Borówka brusznica
Borówka brusznica, borówka czerwona (Vaccinium vitis-idaea) to gatunek rośliny, krzewinki z rodziny wrzosowatych o jadalnych owocach. Zwykle tworzy kępy, rzadko całe łany. To składnik runa wszelkiego typu zbiorowisk leśnych i gatunek wskaźnikowy starych lasów.
Występowanie i środowisko PL
Gatunek ten rośnie w Europie i Azji. W Polsce to roślina pospolita na terenie całego kraju. Występuje w lasach, na wrzosowiskach. Lubi półcień, umiarkowane światło. Rośnie na glebach suchych i ubogich oraz kwaśnych.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od maja do lipca.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 10-20(30) cm. Tworzy liczne rozłogi.
Liście są skórzaste, zielone na zimę, od spodu jaśniejsze, błyszczące z wierzchu, punktowane gruczołowato, podwinięte na brzegach. Kształt jajowaty lub jajowatolancetowaty. Ulistnienie skrętoległe.
Kwiaty są dzwonkowate, białe lub różowe, zebrane w grona. Korona ma długość 5-6 mm.
Owoc to czerwona, nieco cierpka jagoda.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.
Ciekawostki
Potoczna nazwa tej borówki to "czerwona jagoda".
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Myrtillus exigua Bubani
- Oxycoccus vitis-idaea (L.) E.Fries
- Vaccinium buxifolium Gilib.
- Vaccinium punctatum Lam.
- Vaccinium jesoense Miq.
- Vaccinium rubrum Dulac
Zbiory i zastosowanie
Ma lecznicze właściwości.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: krzewinka.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
- Środowsko: leśne.
- Użytek: zioła, roślina lecznicza, owoce.
- Strefy mrozoodporności: 2-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: chamefit zdrewniały.
- Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
- Częstość występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
- Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | Kwitnie borówka brusznica. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | Owocuje borówka brusznica. |
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Odczyn gleby | Odczyn kwaśny. |
| Właściwości gleby | Gleba próchnicza. |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja trudna i wymagająca. |
| Mrozoodporność | -30°C. |
| Stanowisko | Nasłonecznione. |
| Rozmnażanie | Wegetatywne. |
| Dodatkowe informacje | Surowiec pozyskiwany zwykle z natury. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
| Zastosowanie | Opis |
|---|---|
| Zastosowanie ogólne | Roślina o leczniczych właściwościach. |
| Zastosowanie terapeutyczne |
|
| Sposób działania, właściwości lecznicze | Napar z liści ma działanie przeciwzapalne, moczopędne i przeciwzapalnie na drogi moczowe i zapobiega biegunkom. Owoce regulują trawienie. Owoce mają dużą zawartość witaminy C i A. |
| Przyjmowana postać |
|
| Surowiec | Liście, owoce. Liście zbiera się wczesną wiosną i na jesień. Odcina się całe gałązki, odrywa liście, które podlegają naturalnemu suszeniu. |
| Przyprawa | To doskonały dodatek do dziczyzny i polędwicy. Nadaje się na przetwory (dżem, galaretka). |
Pokrewne gatunki roślin
- borówka czarna, czernica, czarna jagoda (Vaccinium myrtillus)
- borówka wysoka, borówka amerykańska (Vaccinium corymbosum)
- żurawina błotna (Vaccinium oxycoccos)
- borówka bagienna, pijanica, łochynia (Vaccinium uliginosum)
- żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
- Mateusz Emanuel Senderski – Zioła w leczeniu dolegliwości i chorób układu moczowo-płciowego, ISBN 978-83-924849-6-7, Mateusz Senserski 2014
- Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
- Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
© medianauka.pl, 2019-08-11, GAT-5694
Data aktualizacji artykułu: 2024-10-13