Wężówki

Wężówki (Anhingidae) to rodzina ptaków z rzędu pełnopłetwych. Rodzina ta liczy dziś zaledwie dwa gatunki w jednym rodzaju. Czasem wymienia się dwa podgatunki wężówki indyjskiej jako odrębne gatunki. W Polsce wężówki nie występują.

Niektóre źródła wymieniają jeszcze jako odrębne gatunki: wężówkę afrykańską (Anhinga melanogaster rufa) i wężówkę australijską (Anhinga melanogaster novahollandiae). Tutaj wymienia się je jako podgatunki wężówki indyjskiej.

Wygląd

Ptaki te przypominają skrzyżowanie kormoranów z czaplami. Mają długą i cienką szyję, która jest esowato wygięta. Dziób również jest cienki, na brzegu piłkowany i ostro zakończony. Głowa jest mała, wydłużona. Górna szczęka jest ruchoma. Ubarwienie czarno-brązowe z jasnym rysunkiem, od spodu są jaśniejsze. Upierzenie zależy od wieku i płci ptaków. Nogi są dość krótkie i umiejscowione nieco z tyłu ciała.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Wężówka amerykańska

Anhinga anhinga

Wężówka ta żyje w obu Amerykach nad wodami słodkimi. Przypomina skrzyżowanie kormorana z czaplą. Wężówka potrafi nagłym ruchem szyi nadziać na dziób rybę lub wycelować w oko napastnika. Pływa głęboko zanurzona w wodzie.

Wężówka indyjska

Anhinga melanogaster

Wężówka indyjska (Anhinga melanogaster) to duży, smukły ptak o podłużnej, wygiętej szyi i wydłużonej głowie i dziobie. Upierzenie czarne od spodu, z wierzchu czarno-białe, szyja brązowawa, w okolicy głowy biaława.

Zdjęcia - galeria

Występowanie i środowisko

Występują nad jeziorami, lagunami i rzekami w lasach obszarów tropikalnych i subtropikalnych.

Tryb życia i zachowanie

Pływają w głębokim zanurzeniu. Nad wodę wystaje tylko szyja i dziób. Potrafią też pływać pod wodą. Suszą skrzydła na słońcu. Co pewien czas wężówki gubią pióra i stają się na krótki czas nielotne. Dobrze latają, wykorzystując prądy powietrza.

Ptaki te bronią swojego terytorium wraz z łowiskami. Mogą też tworzyć kolonie z innymi gatunkami (czaple, warzęchy, ibisy).

Odzywają się głosem krakania, cykania, gdy czują się zagrożone - syczą.

Rozmnażanie

Samce tokują na drzewie z zaczątkiem gniazda. Gdy samiec zwabi samicę, znosi jej budulec, a ta buduje gniazdo. Gniazdowanie odbywa się w koloniach. Samica znosi 3-6 jaj w kształcie eliptycznym, zielonkawych z kredową warstwą. Wysiadywanie trwa 28 dni. Rodzice opiekują się gniazdem na zmianę, często się zmieniając. Pisklęta są gniazdownikami. Karmione są częściowo strawionymi rybami. Okres rozrodu trwa tylko 3 miesiące i może trwać w dowolnym okresie.

Pożywienie

Polują na ryby w charakterystyczny sposób. Nagle wyprostowują szyję i nadziewają ofiarę na dziób. Zjadają też owady, raki, płazy.

Ochrona i zagrożenia

Nie są to ptaki zagrożone wymarciem. Podgatunek azjatycki jest bliski zagrożenia wymarciem.

Ciekawostki

W Azji ludzie wykorzystywali wężówki do połowu ryb.

Wężówki mają specjalną budowę kręgów szyjnych, która umożliwia bardzo szybki ruch głową w kierunku ryby, ale także w kierunku napastnika czy nieuważnego człowieka. Napastnik może w ten sposób stracić oko!