Babkowate, babki

Babkowate, babki (Gobiidae) to rodzina ryb kostnoszkieletowych z rzędu okoniokształtnych, drugiej w kolei co do obfitości w gatunki rodzin.

Ich ciało jest wydłużone, okrągłe w przekroju, na ogół pokryte łuską. Niektóre gatunki posiadają kolce. Płetwy brzuszne są zrośnięte ze sobą, tworząc coś na kształt przyssawki. Występują dwie płetwy grzbietowe. Płetwa ogonowa jest zaokrąglona. Płetwa odbytowa jest długa. Płetwy piersiowe są parzyste. Wiele gatunków wykazuje rozwinięty dymorfizm płciowy, szczególnie podczas tarła.

Występowanie i środowisko

Są obecne w morzach i oceanach strefy subtropikalnej i tropikalnej i umiarkowanej. Nie występują w strefie polarnej i głębinach. Występują też w wodach słodkich, ale nielicznie. Prawie połowa gatunków żyje na rafie koralowej. Większość gatunków spędza czas na dnie. Latem ryby te zwykle występują bliżej brzegów.

Tryb życia i zachowanie

Ryby z tej rodziny nie przemieszczają się na zbyt duże odległości i są mało ruchliwe.

Morfologia i anatomia

Brak linii bocznej na tułowiu. Na głowie znajduje się cały system porów i kanałów. Długość ciała wynosi do 66 cm, zwykle jednak od 4 do 10 cm. Oczy zwykle znajdują się na wierzchu głowy.

Niektóre gatunki są niezwykle trujące. Inne bronią się ubarwieniem maskującym.

Rozmnażanie

Samiec odbywa gody z wieloma samicami. Samica składa od 5 do kilkuset jaj, przyklejając je do podłoża. Samce zwykle opiekują się ikrą. Budują gniazda lub kopią nory. Młode opuszczają gniazdo po 3-20 dniach. Dojrzałość płciową uzyskują czasem już po kilku miesiącach. Niektóre gatunki potrafią zmieniać płeć, gdy zachodzi taka potrzeba. Zmiana odbywa się w kierunku płci męskiej od żeńskiej.

Pożywienie

Ryby dorosłe zjadają faunę denną, glony. Gatunki pelagiczne i młode osobniki zjadają plankton, czasem inne ryby.

Ochrona i zagrożenia

Najwięcej zagrożonych gatunków to ryby słodkowodne. Gatunki morskie zwykle nie są zagrożone wymarciem. W sumie na liście IUCN znajduje się 58 gatunków zagrożonych, z czego 5 jest krytycznie zagrożonych wymarciem.

Ciekawostki

Do babek należy jeden z najmniejszych kręgowców świata, babka Pandaca pygmaea. Samiec osiąga długość 9 mm, samica 11 mm. Rybka pochodzi z Wysp Filipińskich. Najmniejszy kręgowiec to Trimmatom nanus.

Wiele babek żyje z krewetkami, ślimakami lub koralowcami w ciekawych związkach. Krewetka może budować norkę, a ryba strzec jej przed niebezpieczeństwem.

Skóra poskoczków potrafi asymilować tlen z powietrza, dzięki czemu ryba ta może poruszać się po mule poza tonią wodną.