Małpy wąskonose

Małpy wąskonose (Cercopithecidae) to rodzina ssaków, która liczy dziś 60 gatunków w 11 rodzajach. Zaliczamy do tej rodziny gerezy (czasem wydziela się je do osobnej rodziny), koczkodany (Cercopithecus), pawiany (Papio), makaki (Mcaca), langury, dżelady, rokselany i inne. W Polsce nie występują małpy wąskonose.

Wygląd

To dość zróżnicowana grupa zwierząt. Ogon nie jest chwytny. Twarz zwykle naga, podobnie w części łonowej i pośladkowej. Palce zakończone paznokciami. Nozdrza zawsze umieszczone obok siebie, skierowane ku przodowi. Zawsze 32 zęby. Większość gatunków ma torby policzkowe. Sierść jest najczęściej brunatna lub czarna. Twarz nie jest owłosiona. Czasem nagie są też pośladki i część łonowa.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Pygathrix nemaeus

Duk to dość barwnie umaszczona małpa z rodziny małp wąskonosych. Jest małpą wąskonosą o smukłym ciele, długim ogonie, równej długości kończyn przednich i tylnych.

Theropithecus gelada

Dżelada to ssak z rodziny małp wąskonosych. Ciało pokryte jest brązową sierścią. Na piersiach brak owłosienia. tutaj skóra jest czerwona. Na głowie charakterystyczny grzebień.

Colobus angolensis

To małpa wąskonosa o charakterystycznym czarno-białym umaszczeniu, pochodząca z lasów Afryki środkowej. Ma długi ogon zakończony jaśniejszą kitką.

Cercopithecus nictitans

To małpa wąskonosa z lasów tropikalnych Afryki centralnej i zachodniej. Charakterystyczna dla tego gatunku jest jasna, owalna plama na nosie.

Cercopithecus mitis

Koczkodan czarnosiwy to ssak z rodziny małp wąskonosych. Jego futro jest niebiesko-szare, żółto nakrapiane, grzbiet rudy. Ma szarą twarz, nad oczami do uszu biegnie wąski biały pasek.

Cercopithecus lhoesti

Koczkodan górski to małpa wąskonosa, żyjąca na zboczach góry Kilimandżaro. Ma długie i gęste owłosienie, ciemne, kasztanowate na grzbiecie i białe na bokobrodach i szyi.

Chlorocebus aethiops

Koczkodan zielony to ssak z rodziny małp wąskonosych o oliwkowej sierści, spód ciała biały lub żółtawy z białymi bokobrodami. Żyje w lasach i na otwartych terenach.

Macaca sylvanus

Magot to jedyna małpa żyjąca dziko w Europie na skałach Gibraltaru. To małpa wąskonosa o średniej wielkości, nie posiadająca ogona. Sierść ma kolor żółtobrunatny

Macaca nigra, Cynopithecus niger

Makak czubaty zwany także czubatym pawianem to gatunek ssaka z rodziny małp wąskonosych. Na pośladkach ma duże nagnioty w kolorze cielistym. Na głowie włosy tworzą charakterystyczny czub, który odróżnia go od innych makaków.

Macaca fuscata

Makak japoński to małpa wąskonosa, występująca w Japonii. Ma najdalej wysunięty na północ zasięg ze wszystkich małp. Twarz jest naga, ma kolor czerwony.

Mandrillus sphinx

Mandryl to najbardziej ubarwiona małpa z rodziny małp wąskonosych. Ma mocno wydłużony, barwny pysk i silne zęby. Na głowie grzywa i żółta broda.

Cercocebus torquatus

Mangaba rudoczelna to małpa z rodziny małp wąskonosych pochodząca z Afryki. Cechy charakterystyczne to duże torby policzkowe, gdzie częściowo małpa trawi pokarm, rude włosy na głowie i wydatne, białe bokobrody.

Nasalis larvatus

Nosacz sundajski to małpa z rodziny małp wąskonosych. Cechą charakterystyczną jest ogromny, długi i zwisający nos. Małpa pochodzi z Borneo. Nie znosi niewoli.

Papio anubis

Pawian anubis to jeden z największych żyjących dziś pawianów. Jest groźny nawet dla człowieka. Zamieszkuje Afrykę. Ma wydłużoną część twarzową, szerokie nozdrza, małe oczy.

Papio ursinus

Pawian czakma, nazywany także pawianem niedźwiedziowym to duży i silnie zbudowany ssak z rodziny małp wąskonosych o ciemnym i gęstym futrze. Preferuje sawanny i tereny skaliste.

Papio cynocephalus

Pawian masajski zwany jest też pawianem zielonym lub babuinem. To małpa z rodziny małp wąskonosych o zielonożółtej sierści i smukłej sylwetce.

Papio hamadryas

Pawian płaszczowy jest przedstawicielem małp wąskonosych. Cechą charakterystyczną jest cielisty kolor twarzy i dość długie futro. Zamieszkuje tereny położone wysoko w górach.

Macaca mulatta

Rezus jest najlepiej poznaną małpą ze wszystkich gatunków małp. Żyje w Azji, głównie w Chinach i Indiach. Jest przedstawicielem małp wąskonosych. To zwierzę laboratoryjne.

Inne gatunki

• Koczkodan białowargi (Cercopithecus cephus)
• Cercopithecus pogonias
• Colobus guereya
• Czarna gereza (Colobus satana)
• Makak długoogoniasty (Macaca fasciularis)
• Pagi (Nasalis concolor)
• Pygathrix roxellana
• Rokselana (Rhinopithecus roxellana)
• Hulman zwyczajny, langur hulman (Semnopithecus entellus)
• Trachypithecus francoisi
• Trachypithecus geei
• Trachypithecus pileatus

Występowanie i środowisko

Obszar występowania to Afryka, Półwysep Arabski, południowa i wschodnia Azja, Europa (Gibraltar).

Tryb życia i zachowanie

Żyją w stadach, które ma wyraźną strukturę. Są aktywne w dzień. Są to dość hałaśliwe małpy, wydające donośne okrzyki.

Morfologia i anatomia

Mają słaby węch. Najlepiej rozwiniętym zmysłem jest wzrok. Gerezy mają żołądek wieloczęściowy, przystosowany do trawienia pokarmu roślinnego.

Rozmnażanie

U samic występuje cykl menstruacyjny. Ciąża trwa 140-210 dni. Samica rodzi zwykle 1 młode. Matki są zwykle bardzo troskliwe.

Pożywienie

Są przede wszystkim roślinożerne lub wszystkożerne.

Ochrona i zagrożenia

Ludzie polują na niektóre gatunki dla mięsa i futra. Są to też w niektrych przypadkach zwierzęta laboratoryjne.

Ciekawostki

Brak danych.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2014-01-08, RODZ-84