Pajęczaki (Arachnida)

Pajęczaki (Archanida) to gromada stawonogów z podtypu szczękoczułkowców, która liczy dziś około 60 000 gatunków. Oto niektóre z rzędów pajęczaków (w tym roztoczy):

Wybrane rzędy pajęczaków

• zaleszczotki (Pseudoscorpionida) - 2000 gatunków, w Polsce żyje 39;
• kosarze (Opilionida) - około 2400 gatunków, z czego w Polsce żyje 31 gatunków;
• pająki (Araneida) - najliczniejszy rząd pajęczaków, opisano około 21 000 gatunków, z czego w Polsce mamy 728 gatunków;
• żukowce (Gamasida)
• kleszcze (Ixodida)
• Tarsonemida
• Acaridida
• Actinedida
• mechowce (Oribatida)
• skorpiony (Scorpiones)

Wygląd

Ich ciało jest podzielone na dwie części (tagmy): głowotułów i odwłok. Wszystkie mają sześć par odnóży, w tym 4 pary nóg i poprzedzające je szczękoczułki i nogogłaszczki. W przypadku roztoczy odwłok jest zrośnięty z głowotułowiem.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

(Aphonopelma caniceps)

Aphonopelma caniceps to mało agresywny ptasznik z rodziny Theraphosidae.

(Lasiodora parahybana)

Lasiodora parahybana to gatunek dużego pająka z rodziny ptasznikowatych. To jeden z największych pająków na świecie.

Bagnik przybrzeżny (Dolomedes fimbriatus)

Bagnik przybrzeżny (Dolomedes fimbriatus) to duży, aktywnie polujący pająk z rodziny Pisaurida.

Darownik przedziwny (Pisaura mirabilis)

Darownik przedziwny (Pisaura mirabilis) to rodzimy pająk o zmiennym ubarwieniu.

Kątnk domowy większy (Tegenaria atrica)

To jeden z najczęściej spotykanych pająków w naszych domostwach. Jest dość dużych rozmiarów. Wraz z odnóżami może mierzyć nawet 8 cm!

Kleszcz pastwiskowy, kleszcz pospolity (Ixodes ricinus)

To najbardziej pospolity krajowy kleszcz.

Kosarz zwyczajny (Phalangium opilio)

Kosarz zwyczajny (Phalangium opilio) to pajęczak z rzędu kosarzy, powszechnie błędnie zaliczany do pająków.

Krzyżak łąkowy (Araneus quadratus)

Krzyżak łąkowy (Araneus quadratus) to pospolity pająk z rodziny krzyżakowatych, zamieszkujący łąki, z charakterystycznym wzorem na odwłoku z czterema jasnymi plamkami, które u samca tworzą znak krzyża.

Krzyżak zielony (Araniella cucurbitina)

Krzyżak zielony (Araniella cucurbitina) to dość pospolity pająk z rodziny krzyżakowatych, o charakterystycznym, zielonym, pękatym odwłoku.

Kwietnik (Misumena vatia)

Kwietnik (Misumena vatia) to wspaniale kamuflujący się rodzimy pająk.

Lądzień (Trombidium spp.)

Lądzień (Trombidium spp.) to niewielki pajęczak zaliczany do roztoczy o czerwonym ciele.

Nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides)

Nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides) to pająk z rodziny nasosznikowatych, bardzo często spotykany w naszych domostwach.

Poskocz krasny (Eresus niger)

Poskocz krasny (Eresus niger) to jeden z pięknięjszych naszych pająków, dość rzadko spotykany, o wyraźnym dymorfizmie płciowym.

Ptasznik białokolanowy (Acanthoscurria geniculata)

Ptasznik białokolanowy (Acanthoscurria geniculata) to jeden z większych gatunków ptasznika o atrakcyjnym ubarwieniu.

Ptasznik czarny (Aphonopelma caniceps)

Ptasznik czarny (Aphonopelma caniceps) to aktywny wieczorem i w nocy duży pająk o czarnym ubarwieniu.

Ptasznik czerwonokolanowy (Brachypelma smithi)

Ptasznik czerwonokolanowy (Brachypelma smithi) to gatunek dużego pająka z rodziny ptasznikowatych. To pięknie ubarwiony pająk.

Ptasznik czerwonoodwłokowy (Brachypelma vagans)

Ptasznik czerwonoodwłokowy (Brachypelma vagans) to jeden z piękniejszych gatunków ptasznika.

Skakun arlekinowy (Salticus scenicus)

Skakun arlekinowy (Salticus scenicus) to bardzo charakterystyczny pająk z rodziny skakunowatych, o biało-czarnym ubarwieniu.

Skorpion cesarski, strasznik wielki (Pandinus imperator)

Skorpion cesarski, strasznik wielki (Pandinus imperator) to największy ze skorpionów.

Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi)

Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi) to jeden z naszych największych i najpiękniej ubarwionych pająków, trudny do pomylenia z innymi gatunkami.

Zaleszczotek książkowy (Chelifer cancroides)

Zaleszczotek książkowy (Chelifer cancroides) to drobny pajęczak z rzędu zaleszczotków, przypominający skorpiona.

Inne gatunki

• Świdraczek pszczeli (Acarapsis woodi)
• Rozkruszek mączny (Acarus siro)
• Pająk topik (Argyronecta aquatica)
• Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum)
• Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus)
• Eulaelaps stabularis
• Fuscuropoda agitans
• Fuscuropoda agitans
• Roztoczek owłosiony (Glycyphagus destructor)
• Swędzik jesienny (Neotrombicula autumnalis)
• Roztocz szczurzy (Ornithonyssus bacoti)
• Świerzbowiec naskórny króliczy (Psoroptes cuniculi)
• Świerzbowiec naskórny koński (Psoroptes equi)
• Świerzbowiec naskórny owczy (Psoroptes ovis)
• Świerzbowiec drążący ludzki (Sarcoptes scabiei (hominis))
• Roztocz truskawkowiec (Stenotarsonemus fragariae)
• Pająk domowy mały (Tegenaria domestica)
• Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae)

Występowanie i środowisko

Są obecne na wszystkich kontynentach świata. Prowadzą zwykle lądowy tryb życia. W Polsce można spotkać przedstawicieli kosarzy, pająków, roztoczy, zaleszczotek.

Tryb życia i zachowanie

Wiele z pajęczaków jest pasożytami zwierząt i roślin. Pająki polują na owady używając często do tego sieci, którą same tkają.

Morfologia i anatomia

Charakterystyczne dla pajęczaków są gruczoły jadowe i przędne.

Układ nerwowy jest mocno scentralizowany. Zwój nadprzełykowy połączony jest obrączką okołoprzełykową z masą podprzełykową, od której odchodzą nerwy boczne i dwa odwłokowe pnie nerwowe.

Na przewód pokarmowy składa się jelito przednie, złożone z gardzieli i żołądka, mocno rozbudowane jelito środkowe z odgałęzieniami ślepo zakończonymi, otwierają się tez do niego przewody gruczołu wątrobowego. Jelito tylne i odbyt kończą przewód pokarmowy.

Układ wydalniczy stanowią dwie pary cewek Malpighiego, które mają ujście do jelita tylnego (zaraz za jelitem środkowym). Cewki te zbierają z organizmu zbędne produkty przemiany materii i wydalają do jelita.

Układ oddechowy stanowią płucotchawki, znajdujące się w odwłoku. Płucotchawki są dobrze ukrwione. Krew roznosi tlen po organizmie. U roztoczy układ oddechowy jest zredukowany.

Układ krwionośny jest dobrze rozwinięty. Serce wyraźnie wyodrębnione umieszczone jest w odwłoku. Krew jest rozprowadzana po ciele systemem zatok. U roztoczy układ krwionośny jest zredukowany.

Rozmnażanie

Pajęczaki są rozdzielnopłciowe. Rozwój jest bezpośredni. Jaja składane są w kokonach. Niektóre gatunki są jajożyworodne.

Pożywienie

Wiele z pajęczaków poluje na owady.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Toksyczność polskich pajęczaków jest mocno przesadzona w stosunku do tego jak się powszechnie uważa. W rzeczywistości szczękoczułki krajowych pajęczaków są na tyle słabe, że nie są w stanie przebić skóry człowieka.

Galeria zdjęć

© Media Nauka, ART-RODZ8