Stonkowate (Chrysomelidae)
Stonkowate (Chrysomelidae) to rodzina owadów, która liczy dziś około 35 000 gatunków. W Polsce żyje około 480 gatunków z tej rodziny owadów.
Wygląd
To owady o półkolistym kształcie ciała, wydłużonym (podrodzina Donacinae) lub płaskim (podrodzina Cassidinae). Ubarwienie żywe. Z wierzchu ciało może być gładkie, pokryte wyrostkami lub szczecinkami, a także łuseczkami. Głowa może być widoczna lub schowana. Odnóża są kroczne, stopy złożone są z czterech części. Czułki są długie o różnej budowie. Niektóre stonkowate upodabniają się do biedronek.
Gatunki
Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.
Moszczenica wierzbówka (Clytra laeviuscula) 
Moszczenica wierzbówka ma czerwonawe pokrywy skrzydłowe z dwoma parami czarnych plamek. Tylna para jest większa i przybiera kształt przepaski. Bywa mylona z biedronką.
Ociernica (Hispa atra) to jedyny nasz przedstawiciel kolczastych stonkowatych.
Poskrzypka liliowa, poskrzypka liliowiec (Lilioceris lilii)
To piękny chrząszcz o czerwonym ubarwieniu pancerza. Występuje tam, gdzie rosną lilie.
Rynnica topolowa (Melasoma populi)
To bardzo pospolity w naszym kraju przedstawiciel stonkowatych o czerwono-czarnym ubarwieniu, żerujący na liściach topoli i wierzby.
Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata)
To największy szkodnik upraw ziemniaka na świecie. Do Europy został zawleczony całkiem niedawno z Ameryki Północnej.
Złotka jasnotowa (Chrysolina fastuosa)
To wyglądający jak mały klejnocik, pięknie ubarwony chrząszcz z rodziny stonkowatych o niewielkich rozmiarach.
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Owady (Insecta)
Rząd: Chrząszcze (Coleoptera)
Rodzina: Stonkowate (Chrysomelidae)
Inne gatunki
- Tarczyk kostowy (Cassida rubiginosa)
- Chrysolina graminis
- Chrysomela hyperici
- Moszenica czterokropkowa (Clytra quadripunctata)
- Poskrzypka cebulowa (Crioceris merdigera)
- Zmróżka (Cryptocephalus sp.)
- Diabrotica virgifera
- Rzęsielnica (Donacia sp.)
- Szarynka grzybieniówka (Galerucella nymphaeae)
- Skrzypionka zbożonwa (Lema melanopus)
- Timarcha tenebricosa
Występowanie i środowisko
Stonkowate są obecne w całym kraju. Występują we wszystkich środowiskach lądowych, gdzie rosną rośliny żywicielki. To owady lądowe, poza rząsielnicami (Donaciidae), które prowadzą wodno-lądowy tryb życia.
Tryb życia i zachowanie
Zimują osobniki dorosłe, zagrzebane w ziemi. Są gatunki, które potrafią pływać i skakać. Większość gatunków jest zdolna do lotu. Same stonkowate są trujące. Zawierają w sobie wiele szkodliwych substancji, które syntetyzują w swoich organizmach lub przyswajają z pokarmem.
Morfologia i anatomia
Brak danych.
Rozmnażanie
W Polsce cykl rozrodczy zamyka się w jednym sezonie, rzadko w dwóch. Samica składa jaja na roślinie żywicielce lub w jej pobliżu w ziemi. Są też gatunki, które rozwijają się w mrowiskach. Larwy kilka razy linieją i przechodzą w stadium poczwarki.
Pożywienie
To owady roślinożerne. Zjadają liście, łodygi, korzenia, kwiaty, nektar. Larwy na ogół zjadają liście. Larwy owadów z podrodziny pchełkowatych odżywiają się korzeniami roślin. Nierzadko stonkowate zjadają toksyczne rośliny.
Ochrona i zagrożenia
Wiele gatunków to szkodniki upraw. Najbardziej znana jest stonka ziemniaczana, która może wyrządzić ogromne szkody w uprawie ziemniaków. Około 70 gatunków uznaje się za zagrożone wymarciem.
Ciekawostki
Niektóre stonkowate mają ciekawą strategię obrony. W razie zagrożenia szybko podkurczają czułki, głowę i odnóża, przez co ześlizgują się z rośliny na glebę.
W latach czterdziestych i pięćdziesiątych w walkę ze stonką zaangażowany był w Polsce Urząd Bezpieczeństwa!
Zdjęcia i grafiki - galeria
© medianauka.pl, 2015-02-15, RODZ-247
