Fiołek wonny

Fiołek wonny (Viola odorata) to roślina wieloletnia z rodziny fiołkowatych, uprawiana jako roślina ozdobna, dziczejąca i jadalna (kwiaty i liście). Nierzadko tworzy łany. Ma własności lecznicze.

Wybrane odmiany:

'Alba' - odmiana o białych kwiatach.
'Coeur d'Alsace' - odmiana o różowoczerwonych kwiatach.
'Flore Pleno' - odmiana o pełnych i fioletowych kwiatach.
'Rosea' - odmiana o kwiatach różowoliliowych.
'Sulphurea' - odmiana o kwiatach kremowożółtych oraz fioletowe ostrodze.

Występowanie i środowisko PL

Fiołek wonny zasiedla Europę, północną część Afryki, Azję. Gatunek został introdukowany w Ameryce Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym. U nas jest to gatunek obcy. Rośnie w lasach liściastych i zaroślach. Występuje głównie na niżu. Wymaga żyznej, próchniczej gleby. Preferuje cień i półcień.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od marca do maja, drugi raz we wrześniu.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 5-10 cm.

Łodyga jest krótka, rozłogowa. Rozłogi łatwo się zakorzeniają i wówczas kwitną w kolejnym roku.

Liście są okrągławo-sercowate, nerkowate, odziomkowe zebrane w różyczkę, blaszka o długości i szerokości od 1,5 do 4,5 cm, tępe na szczycie, brzegiem karbowane, zwykle nagie, rzadziej lekko omszone. Przylistki jajowatolancetowate.

Kwiaty są ciemnofioletowe, rzadziej liliowe lub białe, z ostrogą, o średnicy 2-3 cm, pachnące.

Owoc to kulista torebka na wygiętej szypułce.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Inna nazwa tego gatunku w powszechnym użyciu to fiołek pachnący.

W Polsce pierwsze notowania o występowaniu fiołka wonnego pochodzą z 1643 r.

Zbiory i zastosowanie

Surowiec zielarski stanowi ziele i korzenie. Jest stosowany w infekcjach górnych dróg oddechowych.

Liście można spożywać na surowo. Świetnie zagęszczają sosy i zupy.

Kwiaty nadają się do aromatyzowania napojów, deserów. Są jadalne.

Olejek z tego fiołka jest stosowany w produkcji perfum oraz kremów.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: półcień, cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza, skalniak.
Strefy mrozoodporności: 6-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=20.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
		●	●	●				●				Kwitnie fiołek wonny.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Rośliny na skalniak
Zobacz atlas roślin do alpinarum.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005