Bąkowate

Bąkowate, ślepaki (Tabanidae) to rodzina owadów, która liczy dziś około 3500 gatunków. W Polsce stwierdzono występowanie 52 gatunków z tej rodziny muchówek. Potoczna nazwa tych owadów to muchy końskie.

Wygląd

To bardzo duże lub średniej wielkości muchówki. Ich ciało jest krępe, odwłok mocno zbudowany, szeroki. Kolor ciała to brąz, żółty lub szary. Często występuje delikatny rysunek na ciele. Głowa również jest dość duża, większą jej część zajmują oczy złożone, często kolorowe, z falistymi liniami, plamami. Oczy samców stykają się ze sobą, u samic nie. Skrzydła również są szerokie, zwykle przeźroczyste, lub z przepaskami. Aparat gębowy ma kształt ryjka z aparatem tnącym.

Gatunki

Wykaz gatunków.

Bąk brązowy PL

Tabanus sudeticus

Bąk brązowy (Tabanus sudeticus) to największy przedstawiciel bąkowatych i zarazem krajowych muchówek. Określa się go czasem mianem końskiej muchy. Samica żywi się krwią bydła i koni.

Bąk bydlęcy PL

Tabanus bovinus

Bąk bydlęcy (Tabanus bovinus) to muchówka z rodziny bąkowatych. Ubarwienie brunatne. Na tułowiu znajdują się żółte włoski, a na odwłoku jasne plamy w kształcie trójkątów. Oczy są zielone.

Jusznica deszczowa PL

Haematopota pluvialis

Jusznica deszczowa (Haematopota pluvialis) to najbardziej pospolity w kraju przedstawiciel rodziny bąkowatych, nazywany często muchą końską. Marmurkowe skrzydła w spoczynku ułożone dachówkowato na odwłoku.

Ślepak czarnożółty PL

Chrysops relictus

Ślepak czarnożółty (Chrysops relictus) to jeden z naszych ślepaków. Ma piękne, zielone, mieniące się wieloma barwami oczy. Jego ukąszenia są bardzo bolesne. Czułki są dość długie i grube, przypominają różki. Przedplecze jest czarne, po bokach żółtawe.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

• Adersia oestroides
• Caenopangonia annulicornis
• Caenopangonia brevirostris
• Chrysops celatus
• Chrysops cincticornis
• Chrysops excitans
• Chrysops laniger
• Chrysops niger
• Dasybasis pruinivitta
• Diachlorus bicinctus
• Dichelacera regina
• Goniops chrysocoma
• Haematopota americana
• Haematopota nobilis
• Hybomitra criddlei
• Hybomitra illota
• Mycteromyia comica
• Pangonius pirytosus
• Scaptia lata
• Scaptia patula
• Stonemyia tranquila
• Tabanus atratus
• Tabanus bromius
• Tabanus marginalis
• Tabanus similis

Występowanie i środowisko

Owady te są obecne na terenie całego kraju. Bardzo lubią sąsiedztwo wody i terenów podmokłych.

Tryb życia i zachowanie

To owady aktywne za dnia. Ich lot jest niezwykle sprawny. Zimuje postać larwalna.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Samice składają jaja na roślinach w złożach. Larwy przechodzą rozwój w glebie lub w wodzie. Rozwój może trwać nawet dwa lata.

Pożywienie

Samice tych muchówek są krwiopijne, a ich ugryzienia są bolesne. Muchówki te wybierają za swoich żywicieli głównie bydło i konie. Samce i samice żywią się nektarem i pyłkiem kwiatowym. Larwy polują na larwy innych muchówek, dżdżownice i mięczaki. Czasem ich pokarmem jest martwa materia pochodzenia roślinnego.

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków to owady bardzo pospolite.

Ciekawostki

Określenie "mucha końska" nie oznacza konkretnego gatunku. Choć zwykle odnosi się do owadów z rodziny bąkowatych (bąka brązowego, jusznicy deszczowej) , to mianem tym określa się gatunki także innych rodzin (np. gzowatych). Ponadto określeniem "bąk" oznacza się potocznie trzmiele, a więc owady nie mające wiele wspólnego z muchówkami, a tym samych rodziną bąkowatych.

© medianauka.pl, 2015-08-04, RODZ-338

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Część owadów porusza się w powietrzu lotem spadochronowym, szybowcowym, pływnym lub stojącym. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Czasem można się spotkać z przekonaniem u ludzi, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane i powiedziane. Jak bardzo poznaliśmy rodzime gatunki zwierząt? Czy można w Polsce jeszcze coś odkryć?