Świetlikowate

Świetlikowate (Lampyridae) to jedyna rodzina owadów w Polsce, która ma zdolność do emitowania światła. Rodzina ta liczy dziś ponad 2000 gatunków. W Polsce żyją 3 gatunki z tej rodziny owadów. W potocznym języku używa się czasem nazwy "robaczki świętojańskie".

Ich ciało jest nieco wydłużone, silnie spłaszczone grzbietowo-brzusznie, wyraźnie segmentowane. Głowa jest bardzo mała, czasem zakryta przedpleczem. Samce różnią się wyglądem od samic. Samce mają duże skrzydła oraz pokrywy pokryte szczecinkami. Samice nie mają skrzydeł, a pokrywy są zredukowane. Ciało zwykle brunatne, żółtawe. Owady te mają kroczne odnóża i nitkowate czułki.

Występowanie i środowisko

To owady głównie tropikalnych rejonów świata. Są obecne na terenie całego kraju w lasach lub na ich obrzeżach. Ich liczebność jest jednak różna w różnych rejonach kraju, bywają bardzo rzadkie.

Tryb życia i zachowanie

Dorosłe osobniki żyją tylko kilka dni. Niektóre gatunki świecą, czasem obie, czasem tylko przedstawiciele tylko jednej z płci. W cieplejszych rejonach świata świetlikowate mają zdolność świecenia światłem przerywanym. Za dnia chrząszcze te siadają na liściach drzew. W Polsce zdolność do świecenia w locie mają tylko iskrzyki.

Morfologia i anatomia

U świetlików narząd świecący wywodzi się od ciała tłuszczowatego. Zbudowany jest ze specjalnych komórek - fotocytów, znajdujących się pod warstwą przeźroczystego pancerza. Aparat zawiera też komórki, w których są kryształki kwasu moczowego, odbijające światło. Reakcja, w wyniku której emitowane jest światło, jest wynikiem komórkowego cyklu oddechowego, w którym energia gromadzi się w postaci wiązań ATP. Na jeden kwant światła przypada 6 wiązań ATP. To bardzo oszczędny proces.

Rozmnażanie

Samica zapłodnione jaja składa na powierzchni gleby. Jaja iskrzyków czasem delikatnie świecą.

Pożywienie

Larwy polują na bezkręgowce, zwykle ślimaki, które są najpierw kąsane aż do unieruchomienia i wówczas spożywane. Dorosłe osobniki nie jedzą.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Najmocniejsze światło emituje w naszym kraju iskrzyk.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny. Kliknij nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Świeciuch (Phosphaenus hemipterus) PL
Świetlik świętojański (Lampyris noctiluca) PL

Inne gatunki

iskrzyk (Phausis splendidula)

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●						Okres świecenia w nocy świetlika świętojańskiego.

Największy chrząszcz na świecie

Jaki chrząszcz jest uznawany za największego na świecie? Gdzie żyje i czy odbiega znacznie rozmiarami od krajowych gatunków?

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.