Szparag lekarski

Szparag lekarski (Asparagus officinalis L.) to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny szparagowatych, popularna jarzyna, uprawiana powszechnie w strefie umiarkowanej, również w naszym kraju. Ma działanie lecznicze.

Występowanie i środowisko PL

Rośnie w południowej części Europy, na Bliskim Wschodzie, w północnej części Afryki, w Azji i Ameryce Północnej. Zdziczała forma rośnie na zboczach, obszarach zaroślowych na południu Polski.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie od maja do lipca.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 150 cm.

Łodyga jest rozgałęziona. Kłącze jest grube, ma mięsiste rozłogi. Pędy są białe, gdy rosną pod ziemią, zielone, gdy rosną nad ziemią.

Liście są drobne, łuskowate i igiełkowate.

Kwiaty są drobne, zielonożółte, na długich szypułkach, dzwonkowate.

Owoc to niewielka zielona jagoda, czerwona po dojrzeniu.

Rozmnażanie

Rozmnażanie poprzez nasiona lub podział z karp.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Nie wymaga ochrony.

Ciekawostki

Osobom nie posiadającym genu odpowiedzialnego za rozpad asparaginy szparag nadaje charakterystyczny zapach moczowi.

Zbiory i zastosowanie

Surowiec stanowi kłącze.

Zawartość: asparagina (aminokwas), flawonoidy, węglowodany, olejki.

Działanie: moczopędne, nasila diurezę, leczy infekcje układu moczowego, skutecznie zapobiega kamicy nerkowej.

Młode pędy spożywa się jako jarzynę, po uprzednim ugotowaniu najlepiej na parze. Można podawać na zimno lub na ciepło.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: zioła, rośliny uprawne, roślina lecznicza, warzywa.
Strefy mrozoodporności: 4-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: geofit.
Kategoria przybysza: archeofit, roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: dość częsty (więcej niż 100 stanowisk).
Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=20.
Status popularności rośliny: gatunek znany, znajduje się pośród 1000 najbardziej popularnych i znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.
Liście: łuskowate i igiełkowate

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●	●						Kwitnie szparag lekarski.
		◂	●	●	●	●						Możliwy zbiór szparagów.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn obojętny lub lekko zasadowy.
Właściwości gleby	Podłoże piaszczysto-gliniaste, żyzne, przepuszczalne, głęboko spulchniona, zasobna w wapń
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja trudna i wymagająca.
Stanowisko	Nasłonecznione, osłonięte od wiatru.
Wysiew do gruntu	Możliwy.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Rozmnażanie	Poprzez nasadzanie karp lub wiosenny wysiew nasion.
Zbiór i przechowywanie	Zbiór szparagów jest możliwy w trzecim roku uprawy.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005