- szałwia błyszcząca (Salvia splendens)
- szałwia okręgowa (Salvia verticillata)
- szałwia zielona (Salvia viridis)
- tarczyca wyniosła (Scuttelaria altissima)
- tarczyca pospolita (Scuttelaria galericulata)
- tarczyca oszczepowata (Scuttelaria hastifolia)
- tarczyca mała (Scuttelaria minor)
- gojnik drobnokwiatowy (Sideritis montana)
- ożanka pierzastosieczna (Teucrium botrys)
- ożanka czosnkowa (Teucrium scordium)
- ożanka nierównoząbkowa (Teucrium scorodonia)
Występowanie i środowisko
To rośliny europejskie, azjatyckie. Rosną też w północnej części Afryki.
Tryb życia i zachowanie
Preferują tereny suche i dobrze nasłonecznione.
Morfologia i anatomia
To rośliny o licznych łodygach, wyprostowanych, rozgałęzionych. Liście są typu siedzącego lub ogonkowe. Blaszka liściowa eliptyczna, jajowata lub okrągła, najczęściej całobrzegie, rzadko piłkowane lub ząbkowane. Kielich jest promienisty z pięcioma ząbkami. Korona dwuwargowa, purpurowa, różowa lub biała.
Ciekawostki
To zwykle rośliny przyprawowe i zbierane jako zioła. Są też nasadzane w ogrodach naturalistycznych i skalnych.
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | ● | Barbula klandońska: Kwitnie barbula klandońska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Bluszczyk kurdybanek: Kwitnie bluszczyk kurdybanek. | ||||||||
● | ● | ● | Cząber ogrodowy: Kwitnie cząber ogrodowy. | |||||||||
● | ● | ● | Gajowiec żółty: Kwitnie gajowiec żółty. | |||||||||
◂ | ● | ● | ● | ● | ▸ | Głowienka pospolita: Kwitnie głowienka pospolita. | ||||||
● | ● | ● | ● | ● | Głowienka wielkokwiatowa: Kwitnie głowienka wielkokwiatowa. | |||||||
● | ● | ● | ▸ | Hyzop lekarski: Kwitnie hyzop lekarski. | ||||||||
● | ● | ● | Karbieniec pospolity: Kwitnie karbieniec pospolity. | |||||||||
● | ● | ● | Karbieniec wyniosły: Kwitnie karbieniec wyniosły. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Klinopodium pospolite, czyścica storzyszek: Kwitnie klinopodium pospolite. | ||||||||
◂ | ● | ▸ | Lawenda wąskolistna: Kwitnie lawenda wąskolistna. | |||||||||
● | ● | ● | ● | Lebiodka pospolita, oregano: Kwitnie lebiodka pospolita (oregano). | ||||||||
● | ● | Miodownik melisowaty: Kwitnie miodownik melisowaty. | ||||||||||
● | ● | ● | Ożanka właściwa: Kwitnie ożanka właściwa. | |||||||||
● | ● | ● | Pszczelnik wąskolistny: Kwitnie pszczelnik wąskolistny. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Rozmaryn lekarski: Kwitnie rozmaryn lekarski. | ||||||
● | Rozmaryn lekarski: Wysiew nasion rozmarynu lekarskiego pod szkło. | |||||||||||
◂ | ▸ | Rozmaryn lekarski: Wysadzanie siewek rozmarynu lekarskiego do gruntu. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Rozmaryn lekarski: Termin zbioru rozmarynu. |
● | ● | ● | ● | Serdecznik pospolity: Kwitnie serdecznik pospolity. | ||||||||
● | ● | ● | Szałwia lekarska: Kwitnie szałwia lekarska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Szałwia lekarska: Okres zbioru surowca zielarskiego szałwii lekarskiej. | |||||
◂ | ▸ | Szałwia lekarska: Wysiew nasion szałwii lekarskiej pod szkło. | ||||||||||
● | Szałwia lekarska: Wysadzanie siewek szałwii lekarskiej. | |||||||||||
◂ | ● | ● | Szałwia omszona: Kwitnie szałwia omszona. | |||||||||
● | ● | ● | Szanta zwyczajna: Kwitnie szanta zwyczajna. | |||||||||
● | ● | ● | Żelaźniak bulwiasty: Kwitnie żelaźniak bulwiasty. |
© medianauka.pl, 2017-05-08, RODZ-1210