Glista ludzka

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to gatunek nicienia z typu obleńców, ludzki pasożyt, jednocześnie jeden z największych pasożytów człowieka. Pasożytuje głównie w jelicie cienkim. Ma różowawą barwę. Po utrwaleniu przyjmuje barwę białawą. Ogon samca zwija się spiralnie, czasem są widoczne szczecinki kopulacyjne. U samicy widać w 1/3 odległości od głowy przewężenie, na którym znajduje się szpara sromowa. Glista ludzka powoduje chorobę o nazwie glistnica.

Zdjęcia – galeria

W galerii publikujemy zdjęcia, grafiki i mapy związane z danym gatunkiem. Klikając na dowolną ikonkę podglądu grafik na końcu galerii, możesz zobaczyć prezentowane tu materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

© inhyu – stock.adobe.com

Kliknijk na dowolną miniaturę grafiki aby zobaczyć materiały w trybie prezentacji multimedialnej.

Występowanie i środowisko PL

To gatunek kosmopolityczny. Najczęściej jest spotykany w Azji, a także w innych, tropikalnych częściach świata. Występuje także w Polsce. Dane z 1988 roku mówiły o 1-18% ekstensywności zakażenia w zależności od środowiska życia ludzi w naszym kraju. Według PZH (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego) w latach 2007-2008 w Polsce zanotowano około 5-6 tysięcy przypadków. To wskaźnik około 0,15%. Aż 20% przypadków wymagało hospitalizacji.

Tryb życia i zachowanie

Pasożyt ten żyje 12-18 miesięcy. Nierzadko glisty ludzkie wciskają się w wąskie przewody takie jak przewód trzustkowy, żółciowy, trąbka Eustachiusza, jama nosowa, wyrostek robaczkowy.

Morfologia i anatomia

Długość ciała wynosi do 25-52 cm (samica) i 14-32 cm w przypadku samca. Średnica przekroju może wynosić 6 mm. Wokół otworu gębowego znajdują się trzy wargi z brodawkami, które pełnią rolę zmysłu dotyku i czucia chemicznego.

Pożywienie

Glista ludzka odżywia się materią organiczną zawartą w organizmie żywiciela.

Rozmnażanie

Glista ludzka jest rozdzielnopłciowa. Samica jest większa od samca.

Cykl rozwojowy glisty ludzkiej

Cykl rozwojowy glisty ludzkiej jest dość złożony. Samica składa ogromną liczbę jaj, bo aż 200-250 tysięcy na dobę. Rocznie jest to nawet 60 milionów! Jaja są niezwykle odporne na czynniki środowiskowe i chemiczne. Mogą przetrwać latami w środowisku zewnętrznym. Zapłodnione jaja, jeśli trafią do wilgotnego środowiska z dostępem do tlenu i w temperaturze otoczenia od 12 do 36 °C, rozwijają się w larwę inwazyjną. Rozwój obywa się cały czas w jaju i trwa 10-40 dni. Larwa opuszcza jajo już w ciele kolejnego żywiciela, przenika do naczyń krwionośnych, wątroby, serca i płuc. W płucach dalej rozwija się. Dwa razy linieje i osiąga długość nieco ponad 2 mm długości. Przemieszcza się do gardła i krtani, tam wraz ze śluzem jest odruchowo połykana i przenika z powrotem do jelit, gdzie znów linieje. Całkowity czas rozwoju trwa 60-80 dni.

Do zakażenia glistą ludzką dochodzi poprzez zjedzenie występujących w glebie, wodzie, warzywach zapłodnionych jaj.

Opis oznaczeń

1. Osobniki dorosłe obu płci w jelicie cienkim człowieka.
2. Złożone i zapłodnione jaja są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego
3. W jaju rozwija się larwa.
4. Powstaje postać inwazyjna glisty ludzkiej w jaju.
5. Następuje połknięcie jaj wraz z nieumytymi warzywami lub w inny sposób wynikający z braku higieny.
6. Jaja trafiają do jelita człowieka. Larwa opuszcza jajo.
7. Larwa przenika do naczyń krwionośnych, wątroby, serca i płuc.
8. W płucach larwa rozwija się, linieje i osiąga 2 mm długości, przedostaje się do krtani, tam wraz ze śluzem jest odruchowo połykana i przenika z powrotem do jelit. Cykl się zamyka.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Masa rocznie złożonych jaj przez samicę przekracza 1700 razy masę samej samicy.

U dzieci całkowita masa glist może wynosić nawet 10%! Znany jest przypadek w medycynie, w którym roczne dziecko zostało na skutek odrobaczania uwolnione z około 200 glist.

Objawy glistnicy

Faza płucna rozwoju glisty ludzkiej objawia się rozsianym zapaleniem oskrzeli lub płuc. Wydaliny tego pasożyta powodują objawy dość nietypowe, podostre, dość trudne w identyfikacji choroby. Należą do nich osłabienie organizmu, ból głowy, pobudliwość, obrzęki. Podczas wędrówki może się pojawić krwioplucie i kaszel. Można tez wydalić glistę przez usta. Badanie kału pozwala postawić prawidłowa diagnozę.

Pokrewne gatunki bezkręgowców

• Glista psia (Toxocara canis)
• Owsik ludzki (Enterobius vermicularis)
• Węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis)
• Włosień spiralny, włosień kręty (Trichinella spiralis)
• Włosogłówka (Trichocephalus trichiurus)

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury.

© medianauka.pl, 2020-05-01, GAT-1064
Data aktualizacji artykułu: 2020-12-18