Spis treści:

Szczudłonogi

Szczudłonogi, szczudłakowate (Recurvirostridae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 7 gatunków. W Polsce notowano 2 gatunki z tej rodziny ptaków. Ibisodziób w niektórych źródłach jest zaliczany do odrębnej rodziny.

Cechą charakterystyczną tej rodziny ptaków są bardzo długie nogi, zwykle czerwonawe w przypadku szczudłaków i niebieskawe w przypadku szablodziobów. Palce stóp są spięte błoną pławną w całości lub u nasady palców. Dziób jest również dość długi, prosty, u niektórych gatunków wygięty ku górze. Nie występuje dymorfizm płciowy ani sezonowy. Słabo zaznaczony jest dymorfizm wiekowy. Upierzenie czarno-białe.

Występowanie i środowisko

Występują nad brzegami słonych wód, także słodkich i górskich rzek Eurazji, Afryki i Australii, a także w obu Amerykach.

Tryb życia i zachowanie

Ptaki te brodzą w płytkiej wodzie w poszukiwaniu pokarmu. Potrafią pływać. Są wędrowne lub osiadłe.

Rozmnażanie

Gniazdują na ziemi, zawsze w pobliżu wody. Niektóre gatunki gnieżdżą się w koloniach. Wszystkie gatunki przejawiają silny terytorializm. Samica składa 3-4 jaja, które wysiaduje z samcem na zmianę. Pisklęta są zagniazdownikami. Już po 1 dniu opuszczają gniazdo.

Pożywienie

Zjadają wodne bezkręgowce, w tym mięczaki, skorupiaki, owady, pierścienice, a także drobne rybki i kijanki, które zdobywają w głębszej wodzie. Szablodzioby przeszukują czułym na dotyk dziobem muł w poszukiwaniu zdobyczy.

Ochrona i zagrożenia

Szczudłak czarny jest krytycznie zagrożony wymarciem. W pewnym momencie na świecie żyło zaledwie 18 par lęgowych.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Poza flamingami nogi szczudłaków są najdłuższe w stosunku do pozostałych wymiarów ciała ze wszystkich ptaków.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

szablodziób (zwyczajny) (Recurvirostra avosetta) PL
szczudłak (zwyczajny) (Himantopus himantopus) PL
szablodziób amerykański (Recurvirostra americana)
szczudłak czarny (Himantopus novaezelandiae)
szydłodziób (Cladorhynchus leucocephalus)

Inne gatunki

szablodziób andyjski (Recurvirostra andina)
szablodziób australijski (Recurvirostra novaehollandiae)

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●							Trwa okres lęgowy szablodzioba zwyczajnego (poza naszym krajem)
			●	●	●	●	●	●	●	●		Wystąpiły obserwacje w Polsce szczudłaków.

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Ciekawostki

Które ptaki gniazdują najdalej?

Ciekawostki

Czy ptaki się kąpią?

Ciekawostki

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

Ciekawostki

Największe gniazda ptaków

Ciekawostki

Jak dokarmiać ptaki?

Ciekawostki

Najmniejsze ptaki na świecie

Ciekawostki

Największe ptaki na świecie

QUIZ

Ptaki Polski — quiz

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/