Fiołek wonny
© emer - Fotolia.com
Fiołek wonny (Viola odorata) to roślina wieloletnia z rodziny fiołkowatych, uprawiana jako roślina ozdobna, dziczejąca i jadalna (kwiaty i liście). Nierzadko tworzy łany. Ma własności lecznicze.
Wybrane odmiany:
- 'Alba' - odmiana o białych kwiatach.
- 'Coeur d'Alsace' - odmiana o różowoczerwonych kwiatach.
- 'Flore Pleno' - odmiana o pełnych i fioletowych kwiatach.
- 'Rosea' - odmiana o kwiatach różowoliliowych.
- 'Sulphurea' - odmiana o kwiatach kremowożółtych oraz fioletowe ostrodze.
Występowanie i środowisko PL
Fiołek wonny zasiedla Europę, północną część Afryki, Azję. Gatunek został introdukowany w Ameryce Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym. U nas jest to gatunek obcy. Rośnie w lasach liściastych i zaroślach. Występuje głównie na niżu. Wymaga żyznej, próchniczej gleby. Preferuje cień i półcień.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od marca do maja, drugi raz we wrześniu.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 5-10 cm.
Łodyga jest krótka, rozłogowa. Rozłogi łatwo się zakorzeniają i wówczas kwitną w kolejnym roku.
Liście są okrągławo-sercowate, nerkowate, odziomkowe zebrane w różyczkę, blaszka o długości i szerokości od 1,5 do 4,5 cm, tępe na szczycie, brzegiem karbowane, zwykle nagie, rzadziej lekko omszone. Przylistki jajowatolancetowate.
Kwiaty są ciemnofioletowe, rzadziej liliowe lub białe, z ostrogą, o średnicy 2-3 cm, pachnące.
Owoc to kulista torebka na wygiętej szypułce.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
Inna nazwa tego gatunku w powszechnym użyciu to fiołek pachnący.
W Polsce pierwsze notowania o występowaniu fiołka wonnego pochodzą z 1643 r.
Zbiory i zastosowanie
Surowiec zielarski stanowi ziele i korzenie. Jest stosowany w infekcjach górnych dróg oddechowych.
Liście można spożywać na surowo. Świetnie zagęszczają sosy i zupy.
Kwiaty nadają się do aromatyzowania napojów, deserów. Są jadalne.
Olejek z tego fiołka jest stosowany w produkcji perfum oraz kremów.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: bylina.
- Stanowisko: półcień, cień.
- Środowsko: leśne.
- Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
- Strefy mrozoodporności: 6-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
- Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
- Częstośc występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
- Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=20.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | ● | ● | Kwitnie fiołek wonny. |
Pokrewne gatunki roślin
- fiołek Rivina (Viola riviniana)
- fiołek kosmaty (Viola hirta)
- fiołek bławatkowy (Viola suavis)
- fiołek pagórkowy (Viola collina)
- fiołek przedziwny (Viola mirabilis)
- fiołek biały (Viola alba)
- fiołek leśny (Viola reichenbachiana)
- fiołek ogrodowy, bratek ogrodowy, bratek (Viola × wittrockiana)
- fiołek polny (Viola arvensis)
- fiołek psi (Viola canina)
- fiołek trójbarwny (Viola tricolor)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
- Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
© medianauka.pl, 2018-09-29, GAT-5585