Ryjkowcowate

Ryjkowcowate (Curculionidae) to bardzo liczna rodzina owadów w naszym kraju, która liczy dziś około 50 000 gatunków. W Polsce żyje około 880 gatunków z tej rodziny owadów. Klasyfikacja tej rodziny ulega ciągłym zmianom. Obecnie wyodrębniono z tej rodziny pędrusiowate (Apiondae), a włączono do niej kornikowate (Scolytidae), które stały się podrodziną w tym taksonie.

Wygląd

Cechą charakterystyczną większości owadów tej rodziny, poza kornikami, jest głowa wydłużona w ryjek, który umożliwia wiercenie otworów w roślinach. Ich ciało jest pękate lub mocno wydłużone. Ubarwienie jest różnorodne. Zwykle przedplecze jest duże w stosunku do wielkości całego ciała. Odnóża są typu krocznego, czasem ostatnia para jest przystosowana do oddawania dalekich skoków. Czułki są zwykle dość krótkie, w połowie długości kolankowato złamane. Larwy są beznogie.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Ips typographus

To pospolity szkodnik naszych lasów świerkowych.

Otiorhynchus sulcatus

Opuchlak truskawcowiec (Otiorhynchus sulcatus) to gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych, żerujący na truskawkach.

Curculio nucum

To pospolity szkodnik leszczyny. Ma baryłkowaty kształt ciała i charakterystyczny, długi ryjek.

Hylobius abietis

To pospolity szkodnik sosen. Ma długi ryjek, z końca którego wychodzą czułki. Na pokrywach skrzydłowych znajdują się żółtawe przepaski.

Nazwa rodziny

Ryjkowcowate (Curculionidae)

Występowanie

Liczba gatunków na świecie

50000

Liczba gatunków w Polsce

880

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Owady (Insecta)
Rząd: Chrząszcze (Coleoptera)
Rodzina: Ryjkowcowate (Curculionidae)

Długość ciała

Krajowe owady od 1 mm do 2 cm, na świecie do 7 cm.

Inne gatunki

• Zieleńczyk zielonawy (Chlorophanus viridis)
• Słonik żołędziowiec (Curculio glandium)
• Słonik dębowiec (Curculio venosus)
• Rozpucz lepiężnikowiec (Liparus Glabrirostris)
• Smolik sosnowiec (Pissodes pini)
• Rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus)
• Ogłodek brzozowiec (Scolytus ratzeburgi)
• Wołek zbożowy (Sitophilus granarius)

Występowanie i środowisko

Ryjkowcowate są pospolite w naszym kraju na terenie całego jego obszaru, choć niektóre gatunki występują tylko lokalnie. Są to owady żyjące w lądowym środowisku w lasach, na łąkach, ogrodach, sadach i na polach, są też gatunki związane ze środowiskiem wodnym, występują nawet w zbiornikach wody morskiej.

Tryb życia i zachowanie

Owady te zwykle trudno spotkać. Prowadzą zwykle skryte życie. Zimują zwykle osobniki dorosłe, czasem jednak są aktywne zimą i można je spotkać na śniegu.

Niektóre gatunki potrafią nurkować pod wodę z pęcherzykiem powietrza, który umożliwia im oddychanie pod wodą.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

U niektórych gatunków występuje dzieworództwo. Cykl życiowy zamyka się w roku, a gdy pojawiają się dwie generacje, cykl wydłuża się do nawet 3 lat. Samica po zapłodnieniu składa jaja bezpośrednio w roślinie żywicielce w otworach wierconych za pomocą ryjka. Przepoczwarzenie następuje w ziemi lub w roślinie żywicielce.

Pożywienie

Owady te zjadają pokarm pochodzenia roślinnego. Są to drewno, owoce, a także liście. Zwykle występuje wąska specjalizacja pokarmowa, ograniczająca się do poszczególnych gatunków roślin i ich konkretnych części.

Ochrona i zagrożenia

Do szkodników żywności należy wołek zbożowy. Wiele gatunków to szkodniki drzew. Aż 140 gatunków wpisano do Czerwonej Listy Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce.

Ciekawostki

Za pomocą ryjka owady te potrafią się wwiercić nawet do orzecha, składając w nim jajeczka.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2015-02-11, RODZ-243