Melisa lekarska
© Wuttisit - Fotolia.com
Melisa lekarska (Melissa officinalis) to roślina lecznicza z rodziny wargowych, powszechnie uprawiana i czasem dziczejąca, wytwarzająca silne kłącza, charakteryzuje się cytrynowym aromatem.
Oto wybrane odmiany:
- 'Aurea' - odmiana o żółtawych liściach.
- 'Aureovariegata' - odmiana o żółto obrzeżonych liściach.
- 'Variegata' - odmiana o biało obrzeżonych liściach.
- 'Zitronella' - odmiana o silnym, cytrynowym zapachu.
Występowanie i środowisko PL
W naturze występuje w południowej części Europy, północnej części Afryki i w Azji. Preferuje gleby wilgotne, spulchnione. Rośnie dobrze w słońcu i półcieniu.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 30-100 cm.
Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziająca się w górze, czterokanciasta, słabo owłosiona.
Liście są usytuowane naprzeciwlegle, ogonkowe, o długości od 1 do 8 cm i 1-5 cm szerokości, jajowate lub eliptyczne, zaokrąglone u nasady, brzegiem ząbkowane, owłosione z góry, od dołu tylko w obszarze nerwów.
Kwiaty są usadowione w kątach liści, białe lub żółtawe, niepozorne, zebrane w nibyokółki.
Owoc to rozłupnia.
Korzenie typu wiązkowego
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
uż w starożytnej Grecji i Rzymie melisa była pospolitą przyprawę, stanowiła także lekarstwo.
Popularne krople o nazwie Melisana Kloster-frau powstały w 1611 roku. To dzieło zakonników. Melisa była jednym ze składników tego medykamentu.
Zbiory i zastosowanie
Melisa działa uspokajająco i rozkurczowo. Liście dodaje się do zup, sosów i innych potraw. Z olejku z melisy produkuje się likiery.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: bylina.
- Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
- Użytek: zioła, roślina lecznicza.
- Strefy mrozoodporności: 4-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
- Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=32.
- Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
◂ | ▸ | Wysiew nasion melisy w warunkach szklarniowych. | ||||||||||
● | Wysadzanie rozsady melisy do ogrodu. | |||||||||||
● | ● | ● | Kwitnie melisa lekarska. | |||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Możliwy termin zbioru melisy. |
Uprawa
Czynności i właściwości | Opis |
---|---|
Odczyn gleby | Gleba lekko kwaśna do obojętnej. pH 6.2-7.2 |
Właściwości gleby | Gleba wzbogacona w próchnicę, przepuszczalna, głęboko i dobrze spulchniona. |
Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
Zmianowanie | Po 4 latach należy zastosować przerwę w uprawie roślin z rodziny jasnotowatych. |
Czas uprawy | Wiele lat. |
Nawożenie | Wysokie wymagania wobec azotu (N), fosforu (P) i potasu (K). |
Podlewanie | Regularne, niezbyt obfite. |
Mrozoodporność | Roślina często przemarza. Należy ją na zimę zabezpieczyć słomą, obornikiem, włókniną lub ziemią. |
Stanowisko | Stanowisko ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne. |
Rozsada | Tak. |
Rozstawa | 35 × 35 cm. |
Wysiew do gruntu | Możliwy. |
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji | Zobacz w kalendarzu. |
Uprawa doniczkowa | Tak. |
Zalecenia uprawy w doniczce | Do dużej donicy wysiewamy 2-3 nasiona. Maksymalnie po czterech latach należy roślinę przesadzić i przerzedzić |
Rozmnażanie | Wysiew nasion. |
Choroby i szkodniki | Bakteryjna choroba liści, rdza, mączniak prawdziwy, wieczernica szczawiówka, mszyce, pluskwiaki różnoskrzydłe , piewiki, tarczyk zielony. |
Zbiór i przechowywanie | Warto przed kwitnieniem (najpóźniej w sierpniu) ściąć w połowie rośliny i oberwać liście na domowe zapasy. |
Zimowanie | Najpóźniej do połowy września przycinamy roślinę i zabezpieczamy przed mrozem (patrz pozycja mrozoodporność). Rośliny w doniczkach przechowujemy w chłodnym i jasnym pomieszczeniu. |
Dodatkowe informacje | Melisa jest atrakcyjna dla owadów. Wabi pszczoły i motyle. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
Zastosowanie | Opis |
---|---|
Zastosowanie ogólne | Roślina przyprawowa i lecznicza. |
Zastosowanie terapeutyczne |
|
Sposób działania, właściwości lecznicze | Od tysięcy lat znane jest uspakajające działanie melisy. Wspomaga trawienie. |
Przyjmowana postać |
|
Przepisy zielarskie | Herbata, napar ze świeżych liści - 5-6 świeżych liści należy zalać szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 5-7 minut. |
Dawkowanie | W przypadku opryszczki stosujemy balsam do ust 3-4 razy na dzień. Herbatę można pić kilka razy dziennie. |
Przeciwwskazania | Brak większych przeciwwskazań i objawów ubocznych. |
Surowiec | Liście. |
Pokrewne gatunki roślin
- lebiodka pospolita, oregano (Origanum vulgare)
- mięta pieprzowa (Mentha ×piperita)
- bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea)
- lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)
- koleus Blumego (Plectranthus scutellarioides)
- jasnota biała (Lamium album)
- dąbrówka rozłogowa, dąbrówka rozesłana (Ajuga reptans)
- macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum)
- czyściec wełnisty (Stachys byzantina)
- hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)
- jasnota purpurowa (Lamium purpureum)
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
- Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
- Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
- Franz-Xaver Treml – Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
- Gabriele Lehari – Zioła w kuchni, ISBN 978-83-7773-222-9, Wydawnictwo RM 2014
- Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
- Mateusz emanuel Senderski – zioła w leczeniu dolegliwości serca i chorób układu krążenia, ISBN 978-83-924849-4-3, Mateusz Senderski 2011
© medianauka.pl, 2018-09-21, GAT-13392
Data aktualizacji artykułu: 2024-09-22