Pierścienice

Pierścienice (Annelida) to typ zwierząt bezkręgowych, który liczy dziś około 8000 gatunków.

Wygląd

Ciało pierścienic jest wydłużone, obłe albo spłaszczone grzbietowo-brzusznie. Można wyodrębnić w jego budowie zespół głowowy, tułów i odcinek ogonowy. Niektóre pierścienice mają przydatki (wąsy, głaszczki, czułki).

Wybierz rozdział

Skąposzczety
Skąposzczety

(Oligochaeta)
Wieloszczety
Wieloszczety

(Polychaeta)
Pijawki
Pijawki

(Hirudinea)

Nazwa typu
Pierścienice (Annelida)
Występowanie
Cały świat.
Liczba gatunków na świecie
8 000
Wielkość
Długość ciała od 1 mm do 3 m.
Systematyka
Domena: eukarionty
Królestwo: zwierzęta
Typ: pierścienice

Występowanie i środowisko

To zwierzęta żyjące na całym świecie. Są obecne w oceanach o morzach, wodach śródlądowych oraz w glebie, w wilgotnych miejscach.

Tryb życia i zachowanie

Zwierzęta te poruszają sie pełzając lub przeciskając substrat przez swoje ciało. Niektóre gatunki pływają lub prowadzą osiadły tryb życia.

Morfologia i anatomia

Pierścienice osiągają rozmiary od milimetra do ponad 3 m. Ciało tych zwierząt jest zbudowane z segmentów (pierścieni). Budowa wewnętrzna każdego pierścienia jest podobna, w każdym pierścieniu powtarzają się te same narządy. Niektóre grupy zwierząt tego typu mają segmentację zewnętrzną i wewnętrzną o różnej budowie. Wybrane gatunki pierścienic w okolicy tułowia mają skrzela.

Niektóre gatunki mają szczecinki na skórze. Podstawowym aparatem ruchu jest wór skórno-mięśniowy.

Budowa wewnętrzna

Poniższa ilustracja przedstawia schemat pudowy wewnętrznej pierścienic w przekroju poprzecznym.

Legenda

  1. naczynie krwionośne grzbietowe
  2. naczynie krwionośne okrężne
  3. mezoderma (otrzewna)
  4. metanefrydium
  5. ektoderma
  6. oskórek
  7. mięśnie
  8. celoma
  9. endoderma
  10. światło jelita
  11. naczynie krwionośne brzuszne
  12. łańcuszek nerwowy brzuszny
Budowa wewnętrzna pierścienic
Legenda

  1. nadprzełykowy zwój nerwowy
  2. naczynie krwionośne grzbietowe
  3. jelito
  4. naczynie krwionośne okrężne
  5. obrączka nerwowa
  6. otwór gębowy
  7. nerwowy zwój podprzełykowy
  8. naczynie krwionośne brzuszne
  9. metanefrydium
  10. zwój nerwowy brzusznego łańcuszka
  11. spoidło podłużne
Budowa wewnętrzna pierścienic

Układ krwionośny

Układ krążenia jest dobrze rozwinięty i jest typu zamkniętego. Niektóre z naczyń pierścieniowych pulsują, wspomagając przepływ krwi. Osocze krwi może być czerwone, bezbarwne lub zielone. Zwierzęta te mają też własny układ wydalniczy.

Poniższa animacja ukazuje schemat budowy układu krwionośnego i przepływu krwi u dżdżownicy.

Układ krwionośny dżdżownicy

Układ nerwowy jest typu węzłowo-drabinkowego. Cześć gatunków ma prymitywne narządy wzroku w postaci plamek ocznych lub oczu.

Przewód pokarmowy składa sie z otworu gębowego po stronie brzusznej, jelita przedniego, środkowego i krótkiego prostego, zakończonego odbytem.

Układ wydalniczy. U wieloszczetów przewody wydalnicze pełnią rolę układu rozrodczego.

Układ oddechowy. Oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała lub za pomocą prymitywnych skrzeli.

Cechy i czynności życiowe pierścienic

Tabela zestawia czynności życiowe pierścienic w różnych gromadach.

Gromada Sposób poruszania się Oddychanie Odżywianie się Rozmnażanie się
Wieloszczety pełzanie, pływanie osiadły tryb tlenowe przez całą powierzchnię ciała organizmy cudzożywne, żyjące w rozkładającej się materii organicznej rozdzielnopłciowe
Skąposzczety pełzanie obojnactwo
Pijawki pływanie, kroczenie Drapieżniki i pasożyty

Rozmnażanie

Pierścienice są rozdzielnopłciowe (wieloszczety) lub obupłciowe (skąposzczety, pijawki, niektóre wieloszczety). Niektóre wieloszczety rozmnażają się bezpłciowo. Rozwój zwykle jest prosty. Tylko u niektórych gatunków występuje stadium larwalne.

Pokarm

Pierścienice odżywiają się resztkami organicznymi. Są tu też pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne (choć rzadziej) zwierząt.

Znaczenie pierścienic

Pierścienice mają duże znaczenie dla człowieka i w przyrodzie:

Ciekawostki

Największym przedstawicielem tego typu zwierząt jest wielka dżdżownica australijska, która może mierzyć nawet trzy metry długości ciała!

Pijawka po obfitym posiłku może nie pobierać pokarmu nawet przez 2 lata.

Pierścienice mają duże zdolności do regeneracji utraconych części ciała.

Przedstawiciele pierścienic

Oto najważniejsze przykłady gatunków zaliczanych do pierścienic z podziałem na gromady.

Gromada Środowisko życia
Wieloszczety
Skąposzczety dżdżownica ziemna
Pijawki

Najbardziej pospolita pierścienica to dżdzownica.

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury. Wiele ćwiczeń to dobre zadania maturalne.



Powiązane quizy

Pijawki — quiz

Liczba pytań: 9
Quiz szkolny
Średni wynik:
3.92 pkt / 43.56%
2024-02-15

Skąposzczety i wieloszczety — quiz

Liczba pytań: 6
Quiz szkolny
Średni wynik:
2.53 pkt / 42.17%
2024-02-15

Pierścienice — quiz

Liczba pytań: 7
Quiz szkolny
Średni wynik:
2.61 pkt / 37.29%
2024-02-15




Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • Ludwik Żmudziński - Świat zwierzęcy Bałtyku., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1974
  • Praca zbiorowa - Mały Słownik Zoologiczny Bezkręgowce, ISBN 83-214-0428-6, Wiedza Powszechna 1984
  • Alfred Brehm - Życie zwierząt - bezkręgowce, PWN 1968
  • Aleksander Rajski - Zoologia, ISBN 83-01-06181-2, PWN 1988
  • Zespół autorów (Czechowski, Gajewski, Garbaczewska, Nowakowski, Starck, Skwarło-Sońta, Trojan) - Biologia, ISBN 83-09-01027-3, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 1989

© medianauka.pl, 2016-11-15, A-3293



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.