Dereń jadalny
© imageBROKER - Fotolia.com
Dereń jadalny, dereń właściwy (Cornus mas L.) to gatunek krzewu lub niewysokiego drzewa z rodziny dereniowatych. To dość gęsty krzew o sztywnej i szerokiej sylwetce. To roślina miododajna.
Można spotkać następujące odmiany:
- 'Aurea' - odmiana samopylna o liściach żółtawych, różowiejących jesienią i obficie owocująca.
- 'Jantarnyj' - ukraińska odmiana o żółtych owocach.
- 'Jolico' - odmiana o wiśniowych owocach, późno dojrzewająca. Należy sadzić obok siebie co najmniej dwa krzewy z uwagi na obcopylność krzewu.
- 'Variegata' - odmiana ozdobna o biało obrzeżonych liściach, słabo owocująca.
Występowanie i środowisko PL
Dereń jadalny występuje naturalnie w południowej Europie i zachodniej części Azji. Zasiedla lasy, zarośla, górskie zbocza, doliny rzek. Jest uprawiany także w Polsce. Wymaga słonecznego i osłoniętego stanowiska. Znosi półcień. Nie ma dużych wymagań glebowych. Jest też odporny na mróz i suszę oraz miejskie warunki.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od marca do kwietnia.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość zwykle 2-8 m, najwyżej 10-13 m.
Pędy są zielone lub brązowe, lekko owłosione.
Liście są eliptyczne, z wierzchu matowe, od spodu błyszczące, o długości od 4 do 10 cm, zaostrzone.
Kwiaty są drobne, zebrane w baldachy, zielonkawożółte, z długimi pręcikami.
Owoc ma czerwony kolor, jest podługowaty, jest jadalny, ma cierpki smak.
Nasiona zawarte w owocu w postaci pestek.
Kora ma pomarańczowobrązowy kolor z łuseczkami.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
To jeden z najwcześniej zakwitających krzewów w ogrodach w Polsce.
Drewno derenia jest bardzo twarde.
Pestki derenia można opalić i zmielić, używać jak kawę.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: krzew.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
- Środowsko: leśne.
- Użytek: zioła, rośliny uprawne, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza, owoce.
- Strefy mrozoodporności: 6-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit, nanofanerofit.
- Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=18.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Kwitnie dereń jadalny. | ||||||||||
◂ | ● | Dojrzewają owoce derenia jadalnego. |
Uprawa
Czynności i właściwości | Opis |
---|---|
Właściwości gleby | Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Lubi podłoże wapienne. |
Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
Czas uprawy | Wieloletnia. |
Mrozoodporność | Drzewo odporne na mróz. |
Strefa mrozoodporności | 5b |
Odporność na warunki miejskie | Tak. |
Przycinanie | Znosi dobrze. |
Inne zastosowania | Roślina nadaje się na żywopłot. |
Stanowisko | Nasłonecznione lub półcieniste ale osłonięte od wiatru. |
Dodatkowe informacje | Gatunek odporny na suszę. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
Zastosowanie | Opis |
---|---|
Zastosowanie ogólne | Roślina o leczniczych właściwościach. |
Zastosowanie terapeutyczne |
|
Sposób działania, właściwości lecznicze | Owoce są zjadane w stanie surowym i przetworzonym. Zawierają kwasy organiczne, witaminy i sole mineralne. Stosuje się w celach leczniczych sok z derenia. |
Przyjmowana postać |
|
Surowiec | Owoce. |
Pokrewne gatunki roślin
- dereń biały (Cornus alba)
- dereń kousa (Cornus kousa)
- dereń rozłogowy (Cornus sericea)
- dereń szwedzki (Cornus suecica)
- dereń świdwa (Cornus sanguinea)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
- Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
- Bronisław Szmit, Bronisław Jan Szmit, Maciej Mynett – Drzewa i krzewy liściaste, ISBN 978-83-7073-724-5, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
© medianauka.pl, 2018-07-22, GAT-5600
Data aktualizacji artykułu: 2024-10-10