Sosna zwyczajna, sosna pospolita
© GeoM – stock.adobe.com
Sosna zwyczajna, sosna pospolita (Pinus sylvestris) to gatunek zimozielonego drzewa szpilkowego z rodziny sosnowatych. To bardzo pospolite drzewo spotykane w lasach. To także drzewo o leczniczych właściwościach. Znanych jest wiele odmian (ponad 150, w Polsce około 30) i ras geograficznych sosny pospolitej.
Wybrane odmiany:
- 'Aurea' - odmiana o złotych zimą igłach.
- 'Fastigiata' - odmiana smukła, podobna do topoli włoskiej.
- 'Glauca' - odmiana niewiele odróżniająca się od gatunku.
- 'Glauca Nana' - odmiana karłowa, o pokroju kulistym.
- 'Globosa Viridis' - odmiana karłowa, o pokroju piramidalnym.
- 'Gold Coin' - odmiana wysoka, o niebieskozielonych igłach, zimą żółtozielonych.
- 'Sandringham' - odmiana krzewiasta (130 cm wysokości), o stożkowatym pokroju.
- 'Watereri' - odmiana o gęstych igłach.
Występowanie i środowisko PL
Rośnie w Europie, Azji, introdukowana w Ameryce Północnej. Aklimatyzuje się w bardzo różnych warunkach. Rośnie na skałach, torfowiskach, piasku. Lubi przewiewne podłoże. Jest odporna na suszę, upały i mrozy. Jest wybitnie światłolubna. W Polsce występuje na nizinach. Pionowy zasięg występowania to 600 m n.p.m. Wyżej przyjmuje postać karłowatą.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w maju. Długość życia wynosi zwykle 300-350, wyjątkowo 500 lat.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 40 m, maksymalnie 48 m. Korona jest wysoko osadzona.
Kora jest brunatna w dolnej części drzewa, w górnej części żółtoczerwona, łuszcząca się.
Igły są długie na 3-7 cm, szarozielone, niebieskozielone, skręcone wokół własnej osi i proste, wyrastają po dwa na jednym pędzie. Są sztywne, drobno piłkowane. Są trwałe przez 3 lata.
Kwiaty męskie wyrastają w dużej liczbie u podstawy młodych pędów. Z początku są jajowate, po kwitnieniu walcowate. Kwiaty żeńskie mają czerwonawy kolor i wyrastają parami lub po trzy na wierzchołku pędu. Ziarna pyłku mają po dwie komory powietrzne. Jeden kwiat męski produkuje 150 tysięcy ziaren pyłu.
Szyszki są szare lub żółtobrązowe o zmiennym kształcie, o długości od 3 do 6 cm i szerokości 2-3 cm, zaokrąglonej podstawie, o stożkowatym kształcie.
Rozmnażanie
To drzewo jednopienne, wiatropylne.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.
Ciekawostki
To najbardziej licznie występujące rodzime drzewo. Około 70% upraw leśnych porasta właśnie sosna zwyczajna.
Młode pędy i kwiaty męskie są jadalne!
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: drzewo.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
- Środowsko: leśne, synantropijne.
- Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
- Strefy mrozoodporności: 4-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
- Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
- Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Borowik sosnowy (Boletus pinophilus)
- Gąska zielonka (Tricholoma equestre)
- Maślaczek pieprzowy (Chalciporus piperatus)
- Maślak pstry (Suillus variegatus)
- Maślak sitarz (Suillus bovinus)
- Maślak ziarnisty (Suillus granulatus)
- Maślak zwyczajny (Suillus luteus)
- Mleczaj rudy (Lactarius rufus)
- Mleczaj rydz, rydz (Lactarius deliciosus)
- Jeleniak sarni (Elaphomyces granulatus)
- Kolczakówka kasztanowata (Hydnellum ferrugineum)
- Sarniak dachówkowaty (Sarcodon imbricatus)
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | Kwitnie sosna pospolita. |
Pokrewne gatunki roślin
- kosodrzewina, sosna górska, sosna kosa, kosówka (Pinus mugo)
- sosna czarna (Pinus nigra)
- sosna wejmutka (Pinus strobus)
- sosna limba (Pinus cembra)
- sosna koreańska (Pinus koraiensis)
- sosna Banksa (Pinus banksiana)
- sosna rumelijska (Pinus peuce)
- sosna smołowa (Pinus rigida)
- sosna wydmowa (Pinus contorta)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
- Lucjan Kurowski – Drzewa i krzewy iglaste, ISBN 978-83-7763-284-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
- Owen Johnson, David More – Drzewa - Przewodnik Collinsa, ISBN 978-83-7073-643-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
- Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
© medianauka.pl, 2019-08-18, GAT-4561
Data aktualizacji artykułu: 2024-09-02