Garbikowate
Garbikowate (Pomacentridae) to rodzina niewielkich ryb z rzędu okoniokształtnych, jedna z największych rodzin, żyjących na rafie koralowej. To najbardziej charakterystyczne ryby rafy koralowej. Wiele z nich trafia do akwariów morskich. Do garbikowatych zaliczamy 321 gatunków usystematyzowanych w 28 rodzajach.
Ryby z rodzaju Amphiprion i jeden gatunek z rodzaju Premnas noszą wspólną nazwę błazenków lub ryb ukwiałowych. Ryby te są bardzo poszukiwane przez akwarystów, głównie ze względu na współżycie z ukwiałami. Ryby te są odporne na parzydełka ukwiałów ze względu na specyficzny sposób pływania i ochronę śluzową. Ukwiał chroni więc ryby przed drapieżnikami, z kolei błazenki chronią ukwiał i gładzą go, utrzymując w dobrej kondycji.
Ciało tych ryb jest bocznie spłaszczone. Mają owalny kształt. Ubarwienie zmienne, zwykle bardzo kolorowe. Młode osobniki mają bardziej jaskrawe barwy, które zmieniają się wraz ze wzrostem ryby. Ubarwienie jest zmienne także w zależności od obszaru występowania, czasem nawet w zależności od otoczenia.
Występowanie i środowisko
Garbikowate występują we wszystkich tropikalnych i ciepłych morzach świata. Trzy gatunki występują w wodach słonawych, czasem w słodkich. Większość, bo aż 268 gatunków, żyje na rafach koralowych i na skalnym podłożu. Część gatunków żyje na płyciznach, inne na dość dużych głębokościach (100 m). Większość występuje na głębokości od 2 do 15 m. Wiele gatunków jest uzależnionych od koralowców.
Tryb życia i zachowanie
Część tych ryb prowadzi stadny tryb życia. Najwięcej gatunków żyje przy dnie. Przejawiają silne zachowania terytorialne. Większość ma swoje kryjówki pośród skał i koralowców. Ryby te żyją 10-12 lat w naturze, w niewoli nieco dłużej.
Morfologia i anatomia
Dorastają do długości od 5,5 cm do 36 cm. Płetwa grzbietowa jest pojedyncza, zawiera 8-17 promieni twardych i 10-18 promieni miękkich. W płetwie odbytowej występują dwa kolce. Szczęki zawierają małe zęby.
Rozmnażanie
Na kilka dni przed tarłem samiec przygotowuje miejsce na gniazdo. Sprząta je, czasem pielęgnuje glony tylko jednego rodzaju, tworząc pole. Następnie samiec wykonuje taniec godowy. Taniec wabi samicę i wówczas wspólnie pływając nad gniazdem, samica uwalnia ikrę w postaci łańcucha 50-1000 jaj, który przykleja się do podłoża gniazda. Samiec zapładnia jaja, z których po 2-7 dniach wylęgają się larwy. Gniazdem opiekuje się samiec, czyszcząc ikrę, wachlując ją płetwami. Opieka kończy się wraz z wykluciem przeźroczystych larw, które przez pierwsze tygodnie prowadzą pelagiczny tryb życia.
Pożywienie
Odżywiają się zwykle glonami, zwierzęcym planktonem, polują na niewielkie bezkręgowce.
Ochrona i zagrożenia
Mimo, iż gatunki te nie są zagrożone wymarciem, to nadmierny odłów na potrzeby handlu akwarystycznego znacząco uszczupla populacje tych ryb w przypadku wybranych gatunków.
Ciekawostki
Najsłynniejszymi przedstawicielami tej rodziny są błazenki. Do popularności tej ryby przyczynił się film "Gdzie jest Nemo?" z wytwórni Pixar i Disney.
Ryby z rodzaju Stegastes uprawiają ogródki glonowe. Stwierdzono, że w miejscach, które stanowią terytorium tych ryb, rozwój glonów jest bujniejszy.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny. Kliknij nazwę gatunkową, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.
- Amphiprion akallopisos
- Amblyglyphidodon aureus
- Amblyglyphidodon leucogaster
- Amphiprion polymnus
- Amphiprion rubrocinctus
- Amphiprion sandaracinos
- Chromis dimidiata
- Chromis limbata
- Chrysiptera flavipinnis
- Neopomacentrus bankieri
- Stegastes diencaeus
- Amfiprion ognisty (Amphiprion frenatus)
- Amfiprion złoty (Amphiprion ephippium)
- Błazenek czarnopłetwy (Amphiprion melanopus)
- Błazenek pomarańczowy (Amphiprion percula)
- Błazenek różowy (Amphiprion perideraion)
- Chromis kasztanowy (Chromis chromis)
- Garbik pasiasty (Abudefduf sexfasciatus)
- Garibaldi (Hypsypops rubicundus)
- Kastaniet kolcopłetwy (Acanthochromis polyacanthus)
- Kastaniet zielony (Chromis viridis)
Inne gatunki
- Abudefduf abdominalis
- Abudefduf concolor
- Abudefduf conformis
- Abudefduf declivifrons
- Abudefduf hoefleri
- Abudefduf lorenzi
- Abudefduf luridus
- Abudefduf margariteus
- Abudefduf natalensis
- Abudefduf notatus
- Abudefduf saxatilis
- Abudefduf septemfasciatus
- Abudefduf sordidus
- Abudefduf sparoides
- Abudefduf taurus
- Abudefduf troschelii
- Abudefduf vaigiensis
- Abudefduf whitleyi
- Altrichthys azurelineatus
- Altrichthys curatus
- Amblyglyphidodon batunai
- Amblyglyphidodon curacao
- Amblyglyphidodon flavilatus
- Amblyglyphidodon indicus
- Amblyglyphidodon melanopterus
- Amblyglyphidodon ternatensis
- Amblypomacentrus breviceps
- Amblypomacentrus clarus
- Amphiprion akindynos
- Amphiprion allardi
- Amphiprion bicinctus
- Amphiprion chagosensis
- Amphiprion fuscocaudatus
- Amphiprion omanensis
- Amphiprion tricinctus
- Azurina eupalama
- Azurina hirundo
- Chromis abrupta
- Chromis alleni
- Chromis alpha
- Chromis alta
- Chromis amboinensis
- Chromis analis
- Chromis atrilobata
- Chromis atripes
- Chromis axillaris
- Chromis bermudae
- Chromis cadenati
- Chromis caudalis
- Chromis cinerascens
- Chromis crusma
- Chromis cyanea
- Chromis dasygenys
- Chromis delta
- Chromis dispilus
- Chromis elerae
- Chromis enchrysura
- Chromis fatuhivae
- Chromis flavapicis
- Chromis flavicauda
- Chromis flavipectoralis
- Chromis fumea
- Chromis insolata
- Chromis intercrusma
- Chromis limbaughi
- Chromis lubbocki
- Chromis multilineata
- Chromis pembae
- Chromis punctipinnis
- Chromis sanctaehelenae
- Chromis scotti
- Chrysiptera unimaculata
- Microspathodon chrysurus
- Microspathodon dorsalis
- Neopomacentrus aquadulcis
- Nexilosus latifrons
- Parma microlepis
- Parma victoriae
- Pomacentrus callainus
- Pomacentrus milleri
- Pomacentrus wardi
- błazenek dwukolcowy (Premnas biaculeatus)
- Stegastes adustus
- Stegastes arcifrons
- Stegastes beebei
- Stegastes flavilatus
- Stegastes fuscus
- Stegastes gascoynei
- Stegastes imbricatus
- Stegastes leucorus
- Stegastes leucostictus
- Stegastes lubbocki
- Stegastes otophorus
- Stegastes partitus
- Stegastes planifrons
- Stegastes rectifraenum
- Stegastes redemptus
- Stegastes sanctaehelenae
- Stegastes sanctipauli
- Stegastes xanthurus
- Teixeirichthys jordani
© medianauka.pl, 2016-07-04, RODZ-432