Biegaczowate

Biegaczowate (Carabidae) to rodzina owadów, która liczy dziś ponad 25 000 gatunków. W Polsce żyje około 520 gatunków z tej rodziny owadów. Dodatkowe 7 gatunków zaliczamy do podrodziny trzyszczowatych w naszym kraju. To jedna z większych rodzin chrząszczy w Polsce. Od niedawna do tej rodziny zaliczamy także trzyszczowate (Cicindela).

Kształt ciała dość zróżnicowany, od owalnego do wydłużonego, na ogół występuje spłaszczenie ciała grzbietowo-brzusznie. Głowa jest wąska i mała, wyposażona w wyłupiaste oczy. U trzyszczowatych głowa jest szeroka. Duże przedplecze ma sercowaty, prostokątny lub trapezowaty kształt. Pokrywy skrzydłowe są często pękate, wydają się mocne, upstrzone często różnymi bruzdami. Skrzydła są zwykle dobrze rozwinięte, u niektórych gatunków druga para skrzydeł jest zredukowana, a pokrywy skrzydłowe zrośnięte. Kolor ciała zwykle czarny lub brązowy, nierzadko też występują barwy jaskrawe. Na ciele znajdują się szczecinki, które spełniają funkcje czuciowe. Odnóża mają charakter bieżny, czasem też grzebiący, są zwykle długie. Czułki są nitkowate i długie. W okolicy odbytu znajdują się gruczoły wytwarzające substancje obronne, które mogą być wystrzykiwane na duże odległości. Substancje te mogą mieć bardzo wysoką temperaturę lub różne drażniące składniki.

Zwykle występuje dymorfizm płciowy. Samce są mniejsze od samic i mają szersze stopy pierwszej pary odnóży. Larwy są zwykle wydłużone, z wysuniętymi do przodu aparatami gębowymi.

Występowanie i środowisko

Są to owady obecne w całym kraju. Można je spotkać w lasach, na terenach otwartych, w jaskiniach, a także pobliżu ludzkich osiedli. Preferują wilgotne podłoże.

Tryb życia i zachowanie

Owady te nie tylko świetnie biegają, ale także wiele z nich bardzo dobrze wspina się na drzewa. Lot jest słaby lub nie występuje w ogóle. Owady dorosłe są długowieczne. Osobniki dorosłe żyją 3-4 lata.

Są to owady aktywne głównie nocą, ale także niektóre gatunki preferują dzienne życie.

W tropikach podczas suszy wiele gatunków potrafi zagrzebać się w ziemi na dużą głębokość i przeczekać trudny czas.

Wiele owadów z tej rodziny jest aktywnych także zimą i można je spotkać biegające po śniegu.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Na ogół cykl życiowy trwa 1 rok. Samica jaja składa bezpośrednio do gleby lub w korze drzew. Larwy aktywnie poszukują pokarmu. Są zwykle drapieżnikami.

Pożywienie

W zależności od gatunku, owady te odżywiają się innymi owadami, ślimakami, dżdżownicami, zjadają też czasem młode płazy, rzadziej żywią się padliną. Nierzadko trawienie jest pozajelitowe. Są też gatunki roślinożerne, które zjadają głównie nasiona traw.

Ochrona i zagrożenia

Gatunki z rodzaju biegaczy (Carabus) i tęczników (Calosoma) są w Polsce prawnie chronione. Aż 100 gatunków znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Biegacz Zawadzkiego (Carabus zawadzkii) i biegacz gruzełkowany (Carabus variolosus) są chronione w Unii Europejskiej.

Niektóre gatunki, jak łokaś garbatek (Zabrus tenebrioides), to szkodniki upraw zbóż.

Ciekawostki

Niektóre gatunki z tej rodziny owadów z rodzaju strzeli (Brachynus) potrafią z gruczołów okołoodbytowych wytryskiwać na dużą odległość substancję, która z zetknięciem z powietrzem atmosferycznym eksploduje! To wyjątkowe zjawisko w świecie owadów.

Trzyszczowate to jedne z najszybciej biegających owadów. Ich prędkość może wynosić 2,5 m/s! Biegają tak szybko, że muszą przystawać, aby zlokalizować ofiarę.

Rodzaje

Wykaz wszystkich opublikowanych rodzajów z tej rodziny.

• Szykoń (Pterostichus) PL

Gatunki

Wykaz pozostałych gatunków, opisanych w naszym serwisie.

Inne gatunki

• strzel łoskotnik (Brachinus crepitans)
• tęcznik dołkowany, tęcznik złocisty (Calosoma auropunctatum)
• biegacz Zawadzkiego (Carabus zawadzkii)
• trzyszcz napiaskowy (Cylindera arenaria)
• Loricera pilicornis
• Paratachys bistriatus
• Plathynus dorsalis
• Poecilus cupreus

Największy chrząszcz na świecie

Jaki chrząszcz jest uznawany za największego na świecie? Gdzie żyje i czy odbiega znacznie rozmiarami od krajowych gatunków?

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.

© medianauka.pl, 2015-02-08, RODZ-242