Jelonkowate

Jelonkowate (Lucanidae) to rodzina owadów, która liczy dziś około 1000 gatunków. W Polsce żyje zaledwie 7 gatunków z tej rodziny owadów.

Wygląd

U chrząszczy tych widoczny jest wyraźny dymorfizm płciowy. Samce są znacznie większe od samic, mają też dużych rozmiarów żuwaczki. Ubarwienie krajowych gatunków jest brunatne, czarne, niebieskawe lub zielone. Ciało tych owadów jest spłaszczone grzbietowo-brzusznie. Głowa i przedplecze są duże i szerokie. Pokrywy skrzydłowe są płaskie, rzadko wypukłe. Oczy są małe. Czułki zagięte w połowie długości, zakończone złożoną buławką.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Chiasognathus grantii

Chiasognathus grantii

Chiasognathus grantii to gatunek chrząszcza z rodziny jelonkowatych. Charakterystyczne są bardzo rozrośnięte żuwaczki samca, które składają się z odnóg, przypominających rogi. Odnoga górna jest ząbkowana.

Ciołek matowy PL

Dorcus parallelipipedus

Ciołek matowy ma czarny, matowy kolor ciała. Preferuje wilgotne lasy liściaste. Larwy żerują na spróchniałym drewnie dębów, buków i innych drzew liściastych. Larwa ma aparat strydulacyjny, za pomocą którego może wydawać dźwięki.

Dębosz żukowaty PL

Aesalus scarabaeoides

Dębosz żukowaty (Aesalus scarabaeoides) to chrząszcz z rodziny jelonkowatych o niewielkich rozmiarach, przypominający nieco żuka. Ubarwienie brunatno-żółtawe. Ciało pokryte jest włoskami.

Jelonek rogacz PL

Lucanus cervus

Jelonek rogacz (Lucanus cervus) to nasz największy owad. Larwy osiągają 10 cm, a osobniki dorosłe 7,5 cm długości. To jednocześnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych owadów Polski. Samce są wyposażone w bardzo duże żuwaczki, przypominające poroże.

♀

Kostrzeń PL

Sinodendron cylindricum

Kostrzeń (Sinodendron cylindricum) to gatunek chrząszcza z rodziny jelonkowatych. Kształt ciała owalny, krępy. Ubarwienie ciała czarne z połyskiem, całe ciało pokryte gęsto dołeczkami. U samca na głowie występuje róg.

Wynurt PL

Ceruchus chrysomelinus

Wynurt (Ceruchus chrysomelinus) to chrząszcz z rodziny jelonkowatych. Ubarwienie ciała w całości czarne. Głowa samca szeroka z potężnymi żuwaczkami. Na całym ciele wiele drobnych i większych wgłębień.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

Zakliniec (Systenocerus caraboides)

Występowanie i środowisko

Występują na całym świecie, aczkolwiek najwięcej gatunków żyje w południowej i południowo-wschodniej części Azji.

Tryb życia i zachowanie

Trudno jest spotkać gatunki z tej rodziny owadów, gdyż prowadzą dość skryty tryb życia. Najlepiej obserwować je podczas rójek wieczorem na pniach drzew, z których wycieka żywica w zranionych miejscach.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Larwy, typowe pędraki, rozwijają sie zwykle w drewnie. Rozwój jest zwykle długi, trwa nawet kilka lat. Odbywają widowiskowe gody, zwykle latem.

Pożywienie

Pędraki zjadają drewno liściaste (najczęściej dąb i buk), dorosłe osobniki żywią się sokami roślinnymi.

Ochrona i zagrożenia

Jelonkowate to najbardziej zagrożona wyginięciem grupa owadów w naszym kraju. W Polsce ochroną gatunkową są objęte jelonek rogacz, ciołek matowy, wynurt i dębosz żukowaty.

Ciekawostki

Brak danych.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●	●						Ciołek matowy: Można w Polsce spotkać postać dorosłą ciołka matowego.
					◂	▸						Jelonek rogacz: Trwa rójka u jelonka rogacza.
					●	●	●					Jelonek rogacz: Można w Polsce spotkać postać dorosłą jelonka rogacza.
				●	●	●						Kostrzeń: Okres występowania imago kostrzenia.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Część owadów porusza się w powietrzu lotem spadochronowym, szybowcowym, pływnym lub stojącym. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Czasem można się spotkać z przekonaniem u ludzi, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane i powiedziane. Jak bardzo poznaliśmy rodzime gatunki zwierząt? Czy można w Polsce jeszcze coś odkryć?