Petrele, petrelowate, burzykowate

Petrele, zwane też petrelowatymi lub burzykowatymi (Procellariidae), to rodzina ptaków z rzędu rurkonosych. Rodzina ta liczy dziś 14 rodzajów i 79 gatunków.

Wygląd

Zwykle mają ubarwienie brązowe lub czarne lub szare, rzadziej białe. Spośród wszystkich gatunków tej rodziny można wymienić cztery charakterystyczne grupy: fulmary, burzyki, petrele i petrelki.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Burzyk białobrody

Procellaria aequinoctialis

Burzyk białobrody (Procellaria aequinoctialis) to gatunek morskiego ptaka z rodziny petreli. Upierzenie brązowe. Dziób czarno-żółtawy, haczykowato zakończony.

Burzyk ciemny

Procellaria westlandica

Burzyk ciemny (Procellaria westlandica) to gatunek morskiego ptaka z rodziny petreli. Upierzenie ciemnobrązowe. Dziób czarno-żółtawy, haczykowato zakończony.

Burzyk północny PL Zalatujący wyjątkowo

Puffinus puffinus

Burzyk północny (Puffinus puffinus) to gatunek ptaka z rodziny petreli. Wierzch jest ciemny, spód jasno upierzony. Na głowie ciemna barwa sięga nieco poniżej oczu. Dziób dość długi, czarny, na końcu zakrzywiony.

Fulmar PL Zalatujący

Fulmarus glacialis

Fulmar to rzadko obserwowany w Polsce ptak morski. To ptak z rodziny petreli, o popielatym upierzeniu z wierzchu i białym na reszcie ciała. Końce lotek czarne. Dziób jest żółty. Nozdrza rurkowate.

Petrel śnieżny

Pagodroma nivea

Petrel śnieżny (Pagodroma nivea) to gatunek morskiego ptaka z rodziny burzykowatych, najdalej na północ gniazdujący ptak świata. Upierzenie białe, jednolite. Dziób mały, czarny.

Petrelec olbrzymi

Macronectes giganteus

Petrelec olbrzymi, petrel olbrzymi (Macronectes giganteus) to największy gatunek z rodziny petrelowatych. Ptak morski. Występuje w dwóch formach upierzenia: jasnej i ciemnej. Posiada potężny dziób.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

tajfunnik cienkodzioby (Bulweria bulwerii)
tajfunnik grubodzioby (Bulweria fallax)
Petrel żółtodzioby (Calonectris diomedea)
burzyk zielonoprzylądkowy (Calonectris edwardsii)
burzyk kreskowany (Calonectris leucomelas)
warcabnik (Daption capense)
Fulmar południowy (Fulmarus glacialoides)
Petrel niebieski (Halobaena caerulea)
petrelec wielki (Macronectes halli)
petrelek cienkodzioby (Pachyptila belcheri)
petrelek grubodzioby (Pachyptila crassirostris)
petrelek antarktyczny (Pachyptila desolata)
petrelek subantarktyczny (Pachyptila salvini)
petrelek krótkodzioby (Pachyptila turtur)
petrelek szerokodzioby (Pachyptila vittata)
burzyk bury (Procellaria cinerea)
burzyk czarny (Procellaria parkinsoni)
Petrel melanezyjski (Pseudobulweria becki)
Petrel fidżijski (Pseudobulweria macgillivrayi)
petrel polinezyjski (Pterodroma alba)
petrel oceaniczny (Pterodroma arminjoniana)
petrel maskareński (Pterodroma aterrima)
Petrel czarnopręgi (Pterodroma axillaris)
petrel wulkaniczny (Pterodroma baraui)
petrel krótkodzioby (Pterodroma brevirostris)
Petrel bermudzki (Pterodroma cahow)
petrel białoszyi (Pterodroma cervicalis)
petrel nowozelandzki (Pterodroma cookii)
petrel chilijski (Pterodroma defilippiana)
petrel wędrowny (Pterodroma externa)
petrel wyspowy (Pterodroma feae)
petrel antylski (Pterodroma hasitata)
petrel boniński (Pterodroma hypoleuca)
petrel białobrzuchy (Pterodroma incerta)
petrel szarobrzuchy (Pterodroma inexpectata)
petrel białogłowy (Pterodroma lessonii)
petrel białolicy (Pterodroma leucoptera)
petrel długodzioby (Pterodroma longirostris)
petrel fidżijski (Pterodroma macgillivrayi)
petrel długoskrzydły (Pterodroma macroptera)
petrel maderski (Pterodroma madeira)
Petrel reliktowy (Pterodroma magentae)
petrel miękkopióry (Pterodroma mollis)
petrel południowy (Pterodroma neglecta)
petrel czarnoskrzydły (Pterodroma nigripennis)
petrel ciemnogrzbiety (Pterodroma phaeopygia)
petrel klifowy (Pterodroma pycrofti)
petrel tahitański (Pterodroma rostrata)
petrel brunatny (Pterodroma solandri)
petrel ciemny (Pterodroma ultima)
burzyk mały (Puffinus assimilis)
Burzyk białorzytny (Puffinus auricularis)
burzyk szarogrzbiety (Puffinus bulleri)
burzyk bladodzioby (Puffinus carneipes)
burzyk różowonogi (Puffinus creatopus)
burzyk nowozelandzki (Puffinus gavia)
Burzyk wielki (Puffinus gravis)
Burzyk szary (Puffinus griseus)
Burzyk podbielały (Puffinus heinrothi)
burzyk wędrowny (Puffinus huttoni)
Burzyk równikowy (Puffinus lherminieri)
burzyk balearski (Puffinus mauretanicus)
burzyk brunatny (Puffinus nativitatis)
burzyk kalifornijski (Puffinus opisthomelas)
burzyk klinosterny (Puffinus pacificus)
Burzyk cienkodzioby (Puffinus tenuirostris)
burzyk śródziemnomorski (Puffinus yelkouan)
petrel antarktyczny (Thalassoica antarctica)

Występowanie i środowisko

Występują na wszystkich oceanach świata. Na Bałtyku pojawiają się wyjątkowo.

Tryb życia i zachowanie

W locie ptaki te korzystają z prądów powietrza powstających nad wzburzonymi falami, lubią złą pogodę.

Rozmnażanie

Gnieżdżą się w koloniach na skalistych brzegach. Małe gatunki jaj składają w norach. Samica składa tylko jedno białe jajo. Okres inkubacji trwa od 43 do 60 dni.

Pożywienie

Podstawę ich pokarmu stanowi zooplankton lub głowonogi. Zjadają także odpadki.

Ochrona i zagrożenia

Burzyk białorzytny i petrel czarnopręgi są uznane za krytycznie zagrożone, 6 gatunków uznaje się za zagrożone, a 20 kolejnych gatunków narażone na wyginięcie.

Ciekawostki

Petrele mają jeden z największych obszarów występowania na świecie. Petrel śnieżny gnieździ się aż 440 km w głąb Antarktydy, fulmar zamieszkuje najdalej wysunięte na północ wyspy w Arktyce.

Niektóre fulmary odstraszają intruzów z pobliża gniazda, plując lub wymiotując celnie cuchnącą, oleistą cieczą.

Zarówno jaja, młode, jak i dorosłe wielu gatunków burzykowatych były uznawane za przysmak i powszechne były polowania na te ptaki. Obecnie zagrożenie ze strony człowieka jest mniejsze.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	▸							Fulmar: Trwa okres lęgowy fulmara.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Które ptaki gniazdują najdalej?