Wrotycz maruna, złocień maruna

Wrotycz maruna, złocień maruna (Tanacetum parthenium) to gatunek wieloletniej rośliny leczniczej z rodziny złożonych. Jest silnie aromatyczna, uprawiana w ogrodach także dla walorów estetycznych. W uprawie spotykane są różne odmiany. Oto wybrane z nich:

'Aureum' - odmiana o żółtawych liściach.
'Doscoideum' - odmiana o kwiatach bez języczków.
'Goldball' - odmiana o żółtych kwiatach.
'Selma star' - odmiana o pełnych kwiatach.
'Schneekrone' - odmiana o dużych kwiatach.

Występowanie i środowisko PL

Złocień maruna pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego i Azji Mniejszej, gdzie porasta górskie zarośla i zbocza, brzegi strumieni górskich i przydroża. Występuje także w obu Amerykach. W wielu miejscach świata występuje w naturze forma zdziczała.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od czerwca do początku września.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 20-60 cm.

Łodyga jest bruzdkowana, naga, czasem lekko owłosiona, rozgałęziona.

Liście są podługowato-eliptyczne lub jajowate, ogonkowe i pierzastosieczne lub pierzastowrębne. Mają zieloną barwę z żółtym odcieniem.

Kwiaty języczkowate o długości od 3 do 7 mm, białe. Kwiaty rurkowate - żółte. Koszyczki zaś mają średnicę od 1,5 do 2 cm.

Owoc to szara niełupka.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Inne pospolite nazwy to: babska chryzantema, fałszywy rumianek.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: górskie.
Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 6-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, kenofit, roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: rzadki (10-100 stanowisk).
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=18.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
					●	●	●	▸				Kwitnie złocień maruna.
				●	●	●	●	●				Okres zbioru surowca zielarskiego.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Gleba wilgotna, ogrodowa każdego rodzaju.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Czas uprawy	Wieloletnia.
Podlewanie	Niezbyt częste.
Stanowisko	Stanowisko nasłonecznione lub w lekkim półcieniu.
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Uprawa doniczkowa	Tak.
Rozmnażanie	Przez podział kłączy (wiosna lub jesień) i wysiew nasion.
Choroby i szkodniki	Mszyce.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	migrena, ból głowy stany zapalne gorączka zapalenie stawów bóle menstruacyjne
Sposób działania, właściwości lecznicze	Złocień maruna zmniejsza nasilenie bólu migrenowego oraz częstotliwość jego występowania.
Przyjmowana postać	tabletki i kapsułki nalewka postać surowa, produkt spożywczy
Dawkowanie	W postaci surowej - żucie dwóch świeżych liści dziennie. Tabletki - 50-100 mg/dzień.
Przeciwwskazania	W przypadku wystąpienia owrzodzenia jamy ustnej należy natychmiast zaprzestać przyjmowania ziół. Po nagłym odstawieniu zioła po długotrwałym przyjmowaniu może pojawić się ból głowy z powodu odstawienia. Należy stopniowo zmniejszać dawkę. Kobiety w ciąży nie powinny przyjmować zioła.
Surowiec	Liście, rzadziej koszyczki kwiatowe. Liście do suszenia najlepiej zbierać podczas kwitnienia rośliny.

Pokrewne gatunki roślin

wrotycz zwyczajny, wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare)

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
Franz-Xaver Treml – Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Mateusz Emanuel Senderski – Zioła w leczeniu artretyzmu, reumatyzmu oraz innych dolegliwości i schorzeń układu ruchowego, ISBN 978-83-924849-3-6, Mateusz e. Senderski 2011