Garbikowate

Garbikowate (Pomacentridae) to rodzina niewielkich ryb z rzędu okoniokształtnych, jedna z największych rodzin, żyjących na rafie koralowej. To najbardziej charakterystyczne ryby rafy koralowej. Wiele z nich trafia do akwariów morskich. Do garbikowatych zaliczamy 321 gatunków usystematyzowanych w 28 rodzajach.

Ryby z rodzaju Amphiprion i jeden gatunek z rodzaju Premnas noszą wspólną nazwę błazenków lub ryb ukwiałowych. Ryby te są bardzo poszukiwane przez akwarystów, głównie ze względu na współżycie z ukwiałami. Ryby te są odporne na parzydełka ukwiałów ze względu na specyficzny sposób pływania i ochronę śluzową. Ukwiał chroni więc ryby przed drapieżnikami, z kolei błazenki chronią ukwiał i gładzą go, utrzymując w dobrej kondycji.

Wygląd

Ciało tych ryb jest bocznie spłaszczone. Mają owalny kształt. Ubarwienie zmienne, zwykle bardzo kolorowe. Młode osobniki mają bardziej jaskrawe barwy, które zmieniają się wraz ze wzrostem ryby. Ubarwienie jest zmienne także w zależności od obszaru występowania, czasem nawet w zależności od otoczenia.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów. Kliknij na nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Inne gatunki

Abudefduf abdominalis
Abudefduf concolor
Abudefduf conformis
Abudefduf declivifrons
Abudefduf hoefleri
Abudefduf lorenzi
Abudefduf luridus
Abudefduf margariteus
Abudefduf natalensis
Abudefduf notatus
Abudefduf saxatilis
Abudefduf septemfasciatus
Abudefduf sordidus
Abudefduf sparoides
Abudefduf taurus
Abudefduf troschelii
Abudefduf vaigiensis
Abudefduf whitleyi
Altrichthys azurelineatus
Altrichthys curatus
Amblyglyphidodon batunai
Amblyglyphidodon curacao
Amblyglyphidodon flavilatus
Amblyglyphidodon indicus
Amblyglyphidodon melanopterus
Amblyglyphidodon ternatensis
Amblypomacentrus breviceps
Amblypomacentrus clarus
Amphiprion akindynos
Amphiprion allardi
Amphiprion bicinctus
Amphiprion chagosensis
Amphiprion fuscocaudatus
Amphiprion omanensis
Amphiprion tricinctus
Azurina eupalama
Azurina hirundo
Chromis abrupta
Chromis alleni
Chromis alpha
Chromis alta
Chromis amboinensis
Chromis analis
Chromis atrilobata
Chromis atripes
Chromis axillaris
Chromis bermudae
Chromis cadenati
Chromis caudalis
Chromis cinerascens
Chromis crusma
Chromis cyanea
Chromis dasygenys
Chromis delta
Chromis dispilus
Chromis elerae
Chromis enchrysura
Chromis fatuhivae
Chromis flavapicis
Chromis flavicauda
Chromis flavipectoralis
Chromis fumea
Chromis insolata
Chromis intercrusma
Chromis limbaughi
Chromis lubbocki
Chromis multilineata
Chromis pembae
Chromis punctipinnis
Chromis sanctaehelenae
Chromis scotti
Chrysiptera unimaculata
Microspathodon chrysurus
Microspathodon dorsalis
Neopomacentrus aquadulcis
Nexilosus latifrons
Parma microlepis
Parma victoriae
Pomacentrus callainus
Pomacentrus milleri
Pomacentrus wardi
błazenek dwukolcowy (Premnas biaculeatus)
Stegastes adustus
Stegastes arcifrons
Stegastes beebei
Stegastes flavilatus
Stegastes fuscus
Stegastes gascoynei
Stegastes imbricatus
Stegastes leucorus
Stegastes leucostictus
Stegastes lubbocki
Stegastes otophorus
Stegastes partitus
Stegastes planifrons
Stegastes rectifraenum
Stegastes redemptus
Stegastes sanctaehelenae
Stegastes sanctipauli
Stegastes xanthurus
Teixeirichthys jordani

Występowanie i środowisko

Garbikowate występują we wszystkich tropikalnych i ciepłych morzach świata. Trzy gatunki występują w wodach słonawych, czasem w słodkich. Większość, bo aż 268 gatunków, żyje na rafach koralowych i na skalnym podłożu. Część gatunków żyje na płyciznach, inne na dość dużych głębokościach (100 m). Większość występuje na głębokości od 2 do 15 m. Wiele gatunków jest uzależnionych od koralowców.

Tryb życia i zachowanie

Część tych ryb prowadzi stadny tryb życia. Najwięcej gatunków żyje przy dnie. Przejawiają silne zachowania terytorialne. Większość ma swoje kryjówki pośród skał i koralowców. Ryby te żyją 10-12 lat w naturze, w niewoli nieco dłużej.

Morfologia i anatomia

Dorastają do długości od 5,5 cm do 36 cm. Płetwa grzbietowa jest pojedyncza, zawiera 8-17 promieni twardych i 10-18 promieni miękkich. W płetwie odbytowej występują dwa kolce. Szczęki zawierają małe zęby.

Rozmnażanie

Na kilka dni przed tarłem samiec przygotowuje miejsce na gniazdo. Sprząta je, czasem pielęgnuje glony tylko jednego rodzaju, tworząc pole. Następnie samiec wykonuje taniec godowy. Taniec wabi samicę i wówczas wspólnie pływając nad gniazdem, samica uwalnia ikrę w postaci łańcucha 50-1000 jaj, który przykleja się do podłoża gniazda. Samiec zapładnia jaja, z których po 2-7 dniach wylęgają się larwy. Gniazdem opiekuje się samiec, czyszcząc ikrę, wachlując ją płetwami. Opieka kończy się wraz z wykluciem przeźroczystych larw, które przez pierwsze tygodnie prowadzą pelagiczny tryb życia.

Pożywienie

Odżywiają się zwykle glonami, zwierzęcym planktonem, polują na niewielkie bezkręgowce.

Ochrona i zagrożenia

Mimo, iż gatunki te nie są zagrożone wymarciem, to nadmierny odłów na potrzeby handlu akwarystycznego znacząco uszczupla populacje tych ryb w przypadku wybranych gatunków.

Ciekawostki

Najsłynniejszymi przedstawicielami tej rodziny są błazenki. Do popularności tej ryby przyczynił się film "Gdzie jest Nemo?" z wytwórni Pixar i Disney.

Ryby z rodzaju Stegastes uprawiają ogródki glonowe. Stwierdzono, że w miejscach, które stanowią terytorium tych ryb, rozwój glonów jest bujniejszy.

Czy ryby śpią?

Ryby nie zamykają oczu. Czy zatem zapadają w sen? Jak ryby śpią? Kiedy i skąd wiadomo, że zapadły w sen?

Elektryczne ryby

Wiele ryb potrafi wytwarzać prąd elektryczny. Czy prąd taki może być niebezpieczny dla człowieka? Czy można w jakiś sposób wykorzystać tę energię elektryczną?

Latające ryby

Czy i jak daleko latają latające ryby? Po co to robią? Czy oddychają w powietrzu?

Jadowite ryby

Czy istnieją ryby, które są jadowite na tyle, aby zagrozić zdrowiu i życiu człowieka? Czy w Polsce żyją jadowite gatunki ryb?

Najszybsza ryba świata

Z jaką maksymalną prędkością może płynąć ryba? Jak gatunek jest rekordzistą na świecie? Czy w Polsce można spotkać takich rekordzistów?