Jaszczurki właściwe

Jaszczurki właściwe, jaszczurkowate (Lacertidae) to rodzina gadów, która liczy dziś około 200 gatunków. W Polsce żyją 3 gatunki z tej rodziny gadów.

Wygląd

To gady o wydłużonym kształcie ciała, długim ogonie, który może być odrzucany i regenerowany. Odnóża są krótkie i pięciopalczaste. Głowa duża z symetrycznie ułożonymi rogowymi tarczkami. Stożkowate i ostre zęby osadzone są bocznie na kościach szczęki i żuchwy. Na szyi często znajduje się szereg większych łusek, które tworzą tzw. kołnierzyk, który ma znaczenie taksonomiczne. Brak wytworów skórnych na grzbiecie. Nierzadko występuje dymorfizm płciowy.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Jaszczurka murowa

Podarcis muralis

Jaszczurka murowa to najbardziej rozpowszechniona jaszczurka w Europie z rodziny jaszczurek właściwych. Ogon jest bardzo długi. Długie są także kończyny. Ubarwienie bardzo zmienne, od brązowego do zielonego.

Jaszczurka perłowa

Timon lepidus

Jaszczurka perłowa duży gad z rodziny jaszczurek właściwych. Jest jedną z największych jaszczurek europejskich. Ciało jaszczurki perłowej z boków i grzbiet pokrywają małe, ziarniste łuski, a na brzuchu występują duże, zachodzące na siebie tarczki.

Jaszczurka trójpręga

Lacerta trilineata

Jaszczurka trójpręga to gatunek dużej europejskiej jaszczurki, podobnej do jaszczurki zielonej, zaliczany do jaszczurek właściwych. Ogon jest bardzo długi - nawet ponad dwa razy dłuższy niż reszta ciała.

Jaszczurka zielona PL

Lacerta viridis

Jaszczurka zielona to często spotykana w Europie południowej jaszczurka, jaskrawo ubarwiona, dziś w Polsce będąca gatunkiem zanikłym lub bardzo rzadko spotykanym na Śląsku Cieszyńskim.

Jaszczurka zwinka PL

Lacerta agilis

Jaszczurka zwinka to najbardziej pospolity gad występujący w naszym kraju. Ubarwienie jest zmienne. Grzbiet jest brązowy z rzędem plam, w środku każdej plamy jest nieregularna biała plamka. Schwytana zwinka odrzuca ogon i ucieka.

Jaszczurka żyworodna PL

Zootoca vivipara

Jaszczurka żyworodna to europejska jaszczurka właściwa, spotykana także w naszym kraju. Ciało jest brązowe z trzema rzędami plam, które czasem zlewają się ze sobą, tworząc wzdłuż ciała jasne linie.

Inne gatunki

• Acanthodactylus ahmaddisii
• Acanthodactylus arabicus
• Acanthodactylus aureus
• Acanthodactylus bedriagai
• Acanthodactylus beershebensis
• Acanthodactylus blanci
• Acanthodactylus boueti
• Acanthodactylus busacki
• Acanthodactylus dumerilii
• Acanthodactylus erythrurus
• Acanthodactylus felicis
• Acanthodactylus gongrorhynchatus
• Acanthodactylus grandis
• Acanthodactylus haasi
• Acanthodactylus harranensis
• Acanthodactylus maculatus
• Acanthodactylus masirae
• Acanthodactylus mechriguensis
• Acanthodactylus nilsoni
• Acanthodactylus opheodurus
• Acanthodactylus orientalis
• Acanthodactylus pardalis
• Acanthodactylus robustus
• Acanthodactylus savignyi
• Acanthodactylus schmidti
• Acanthodactylus schreiberi
• Acanthodactylus senegalensis
• Acanthodactylus spinicauda
• Acanthodactylus taghitensis
• Acanthodactylus tilburyi
• Acanthodactylus tristrami
• Acanthodactylus yemenicus
• Adolfus alleni
• Adolfus masavaensis
• Algyroides fitzingeri
• Algyroides marchi
• Algyroides moreoticus
• Algyroides nigropunctatus
• Anatololacerta anatolica
• Anatololacerta danfordi
• Anatololacerta oertzeni
• Apathya cappadocica
• Apathya yassujica
• Archaeolacerta bedriagae
• Atlantolacerta andreanskyi
• Australolacerta australis
• Congolacerta vauereselli
• Dalmatolacerta oxycephala
• Darevskia alpina
• Darevskia armeniaca
• Darevskia bendimahiensis
• Darevskia brauneri
• Darevskia caucasica
• Darevskia chlorogaster
• Darevskia clarkorum
• Darevskia daghestanica
• Darevskia dahli
• Darevskia defilippii
• Darevskia derjugini
• Darevskia dryada
• Darevskia kopetdaghica
• Darevskia mixta
• Darevskia parvula
• Darevskia portschinskii
• Darevskia praticola
• Darevskia raddei
• Darevskia rostombekovi
• Darevskia rudis
• Darevskia sapphirina
• Darevskia saxicola
• Darevskia steineri
• Darevskia unisexualis
• Darevskia uzzelli
• Darevskia valentini
• Dinarolacerta montenegrina
• Dinarolacerta mosorensis
• Eremias acutirostris
• Eremias afghanistanica
• Eremias andersoni
• Eremias aria
• Eremias grammica
• Eremias intermedia
• Eremias kavirensis
• Eremias kokshaaliensis
• Eremias lalezharica
• Eremias lineolata
• Eremias montanus
• Eremias multiocellata
• Eremias nigrocellata
• Eremias nigrolateralis
• Eremias pleskei
• Eremias scripta
• Eremias strauchi
• Eremias stummeri
• Eremias suphani
• Eremias szczerbaki
• Gallotia atlantica
• Gallotia auaritae
• Gallotia bravoana
• Gallotia caesaris
• Gallotia galloti
• Gallotia intermedia
• Gallotia simonyi
• Gallotia stehlini
• Gastropholis prasina
• Heliobolus lugubris
• Hellenolacerta graeca
• Iberolacerta aranica
• Iberolacerta aurelioi
• Iberolacerta bonnali
• Iberolacerta cyreni
• Iberolacerta galani
• Iberolacerta horvathi
• Iberolacerta martinezricai
• Iberolacerta monticola
• Ichnotropis grandiceps
• Ichnotropis tanganicana
• Iranolacerta brandtii
• Iranolacerta zagrosica
• Lacerta bilineata
• Lacerta media
• Lacerta mostoufii
• Lacerta pamphylica
• Lacerta schreiberi
• Lacerta strigata
• Latastia cherchii
• Latastia ornata
• Latastia siebenrocki
• Meroles anchietae
• Meroles knoxii
• Mesalina adramitana
• Mesalina ayunensis
• Mesalina bahaeldini
• Mesalina balfouri
• Mesalina brevirostris
• Mesalina kuri
• Mesalina olivieri
• Mesalina pasteuri
• Mesalina simonii
• Nucras lalandii
• Nucras livida
• Nucras scalaris
• Nucras taeniolata
• Omanosaura cyanura
• Omanosaura jayakari
• Ophisops beddomei
• Ophisops elbaensis
• Ophisops jerdonii
• Ophisops microlepis
• Ophisops occidentalis
• Parvilacerta fraasii
• Parvilacerta parva
• Pedioplanis burchelli
• Pedioplanis gaerdesi
• Pedioplanis laticeps
• Philochortus neumanni
• Philochortus rudolfensis
• Philochortus zolii
• Phoenicolacerta cyanisparsa
• Phoenicolacerta kulzeri
• Phoenicolacerta laevis
• Phoenicolacerta troodica
• Podarcis bocagei
• Podarcis carbonelli
• Podarcis cretensis
• Podarcis erhardii
• Podarcis filfolensis
• Podarcis gaigeae
• Podarcis hispanicus
• Podarcis levendis
• Podarcis lilfordi
• Podarcis melisellensis
• Podarcis milensis
• Podarcis peloponnesiacus
• Podarcis pityusensis
• Podarcis raffonei
• Podarcis sicula
• Podarcis siculus
• Podarcis tauricus
• Podarcis tiliguerta
• Podarcis vaucheri
• Podarcis waglerianus
• Psammodromus algirus
• Psammodromus blanci
• Psammodromus hispanicus
• Psammodromus jeanneae
• Psammodromus manuelae
• Psammodromus microdactylus
• Pseuderemias striatus
• Scelarcis perspicillata
• Takydromus dorsalis
• Takydromus hani
• Takydromus kuehnei
• Takydromus madaensis
• Takydromus sexlineatus
• Takydromus smaragdinus
• Takydromus tachydromoides
• Takydromus toyamai
• Teira dugesii
• Timon pater
• Timon princeps
• Timon tangitanus
• Tropidosaura cottrelli
• Tropidosaura essexi
• Tropidosaura gularis
• Tropidosaura montana
• Vhembelacerta rupicola

Występowanie i środowisko

Nie występują w Ameryce, w Australii i na Madagaskarze. Spotyka się je poza kręgiem polarnym. Większość gatunków żyje w rejonie Morza Śródziemnego.

Tryb życia i zachowanie

Jaszczurki właściwe to zwierzęta lądowe. Żyją na terenach otwartych, skałach, w ściółce leśnej, nawet na pustyniach. Niewiele się przystosowało do życia w tropikach.

Morfologia i anatomia

Oczy są zwykle wyposażone w ruchome i nieprzezroczyste powieki. Szpara otworu odbytowego jest poprzeczna. Dobrze rozwinięty jest węch. Większość gatunków jest wyposażona w otwory udowe.

Rozmnażanie

Mniejsze gatunki składają od 1 do kilku jaj, większe gatunki nawet 10 i więcej. Kilka gatunków jest żyworodnych. Kilka gatunków rozmnaża się dzieworodnie.

Pożywienie

Odżywiają się stawonogami, większe gatunki odżywiają się małymi kręgowcami i owocami.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Aż pięć gatunków z rodzaju Lacerta to same samice, które rozmnażają się dzieworodnie.

Zdjęcia - galeria