Melisa lekarska
Melisa lekarska (Melissa officinalis) to roślina lecznicza z rodziny wargowych, powszechnie uprawiana i czasem dziczejąca, wytwarzająca silne kłącza, charakteryzuje się cytrynowym aromatem.
Oto wybrane odmiany:
- 'Aurea' - odmiana o żółtawych liściach.
- 'Aureovariegata' - odmiana o żółto obrzeżonych liściach.
- 'Variegata' - odmiana o biało obrzeżonych liściach.
- 'Zitronella' - odmiana o silnym, cytrynowym zapachu.
Występowanie i środowisko PL - tylko ogrody
W naturze występuje w południowej części Europy, północnej części Afryki i w Azji. Preferuje gleby wilgotne, spulchnione. Rośnie dobrze w słońcu i półcieniu.
Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 30-100 cm.
Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziająca się w górze, czterokanciasta, słabo owłosiona.
Liście są usytuowane naprzeciwlegle, ogonkowe, o długości od 1 do 8 cm i 1-5 cm szerokości, jajowate lub eliptyczne, zaokrąglone u nasady, brzegiem ząbkowane, owłosione z góry, od dołu tylko w obszarze nerwów.
Kwiaty są usadowione w kątach liści, białe lub żółtawe, niepozorne, zebrane w nibyokółki.
Owoc to rozłupnia.
Korzenie typu wiązkowego
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
uż w starożytnej Grecji i Rzymie melisa była pospolitą przyprawę, stanowiła także lekarstwo.
Popularne krople o nazwie Melisana Kloster-frau powstały w 1611 roku. To dzieło zakonników. Melisa była jednym ze składników tego medykamentu.
Zdjęcia - galeria
Zbiory i zastosowanie
Melisa działa uspokajająco i rozkurczowo. Liście dodaje się do zup, sosów i innych potraw. Z olejku z melisy produkuje się likiery.
© medianauka.pl, 2018-09-21, GAT-13392
Data aktualizacji artykułu: 2020-03-05
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ◂ | ▸ | Wysiew nasion melisy w warunkach szklarniowych. | ||||||||||
| ● | Wysadzanie rozsady melisy do ogrodu. | |||||||||||
| ● | ● | ● | Kwitnie melisa lekarska. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Możliwy termin zbioru melisy. |
Parametry
bylina
nasłonecznione
półcień
Gatunek jadalny
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Odczyn gleby | Gleba lekko kwaśna do obojętnej. pH 6.2-7.2 |
| Właściwości gleby | Gleba wzbogacona w próchnicę, przepuszczalna, głęboko i dobrze spulchniona. |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
| Zmianowanie | Po 4 latach należy zastosować przerwę w uprawie roślin z rodziny jasnotowatych. |
| Czas uprawy | Wiele lat. |
| Nawożenie | Wysokie wymagania wobec azotu (N), fosforu (P) i potasu (K). |
| Podlewanie | Regularne, niezbyt obfite. |
| Mrozoodporność | Roślina często przemarza. Należy ją na zimę zabezpieczyć słomą, obornikiem, włókniną lub ziemią. |
| Stanowisko | Stanowisko ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne. |
| Rozsada | Tak. |
| Rozstawa | 35 × 35 cm. |
| Wysiew do gruntu | Możliwy. |
| Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji | Zobacz w kalendarzu. |
| Uprawa doniczkowa | Tak. |
| Zalecenia uprawy w doniczce | Do dużej donicy wysiewamy 2-3 nasiona. Maksymalnie po czterech latach należy roślinę przesadzić i przerzedzić |
| Rozmnażanie | Wysiew nasion. |
| Choroby i szkodniki | Bakteryjna choroba liści, rdza, mączniak prawdziwy, wieczernica szczawiówka, mszyce, pluskwiaki różnoskrzydłe , piewiki, tarczyk zielony. |
| Zbiór i przechowywanie | Warto przed kwitnieniem (najpóźniej w sierpniu) ściąć w połowie rośliny i oberwać liście na domowe zapasy. |
| Zimowanie | Najpóźniej do połowy września przycinamy roślinę i zabezpieczamy przed mrozem (patrz pozycja mrozoodporność). Rośliny w doniczkach przechowujemy w chłodnym i jasnym pomieszczeniu. |
| Dodatkowe informacje | Melisa jest atrakcyjna dla owadów. Wabi pszczoły i motyle. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
| Zastosowanie | Opis |
|---|---|
| Zastosowanie ogólne | Roślina przyprawowa i lecznicza. |
| Zastosowanie terapeutyczne |
|
| Sposób działania, właściwości lecznicze | Od tysięcy lat znane jest uspakajające działanie melisy. Wspomaga trawienie. |
| Przyjmowana postać |
|
| Przepisy zielarskie | Herbata, napar ze świeżych liści - 5-6 świeżych liści należy zalać szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 5-7 minut. |
| Dawkowanie | W przypadku opryszczki stosujemy balsam do ust 3-4 razy na dzień. Herbatę można pić kilka razy dziennie. |
| Przeciwwskazania | Brak większych przeciwwskazań i objawów ubocznych. |
| Surowiec | Liście. |
Pokrewne gatunki roślin
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Lucjan Rutkowski - Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej., ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Wolfgang Kawollek - Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
- Praca zbiorowa - 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
- Beata Grabowska, Tomasz Kubala - Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
- Franz-Xaver Treml - Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
- Gabriele Lehari - Zioła w kuchni, ISBN 978-83-7773-222-9, Wydawnictwo RM 2014
- Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer - Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
- Mateusz emanuel Senderski - zioła w leczeniu dolegliwości serca i chorób układu krążenia, ISBN 978-83-924849-4-3, Mateusz Senderski 2011