Stonkowate

Stonkowate (Chrysomelidae) to rodzina owadów, która liczy dziś około 35 000 gatunków. W Polsce żyje około 480 gatunków z tej rodziny owadów.

Wygląd

To owady o półkolistym kształcie ciała, wydłużonym (podrodzina Donacinae) lub płaskim (podrodzina Cassidinae). Ubarwienie żywe. Z wierzchu ciało może być gładkie, pokryte wyrostkami lub szczecinkami, a także łuseczkami. Głowa może być widoczna lub schowana. Odnóża są kroczne, stopy złożone są z czterech części. Czułki są długie o różnej budowie. Niektóre stonkowate upodabniają się do biedronek.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Chrysolina graminis (Chrysolina graminis) PL
Prasocuris phellandrii (Prasocuris phellandrii) PL
Crioceris quatuordecimpunctata (Crioceris quatuordecimpunctata) PL
Phyllotreta nemorum (Phyllotreta nemorum) PL
Coptocephala unifasciata (Coptocephala unifasciata) PL
Plateumaris braccata (Plateumaris braccata) PL
Kałdunica rdestówka (Gastrophysa polygoni) PL
Moszenica czterokropkowa (Clytra quadripunctata) PL
Moszenica wierzbówka (Clytra laeviuscula) PL
Ociernica (Hispa atra) PL
Poskrzypka liliowa (Lilioceris lilii) PL
Rozdestnica wrotyczówka (Galeruca tanaceti) PL
Rynnica topolowa (Melasoma populi) PL
Rzęsielnica wodniczka (Donacia aquatica) PL
Skrzypionka zbożowa (Oulema melanopus) PL
Stonka kukurydziana (Diabrotica virgifera) PL
Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata) PL
Szarynka grzybieniówka (Galerucella nymphaeae) PL
Szarynka iwówka (Lochmaea caprea) PL
Tarczyk omanowiec (Cassida murraea) PL
Tarczyk ostowy (Cassida rubiginosa) PL
Złotka jasnotowa (Chrysolina fastuosa) PL
Phyllotreta ochripes (Phyllotreta ochripes)
Godnica czarna (Timarcha tenebricosa)

Inne gatunki

Chrysomela hyperici
poskrzypka cebulowa (Crioceris merdigera)
zmróżka (Cryptocephalus sp.)
skrzypionka zbożonwa (Lema melanopus)

Występowanie i środowisko

Stonkowate są obecne w całym kraju. Występują we wszystkich środowiskach lądowych, gdzie rosną rośliny żywicielki. To owady lądowe, poza rząsielnicami (Donaciidae), które prowadzą wodno-lądowy tryb życia.

Tryb życia i zachowanie

Zimują osobniki dorosłe, zagrzebane w ziemi. Są gatunki, które potrafią pływać i skakać. Większość gatunków jest zdolna do lotu. Same stonkowate są trujące. Zawierają w sobie wiele szkodliwych substancji, które syntetyzują w swoich organizmach lub przyswajają z pokarmem.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

W Polsce cykl rozrodczy zamyka się w jednym sezonie, rzadko w dwóch. Samica składa jaja na roślinie żywicielce lub w jej pobliżu w ziemi. Są też gatunki, które rozwijają się w mrowiskach. Larwy kilka razy linieją i przechodzą w stadium poczwarki.

Pożywienie

To owady roślinożerne. Zjadają liście, łodygi, korzenia, kwiaty, nektar. Larwy na ogół zjadają liście. Larwy owadów z podrodziny pchełkowatych odżywiają się korzeniami roślin. Nierzadko stonkowate zjadają toksyczne rośliny.

Ochrona i zagrożenia

Wiele gatunków to szkodniki upraw. Najbardziej znana jest stonka ziemniaczana, która może wyrządzić ogromne szkody w uprawie ziemniaków. Około 70 gatunków uznaje się za zagrożone wymarciem.

Ciekawostki

Niektóre stonkowate mają ciekawą strategię obrony. W razie zagrożenia szybko podkurczają czułki, głowę i odnóża, przez co ześlizgują się z rośliny na glebę.

W latach czterdziestych i pięćdziesiątych w walkę ze stonką zaangażowany był w Polsce Urząd Bezpieczeństwa!

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

●

Moszenica wierzbówka: Okres obserwacji postaci dorosłej moszczenicy wierzbówki.

●

Rynnica topolowa: Okres obserwacji postaci dorosłych rynnicy topolowej.

●

Skrzypionka zbożowa: Okres występowania imago skrzypionki zbozowej.

●

Szarynka grzybieniówka: Okres obserwacji szarynki grzybieniówki.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Największy chrząszcz na świecie

Jaki chrząszcz jest uznawany za największego na świecie? Gdzie żyje i czy odbiega znacznie rozmiarami od krajowych gatunków?

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Część owadów porusza się w powietrzu lotem spadochronowym, szybowcowym, pływnym lub stojącym. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.