Świerk pospolity

Świerk pospolity (Picea abies) to gatunek zimozielonego drzewa szpilkowego z rodziny sosnowatych o leczniczych właściwościach i zmiennym pokroju. Wykorzystywany jako drzewko bożonarodzeniowe. Drzewo to jest sadzone w wielu (ponad 100) odmianach. W Polsce spotykanych jest około 50 odmian. Oto wybrane z nich:

'Acrocona' - odmiana niska, wolno rosnąca, polecana do ogrodów japońskich.
'Aurea' - odmiana o stożkowatym pokroju, szybko rosnąca, dorasta do 20 m.
'Barryi' - odmiana niska, wolno rosnąca, osiągająca 5 m wysokości.
'Cranstonii' - odmiana szybko rosnąca, o długich igłach, osiąga 15 m wysokości.
'Cruenta' - odmiana o przyrostach w kolorze czerwonawym.
'Cupressina' - odmiana o regularnym, stożkowatym pokroju, dorastająca do 10 m wysokości
'Echiniformis' - odmiana karłowata o kulistym, spłaszczonym pokroju, dorastająca do 60 cm wysokości.
'Formanek' - odmiana o pokładających się gałęziach, bez przewodnika.
'Frohburg' - odmiana niska (5 m wysokości), o zwisających gałęziach.
'Jana' - odmiana o kulistym pokroju, miękkich igłach.
'Little Gem' - odmiana karłowa, igły krótkie, jasnozielone.
'Maxwellii' - odmiana niska (1,5 m), wolno rosnąca.
'Nidiformis' - odmiana krzewiasta, o płaskim pokroju.
'Ohlendorfii' - odmiana karłowa, do ogrodów skalnych.
'Pendula' - odmiana o kolumnowym pokroju, szybko rosnąca, osiąga 8 m wysokości.
'Procumbens' - odmiana o spłaszczonym pokroju, do 50 cm wysokości i 3 m szerokości.
'Pusch' - odmiana karłowa o płaskokulistym pokroju, wysokość 1 m.
'Pygmaea' - odmiana wolno rosnąca, dorastająca do 80 cm, gęsty krzew.
'Virgata' - odmiana o luźnej koronie, dorastająca do 15 m wysokości, zaprezentowana w naszej galerii.

Występowanie i środowisko PL

W naturze drzewa te rosną na południu i południowym wschodzie kraju, rzadziej na północnym-wschodzie. To gatunek pospolity w Tatrach. Gatunek obecny w Europie (poza zachodnimi rejonami) i w Ameryce Północnej, gdzie został introdukowany. Nie lubi suchego klimatu. Znosi cień. Jest wytrzymały na mróz.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie od końca kwietnia do maja. Drzewo to żyje około 400 lat.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 50 m. Korona zwykle stożkowata.

Kora jest brunatnoczerwona. Łuszczy się.

Igły mają ciemnozielony kolor. Są równowąskie i zaostrzone, kłujące. Osiągają długość zwykle do 2,5, nie więcej niż 3,5 cm. Są umieszczone skrętolegle na pędzie, tworzą szczotkę. Igły pozostają na drzewie przez 5-7 lat.

Kwiaty są rozdzielnopłciowe. Kwiaty męskie zwisają, żeńskie wyrastają w górnej części drzewa, przypominają szyszki, mają czerwonawy kolor.

Szyszki mają wymiary od 10 do 18 na 3-4 cm. Są brązowe. Zwisają. Opadają w tym samym roku.

Rozmnażanie

To drzewo jednopienne, wiatropylne.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Młode pędy są jadalne.

Igliwie zakwasza glebę w znacznym stopniu.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień, cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstość występowania gatunku: częsty w wielu rejonach.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.
Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Gąska krowia (Tricholoma vaccinum)
- Gąska niepozorna (Tricholoma inamoenum)
- Gąska żółtobrunatna (Tricholoma fulvum)
- Gołąbek ametystowy (Russula amethystina)
- Gołąbek jadalny, gołąbek wyborny (Russula vesca)
- Goździeńczyk grzebieniasty (Clavulina cristata)
- Maślaczek pieprzowy (Chalciporus piperatus)
- Maślak zwyczajny (Suillus luteus)
- Mleczaj dołkowany (Lactarius scrobiculatus)
- Mleczaj paskudnik (Lactarius necator)
- Mleczaj przydymiony (Lactarius lignyotus)
- Mleczaj rydz, rydz (Lactarius deliciosus)
- Mleczaj świerkowy (Lactarius deterrimus)
- Muchomor czerwony (Amanita muscaria)
- Wodnicha zaróżowiona (Hygrophorus erubescens)
- Jeleniak sarni (Elaphomyces granulatus)
- Siatkolist maczugowaty (Gomphus clavatus)
- Kolczakówka kasztanowata (Hydnellum ferrugineum)
- Sarniak dachówkowaty (Sarcodon imbricatus)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			◂	●								Kwitnie świerk pospolity.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Kurowski – Drzewa i krzewy iglaste, ISBN 978-83-7763-284-0, Multico Oficyna Wydawnicza 2014
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004