Małpy wąskonose
Małpy wąskonose (Cercopithecidae) to rodzina ssaków, która liczy dziś 60 gatunków w 11 rodzajach. Zaliczamy do tej rodziny gerezy (czasem wydziela się je do osobnej rodziny), koczkodany (Cercopithecus), pawiany (Papio), makaki (Mcaca), langury, dżelady, rokselany i inne. W Polsce nie występują małpy wąskonose.
Wygląd
To dość zróżnicowana grupa zwierząt. Ogon nie jest chwytny. Twarz zwykle naga, podobnie w części łonowej i pośladkowej. Palce zakończone paznokciami. Nozdrza zawsze umieszczone obok siebie, skierowane ku przodowi. Zawsze 32 zęby. Większość gatunków ma torby policzkowe. Sierść jest najczęściej brunatna lub czarna. Twarz nie jest owłosiona. Czasem nagie są też pośladki i część łonowa.
Gatunki
To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Pygathrix nemaeus
Duk to dość barwnie umaszczona małpa z rodziny małp wąskonosych. Jest małpą wąskonosą o smukłym ciele, długim ogonie, równej długości kończyn przednich i tylnych.

Theropithecus gelada
Dżelada to ssak z rodziny małp wąskonosych. Ciało pokryte jest brązową sierścią. Na piersiach brak owłosienia. tutaj skóra jest czerwona. Na głowie charakterystyczny grzebień.

Colobus angolensis
To małpa wąskonosa o charakterystycznym czarno-białym umaszczeniu, pochodząca z lasów Afryki środkowej. Ma długi ogon zakończony jaśniejszą kitką.

Semnopithecus entellus
Hulman czczony, hulman zwyczajny, langur hulman (Semnopithecus entellus) to gatunek ssaka z rodziny małp wąskonosych. Głowa okrągła. Futro dość długie. Na głowie włosy tworzą czapkę, która opada ku tyłowi.

Cercopithecus nictitans
To małpa wąskonosa z lasów tropikalnych Afryki centralnej i zachodniej. Charakterystyczna dla tego gatunku jest jasna, owalna plama na nosie.

Cercopithecus mitis
Koczkodan czarnosiwy to ssak z rodziny małp wąskonosych. Jego futro jest niebiesko-szare, żółto nakrapiane, grzbiet rudy. Ma szarą twarz, nad oczami do uszu biegnie wąski biały pasek.

Cercopithecus lhoesti
Koczkodan górski to małpa wąskonosa, żyjąca na zboczach góry Kilimandżaro. Ma długie i gęste owłosienie, ciemne, kasztanowate na grzbiecie i białe na bokobrodach i szyi.

Cercopithecus neglectus
Koczkodan nadobny (Cercopithecus neglectus) to gatunek małpy wąskonosej. Ubarwienie brązowe, część od nosa po brodę biała. Czoło rude.

Cercopithecus petaurista
Koczkodan oliwkowy (Cercopithecus petaurista) to gatunek małpy wąskonosej. Ubarwienie z wierzchu oliwkowe, czupryna złotawa. Bokobrody białe. Charakterystyczny jest biały nos.

Chlorocebus aethiops
Koczkodan zielony to ssak z rodziny małp wąskonosych o oliwkowej sierści, spód ciała biały lub żółtawy z białymi bokobrodami. Żyje w lasach i na otwartych terenach.

Trachypithecus obscurus
Latung ciemny (Trachypithecus obscurus) to gatunek małpy wąskonosej, zaliczanej do langurów. Wokół oczy białawe okulary. Małpa ta ma długi ogon.

Macaca sylvanus
Magot to jedyna małpa żyjąca dziko w Europie na skałach Gibraltaru. To małpa wąskonosa o średniej wielkości, nie posiadająca ogona. Sierść ma kolor żółtobrunatny

Macaca nigra, Cynopithecus niger
Makak czubaty zwany także czubatym pawianem to gatunek ssaka z rodziny małp wąskonosych. Na pośladkach ma duże nagnioty w kolorze cielistym. Na głowie włosy tworzą charakterystyczny czub, który odróżnia go od innych makaków.

Macaca fuscata
Makak japoński to małpa wąskonosa, występująca w Japonii. Ma najdalej wysunięty na północ zasięg ze wszystkich małp. Twarz jest naga, ma kolor czerwony.

Macaca silenus
Makak lwi, makak wanderu, uanderu (Macaca silenus) to gatunek małpy wąskonosej, której samiec ma charakterystyczną, jaśniejszą niż reszta ciemnego ciała grzywę wokół głowy.

Macaca arctoides
Makak niedźwiedzi (Macaca arctoides) to ssak naczelny z rodziny małp wąskonosych. Ubarwienie brunatnoszare, żółtawe. Część twarzowa naga, różowa, cielista lub w części nosowej ciemna.

Macaca nemestrina
Makak orientalny, lapunder (Macaca nemestrina) to gatunek małpy wąskonosej. Ubarwienie żółtobrunatne. Na głowie widoczna ciemna czapeczka. Spód jasny. Ma dość krótki ogon i przypomina trochę świński ogon.

Mandrillus sphinx
Mandryl to najbardziej ubarwiona małpa z rodziny małp wąskonosych. Ma mocno wydłużony, barwny pysk i silne zęby. Na głowie grzywa i żółta broda.

Mandrillus leucophaeus
Mandryl równikowy, dryl (Mandrillus leucophaeus) to gatunek małpy wąskonosej o masywnej budowie ciała. Samice są mniejsze o delikatniej zbudowane niż samce. Cześć twarzowa czarna, wydłużona. Przy nosie widoczne dwa charakterystyczne zgrubienia.

Cercocebus torquatus
Mangaba rudoczelna to małpa z rodziny małp wąskonosych pochodząca z Afryki. Cechy charakterystyczne to duże torby policzkowe, gdzie częściowo małpa trawi pokarm, rude włosy na głowie i wydatne, białe bokobrody.

Nasalis larvatus
Nosacz sundajski to małpa z rodziny małp wąskonosych. Cechą charakterystyczną jest ogromny, długi i zwisający nos. Małpa pochodzi z Borneo. Nie znosi niewoli.

Papio anubis
Pawian anubis to jeden z największych żyjących dziś pawianów. Jest groźny nawet dla człowieka. Zamieszkuje Afrykę. Ma wydłużoną część twarzową, szerokie nozdrza, małe oczy.

Papio ursinus
Pawian czakma, nazywany także pawianem niedźwiedziowym to duży i silnie zbudowany ssak z rodziny małp wąskonosych o ciemnym i gęstym futrze. Preferuje sawanny i tereny skaliste.

Papio cynocephalus
Pawian masajski zwany jest też pawianem zielonym lub babuinem. To małpa z rodziny małp wąskonosych o zielonożółtej sierści i smukłej sylwetce.

Papio hamadryas
Pawian płaszczowy jest przedstawicielem małp wąskonosych. Cechą charakterystyczną jest cielisty kolor twarzy i dość długie futro. Zamieszkuje tereny położone wysoko w górach.

Macaca mulatta
Rezus jest najlepiej poznaną małpą ze wszystkich gatunków małp. Żyje w Azji, głównie w Chinach i Indiach. Jest przedstawicielem małp wąskonosych. To zwierzę laboratoryjne.
Zdjęcia - galeria
Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.


























Inne gatunki
- Allenopithecus nigroviridis
- Allochrocebus lhoesti
- Allochrocebus preussi
- Allochrocebus solatus
- Cercocebus agilis
- Cercocebus atys
- Cercocebus chrysogaster
- Cercocebus galeritus
- Cercocebus lunulatus
- Cercocebus sanjei
- Cercopithecus ascanius
- Cercopithecus campbelli
- koczkodan białowargi (Cercopithecus cephus)
- Cercopithecus denti
- Cercopithecus diana
- Cercopithecus dryas
- Cercopithecus erythrogaster
- Cercopithecus erythrotis
- Cercopithecus hamlyni
- Cercopithecus lowei
- Cercopithecus mona
- Cercopithecus pogonias
- Cercopithecus roloway
- Cercopithecus sclateri
- Chlorocebus cynosuros
- Chlorocebus djamdjamensis
- Chlorocebus pygerythrus
- Chlorocebus sabaeus
- Chlorocebus tantalus
- Colobus guereya
- Colobus guereza
- Colobus polykomos
- czarna gereza (Colobus satana)
- Colobus satanas
- Colobus vellerosus
- Erythrocebus patas
- Lophocebus albigena
- Lophocebus aterrimus
- Macaca assamensis
- Macaca cyclopis
- Macaca fascicularis
- makak długoogoniasty (Macaca fasciularis)
- Macaca hecki
- Macaca leonina
- Macaca maura
- Macaca munzala
- Macaca nigra
- Macaca nigrescens
- Macaca ochreata
- Macaca pagensis
- Macaca radiata
- Macaca siberu
- Macaca sinica
- Macaca thibetana
- Macaca tonkeana
- Miopithecus ogouensis
- Miopithecus talapoin
- pagi (Nasalis concolor)
- Papio kindae
- Papio papio
- Piliocolobus badius
- Piliocolobus bouvieri
- Piliocolobus epieni
- Piliocolobus gordonorum
- Piliocolobus kirkii
- Piliocolobus oustaleti
- Piliocolobus pennantii
- Piliocolobus preussi
- Piliocolobus rufomitratus
- Piliocolobus temminckii
- Piliocolobus tephrosceles
- Piliocolobus tholloni
- Piliocolobus waldroni
- Presbytis chrysomelas
- Presbytis comata
- Presbytis femoralis
- Presbytis frontata
- Presbytis hosei
- Presbytis melalophos
- Presbytis natunae
- Presbytis potenziani
- Presbytis rubicunda
- Presbytis siamensis
- Presbytis thomasi
- Procolobus verus
- Pygathrix cinerea
- Pygathrix nigripes
- Pygathrix roxellana
- Rhinopithecus avunculus
- Rhinopithecus bieti
- Rhinopithecus brelichi
- rokselana (Rhinopithecus roxellana)
- Rhinopithecus strykeri
- Rungwecebus kipunji
- Semnopithecus ajax
- Semnopithecus dussumieri
- Semnopithecus hector
- Semnopithecus hypoleucos
- Semnopithecus priam
- Semnopithecus schistaceus
- Simias concolor
- Trachypithecus auratus
- Trachypithecus barbei
- Trachypithecus cristatus
- Trachypithecus delacouri
- Trachypithecus francoisi
- Trachypithecus geei
- Trachypithecus germaini
- Trachypithecus hatinhensis
- Trachypithecus johnii
- Trachypithecus laotum
- Trachypithecus phayrei
- Trachypithecus pileatus
- Trachypithecus poliocephalus
- Trachypithecus shortridgei
- Trachypithecus vetulus
Występowanie i środowisko
Obszar występowania to Afryka, Półwysep Arabski, południowa i wschodnia Azja, Europa (Gibraltar).
Tryb życia i zachowanie
Żyją w stadach, które ma wyraźną strukturę. Są aktywne w dzień. Są to dość hałaśliwe małpy, wydające donośne okrzyki.
Morfologia i anatomia
Mają słaby węch. Najlepiej rozwiniętym zmysłem jest wzrok. Gerezy mają żołądek wieloczęściowy, przystosowany do trawienia pokarmu roślinnego.
Rozmnażanie
U samic występuje cykl menstruacyjny. Ciąża trwa 140-210 dni. Samica rodzi zwykle 1 młode. Matki są zwykle bardzo troskliwe.
Pożywienie
Są przede wszystkim roślinożerne lub wszystkożerne.
Ochrona i zagrożenia
Ludzie polują na niektóre gatunki dla mięsa i futra. Są to też w niektrych przypadkach zwierzęta laboratoryjne.
Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?
© medianauka.pl, 2014-01-08, RODZ-84