Jodła pospolita

Jodła pospolita (Abies alba) to drzewo szpilkowe z rodziny sosnowatych o leczniczych właściwościach, rzadko spotykane w uprawach ozdobnych. Jodła pospolita ma na początku stożkowaty pokrój, później jest w górnej części spłaszczona i przypomina bocianie gniazdo.

Wybrane odmiany:

'Columnaris' - odmiana o wzniesionych gałęziach.
'Pyramidalis' - odmiana niska (5-7 m), wolno rosnąca, o wzniesionych gałęziach i stożkowatym pokroju.

Występowanie i środowisko PL

W Polsce jodła pospolita osiąga północny zasięg występowania w Europie. Występuje w centrum i na południu kraju (w lasach), najliczniej w Karpatach, Sudetach, na Roztoczu oraz w Górach Świętokrzyskich (Puszcza Jodłowa). To gatunek górski, który pojawia się rzadziej na niżu. Gatunek ten występuje w Europie Środkowej. Lubi dużą wilgotność powietrza, żyzne i wilgotne gleby.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od końca kwietnia do maja. Drzewo jest zimozielone. Długość życia wynosi zwykle 280 lat, najstarsze osobniki mają 700 lat.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość zwykle 50 m, najwyżej 70 m (rekord). Pierśnica wynosi nawet 1,5-2 m.

Kora jest jest szara, na początku gładka, później nieregularnie pękająca.

Igły mają 1,5-3 cm długości, są grzebieniasto usytuowane na gałązkach, są równowąskie i spłaszczone. Od spodu widoczne dwa jasne paski. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty męskie pojawiają się w kątach zeszłorocznych igieł na pędach z wierzchniej strony. Kwiaty żeńskie pojawiają się wysoko w koronie i mają postać zielonych, stojących szyszek.

Szyszki o wymiarach 1-2 na 3-4 cm mają walcowaty kształt, są skierowane ku górze (stojące), złożone z łusek nasiennych i okrywających. Te drugie zakończone są wygiętym w dół języczkiem. Szyszki rozpadają się na drzewie i pozostają po nich trzpienie (jak to widać na ilustracji).

Nasiona są trójkątne, o długości do 1 cm z żywicznymi pęcherzami.

Rozmnażanie

To drzewo jednopienne i wiatropylne.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

To najwyższe rodzime drzewo. W Polsce w Górach Świętokrzyskich rośnie drzewo o wysokości 51 m.

Zbiory i zastosowanie

Młode gałązki wraz z igłami nadają się do parzenia herbaty.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: górskie, leśne.
Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 6-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: dość częsty (więcej niż 100 stanowisk).
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Wodnicha pomarańczowa (Hygrophorus pudorinus)
- Gołąbek ametystowy (Russula amethystina)
- Mleczaj jodłowy, mleczaj późnojesienny (Lactarius salmonicolor)
- Buławka obcięta (Clavariadelphus truncatus)
- Siatkolist maczugowaty (Gomphus clavatus)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			◂	●								Kwitnie jodła pospolita.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Owen Johnson, David More – Drzewa - Przewodnik Collinsa, ISBN 978-83-7073-643-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
Lucjan Kurowski – Drzewa i krzewy iglaste, ISBN 978-83-7763-284-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005