Ryś euroazjatycki
Ryś euroazjatycki (Lynx lynx) jest jednym z dwóch żyjących w Polsce dzikich kotów. Jest większy od żbika. Ma długie i silne kończyny, charakterystyczne pędzelki na uszach oraz bokobrody. Cętkowana sierść jest miękka w dotyku o barwie lekko rudej i białej pod spodem. Ma słaby węch, dobry wzrok i słuch. Samica jest mniejsza od samca. Jest wyposażony w mocne pazury. W Polsce mamy dwa umaszczenia rysia: jednolite z delikatnym cętkowaniem (na niżu) oraz intensywnie cętkowane (obszary górskie).
Występowanie i środowisko PL
Występuje w lasach Eurazji. Rysie w Polsce można spotkać jedynie w Puszczy Białowieskiej, Knyszyńskiej, Boreckiej, Piskiej, Mielnickiej, Kampinoskiej, Augustowskiej, a także na Roztoczu i w Karpatach (Bieszczady po Beskid Żywiecki). Zasiedla stare i duże lasy z wykrotami. Wspina się po drzewach i poluje z zaskoczenia.
Tryb życia i zachowanie
Jest to kot, prowadzący nocny tryb życia. Unika towarzystwa człowieka. Jest samotnikiem. Swój teren zaznacza w nietypowy sposób: zostawia głębokie rysy na drzewach. Teren łowiecki jest bardzo rozległy. Konkurują o niego zarówno samce jak i samice. Ryś gnieździ się w stałej kryjówce. To kot bardzo trudny do obserwacji.
Morfologia i anatomia
Długość ciała rysia wynosi od 70 do 130 cm, wysokość w kłębie zaś 70-110 cm. Frędzelki na uszach mają 3-4 cm wysokości. Ryś ma krótki ogon, ma długość zaledwie kilkanaście centymetrów. Na jego końcu włosy są czarne. Maksymalny ciężar rysia wynosi 38 kg, zwykle jednak nie przekracza 25 kg. Kończyny są dość wysokie, a łapy szerokie.
Pożywienie
Ryś poluje na zające, sarny, młode jelenie, młode dziki, ptaki, gryzonie. Zjada także chętnie jaja ptaków. Ryś potrafi zapolować na młodego niedźwiadka. Ulubionym celem polowań są jednak sarny. Zapotrzebowanie dzienne na mięso to aż 1,5-2 kg dziennie.
Rozmnażanie
Ruja przypada na luty i marzec. Samce walczą o samice. Okres ciąży trwa 70-74 dni. Samica rodzi od 2 do 3 młodych, które ssą mleko matki do 3 miesięcy. Po roku młode stają się samodzielne.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Ryś poza człowiekiem nie ma naturalnego wroga. Od 1955 roku ryś w Polsce jest objęty ochroną gatunkową.
Ciekawostki
Gdy dochodzi do konfrontacji rysia z wilkiem, zawsze wygrywa ją ryś. Tylko w przypadku, gdy wilków jest więcej, ryś nie ma szans.
Ryś to po niedźwiedziu brunatnym i wilku trzeci co do wielkości polski i jednocześnie europejski drapieżnik.
Podgatunki
Wyróżniamy następujące podgatunki:
- Lynx l. isabellinus, (Blyth, 1847)
- Lynx l. kozlovi, Fetisov, 1950
- Lynx l. lynx, (Linnaeus, 1758)
- Lynx l. sardiniae, Mola, 1908
- Lynx l. stroganovi, Heptner, 1969
Pytania
Ile żyje ryś?
Ryś żyje 10- 20 lat, przy czym w niewoli nawet 25 lat.
Ile jest rysi w Polsce?
W Europie populacja rysia wynosi 3-5 tysięcy osobników, z czego w Polsce żyje mniej niż 200 osobników, z czego połowa przypada na Karpaty.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | Trwa okres rui u rysia | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Rodzą się młode rysie |
Pokrewne gatunki ssaków
Wiadomości
Narodziny w ZOO
Narodziny przedstawiciela rzadkiego, rodzimego gatunku, to okazja, aby sprawdzić jego bieżącą sytuację w środowisku naturalnym.
Dlaczego koty spadają na cztery łapy?
Ile śpią ssaki?
Najmniejszy ssak
Największy ssak
Jak dużo jedzą zwierzęta?
Rasy kotów cz.I — quiz
Prawda i mity o kotach — quiz
Ssaki Polski — quizBibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Klaus Richarz – Zwierzęta w ogrodzie zoologicznym, ISBN 978-83-7175-788-4, Delta
- Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
- Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
- Hanna i Antoni Gucwińscy – Zoologia Tom I Ssaki Część I Leksykon popularnonaukowy., ISBN 83-88988-01-8, Albatros 2003
- Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
© medianauka.pl, 2009-05-24, GAT-11
Data aktualizacji artykułu: 2022-01-12