Sosna zwyczajna, sosna pospolita

Sosna zwyczajna, sosna pospolita (Pinus sylvestris) to gatunek zimozielonego drzewa szpilkowego z rodziny sosnowatych. To bardzo pospolite drzewo spotykane w lasach. To także drzewo o leczniczych właściwościach. Znanych jest wiele odmian (ponad 150, w Polsce około 30) i ras geograficznych sosny pospolitej.

Wybrane odmiany:

'Aurea' - odmiana o złotych zimą igłach.
'Fastigiata' - odmiana smukła, podobna do topoli włoskiej.
'Glauca' - odmiana niewiele odróżniająca się od gatunku.
'Glauca Nana' - odmiana karłowa, o pokroju kulistym.
'Globosa Viridis' - odmiana karłowa, o pokroju piramidalnym.
'Gold Coin' - odmiana wysoka, o niebieskozielonych igłach, zimą żółtozielonych.
'Sandringham' - odmiana krzewiasta (130 cm wysokości), o stożkowatym pokroju.
'Watereri' - odmiana o gęstych igłach.

Występowanie i środowisko PL

Rośnie w Europie, Azji, introdukowana w Ameryce Północnej. Aklimatyzuje się w bardzo różnych warunkach. Rośnie na skałach, torfowiskach, piasku. Lubi przewiewne podłoże. Jest odporna na suszę, upały i mrozy. Jest wybitnie światłolubna. W Polsce występuje na nizinach. Pionowy zasięg występowania to 600 m n.p.m. Wyżej przyjmuje postać karłowatą.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w maju. Długość życia wynosi zwykle 300-350, wyjątkowo 500 lat.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 40 m, maksymalnie 48 m. Korona jest wysoko osadzona.

Kora jest brunatna w dolnej części drzewa, w górnej części żółtoczerwona, łuszcząca się.

Igły są długie na 3-7 cm, szarozielone, niebieskozielone, skręcone wokół własnej osi i proste, wyrastają po dwa na jednym pędzie. Są sztywne, drobno piłkowane. Są trwałe przez 3 lata.

Kwiaty męskie wyrastają w dużej liczbie u podstawy młodych pędów. Z początku są jajowate, po kwitnieniu walcowate. Kwiaty żeńskie mają czerwonawy kolor i wyrastają parami lub po trzy na wierzchołku pędu. Ziarna pyłku mają po dwie komory powietrzne. Jeden kwiat męski produkuje 150 tysięcy ziaren pyłu.

Szyszki są szare lub żółtobrązowe o zmiennym kształcie, o długości od 3 do 6 cm i szerokości 2-3 cm, zaokrąglonej podstawie, o stożkowatym kształcie.

Rozmnażanie

To drzewo jednopienne, wiatropylne.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

To najbardziej licznie występujące rodzime drzewo. Około 70% upraw leśnych porasta właśnie sosna zwyczajna.

Młode pędy i kwiaty męskie są jadalne!

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne, synantropijne.
Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 4-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Częstość występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.
Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Borowik sosnowy (Boletus pinophilus)
- Maślak sitarz (Suillus bovinus)
- Maślak ziarnisty (Suillus granulatus)
- Maślak zwyczajny (Suillus luteus)
- Maślak pstry (Suillus variegatus)
- Mleczaj rydz, rydz (Lactarius deliciosus)
- Mleczaj rudy (Lactarius rufus)
- Gąska zielonka (Tricholoma equestre)
- Maślaczek pieprzowy (Chalciporus piperatus)
- Jeleniak sarni (Elaphomyces granulatus)
- Kolczakówka kasztanowata (Hydnellum ferrugineum)
- Sarniak dachówkowaty (Sarcodon imbricatus)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●								Kwitnie sosna pospolita.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Owen Johnson, David More – Drzewa - Przewodnik Collinsa, ISBN 978-83-7073-643-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
Lucjan Kurowski – Drzewa i krzewy iglaste, ISBN 978-83-7763-284-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013