Orzesznica

Orzesznica (Muscardinus avellanarius) to mały gryzoń z rodziny popielicowatych. Ciało pokryte jest rudym futerkiem od strony grzbietowej, brzuszna część jest biała. Ma owłosiony ogon, ale w odróżnieniu od innych krajowych popielic nie ma kity. To jeden z najmniejszych gryzoni z popielicowatych na półkuli północnej. Charakterystyczny dla orzesznicy jest krótki i tępo zakończony pyszczek oraz czarne jak paciorki oczy.

© Julius Kramer - Fotolia.com

Nazwa gatunku

Orzesznica

Nazwa łacińska

Muscardinus avellanarius

Nazwy obce

angielska: Hazel Dormouse, Common Dormouse
niemiecka: Haselmaus
czeska: Plšík lískový
francuska: Muscardin
hiszpańska: Muscardino

Pierwsze opisanie gatunku

(Linnaeus, 1758)

Obszar występowania

Europa - tak; Polska - tak;
Azja - tak;
Afryka - nie;
Ameryka Północna - nie;
Ameryka Południowa - nie;
Australia - nie;
Antarktyda - nie;

Wielkość

Długość: od 70 mm do 90 mm
Długość ogona: 8 cm

Maksymalna długość życia

7 lat.

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Ssaki (Mammalia)
Rząd: Gryzonie (Rodentia)
Rodzina: Popielicowate (Gliridae)

Występowanie i środowisko

Powszechna w Europie (poza północą), zamieszkuje też Azję Mniejszą. Zamieszkuje lasy i zarośla o bogatym podszyciu. Nie występuje na otwartych przestrzeniach. Pionowy zasięg występowania to 1300 m n.p.m. w Alpach. W Polsce nie jest często spotykana. Najczęściej występuje w południowej i południowo-wschodniej części kraju.

Tryb życia i zachowanie

To ssak aktywny w nocy. Zapada w długi sen zimowy (od października do marca lub początku kwietnia). Jest wyjątkowo płochliwy. Bardzo trudno go zaobserwować.

Prowadzi nadrzewny tryb życia. Buduje kuliste gniazda wśród gałęzi, zimą w dziuplach lub norach. Latem buduje gniazdo lęgowe nisko nad ziemią, drugie - do dziennego odpoczynku - buduje wysoko nad ziemią.

Przestraszona orzesznica nieruchomieje lub spada na ziemię, gdzie przyczajona sposobi się do ucieczki. Zaatakowana potrafi odrzucić ogon!

Gryzoń ten żyje samotnie. W pary łączy się tylko podczas godów.

Morfologia i anatomia

Gryzoń ten jest wielkości myszy domowej. Osiąga 12-17 cm długości ciała, z czego na ogon przypada 5-8 cm. Waży od 9 do 23 g.

Pożywienie

Wiosną zjada korę. Latem zjada jagody. Jesienią żywi się orzechami, żołędziami, nasionami, owocami. Czasem zjada pokarm pochodzenia zwierzęcego. Gromadzi w zimowym gnieździe zapasy na zimę.

Rozmnażanie

Wyprowadza zwykle dwa mioty w ciągu roku: w maju i połowie sierpnia. Samica rodzi po 3-7 młodych w miocie. Ciąża trwa 4 tygodnie. Po 17 dniach młode otwierają oczy. Dojrzałość płciową uzyskują po 10-12 miesiącach.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce jest objęta ochroną gatunkową. Latem zagrażają jej ptaki drapieżne, podczas hibernacji - dziki i lisy. Niebezpieczne są także zbyt mroźne zimy. Największe zagrożenie to działalność człowieka i związana z tym utrata naturalnych siedlisk.

Ciekawostki

Orzesznica jest to najmniejszy przedstawiciel popielicowatych w Polsce.

Orzesznica potrafi zwisać głową w dół, trzymając się tylko za pomocą tylnych łapek i asekurując się ogonem.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2013-01-03, GAT-246