Drapieżne
Drapieżne, mięsożerne (Carnivora) to rząd ssaków, który liczy dziś 330 gatunków w 15 rodzinach. W Polsce mamy 21 przedstawicieli tego rzędu. Szczątki kopalne znane od paleocenu. Ssaki drapieżne są blisko spokrewnione z płetwonogimi. Do tej grupy ssaków należą najgroźniejsze zwierzęta świata. Do tego rzędu nie zawsze zalicza
się ssaki płetwonogie.
W naszym kraju znajdziemy także największego i najmniejszego ssaka drapieżnego na świecie.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
| Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
|---|---|---|---|---|
| Świat | Polska | |||
| falanrukowate | Eupleridae | 10 | 0 | Nie |
| fokowate | Phocidae | 18 | 3 | Tak |
| hienowate | Hyaenidae | 4 | 0 | Nie |
| kotowate | Felidae | 45 | 3 | Tak |
| łasicowate | Mustelidae | 68 | 10 | Tak |
| mangustowate | Herpestidae | 38 | 0 | Nie |
| morsowate | Odobenidae | 1 | 0 | Nie |
| nandiniowate | Nandiniidae | 1 | 0 | Nie |
| niedźwiedziowate | Ursidae | 8 | 1 | Tak |
| pandkowate | Ailuridae | 1 | 0 | Nie |
| psowate | Canidae | 43 | 3 | Tak |
| skunksowate | Mephitidae | 12 | 0 | Nie |
| szopowate | Procyonidae | 21 | 1 | Tak |
| uchatkowate | Otariidae | 16 | 0 | Nie |
| wiwerowate | Viverridae | 44 | 0 | Nie |
Występowanie i środowisko
Ssaki drapieżne występują na całym świecie poza Antarktydą. W Australii występują tylko zdziczałe psy dingo. Ssaki drapieżne prowadzą naziemny, nadrzewny lub ziemno-wodny tryb życia.
Tryb życia i zachowanie
Ssaki drapieżne linieją dwa razy w roku. Niektóre gatunki zapadają w płytki sen zimowy. Większość gatunków ma swoje łowieckie terytoria. Zwykle zwierzęta te są samotnikami lub żyją w grupach rodzinnych.
Polują w różny sposób: ścigają ofiarę (psy, gepard), skradają się (kotowate), wyczekują w zasadzce.
To na ogół bardzo zwinne zwierzęta (koty) i bardzo silne, przystosowane do zabijania. Pośród tej grupy znajdziemy najszybszego ssaka na ziemi - geparda.
Morfologia i anatomia
Są bardo różnorodne pod względem wyglądu, rozmiarów i wagi. Palce zakończone zwykle pazurami, czasem chowanymi. Występuje zwykle ogon o różnej długości. Czasem ubarwienie sierści zależne jest od pory roku. Tułów zwykle zgrabny i gibki.
Mają zwykle wydłużoną czaszkę o silnie zaznaczonych grzebieniach oraz łukach jarzmowych. Mózg duży, pofałdowany, dobrze rozwinięty. W uzębieniu występują małe siekacze, duże kły, zęby policzkowe z ostrymi guzkami, które łączą się w grzbiety. W kośćcu nie występuje obojczyk. Najlepiej rozwinięty jest węch, ale drapieżne też świetnie widzą i słyszą.
Rozmnażanie
Rozmnażają się raz w roku. Psy są monogamiczne, pozostałe zwierzęta tego rzędu poligamiczne. Samica po ciąży trwającej do 113 dni rodzi 1-13 młodych, które są ślepe i niedołężne.
Pożywienie
Wszystkie drapieżne odżywiają się kręgowcami, czyli świeżym mięsem upolowanych ssaków i ptaków, rzadziej płazów i gadów oraz owadów. Niektóre zjadają także padlinę. Dietę nierzadko uzupełniają pokarmem roślinnym.
Ochrona i zagrożenia
Wiele gatunków ssaków drapieżnych jest zagrożonych wymarciem.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Niektóre psowate i kotowate są najlepszymi towarzyszami człowieka, a nawet wykonują czasem pracę na jego rzecz (ochrona zdrowia, policja, wojsko).
Ssaki mięsożerne stanowią zaledwie 11% wszystkich ssaków. Część naukowców zalicza do tego rzędu także płetwonogie. My zachowaliśmy starą klasyfikację.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ▸ | ◂ | ● | Borsuk europejski: Trwa sen zimowy borsuka | |||||||
| ◂ | ▸ | Borsuk europejski: Rodzą się młode borsuki | ||||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Borsuk europejski: Trwa okres aktywności życiowej borsuka | |||
| ● | ● | Foka pospolita: Trwa ruja u foki pospolitej w Europie. | ||||||||||
| ● | ● | Foka pospolita: Rodzą się młode foki pospolite (psy morskie). | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Gronostaj europejski: Trwa ruja u gronostaja | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Gronostaj europejski: Rodzą się młode gronostaje | ||||||||||
| ● | ● | ● | Jenot azjatycki: Okres rui u jenotów. | |||||||||
| ● | ● | Jenot azjatycki: Na świat przychodzą młode jenoty. | ||||||||||
| ● | Kuna domowa: Kuna domowa odbywa gody. | |||||||||||
| ◂ | ▸ | Kuna domowa: Samica kamionki wydaje na świat potomstwo. | ||||||||||
| ● | ● | Kuna leśna: Trwa okres godowy u kuny leśnej | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Kuna leśna: Rodzą się młode kuny leśnej | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Lis rudy: Pojawia się ruja u lisa. | |||||||||
| ◂ | ▸ | Lis rudy: Rodzą się młode lisy. | ||||||||||
| ● | ● | ▸ | Łasica pospolita: Trwa okres rui u łasicy, aczkolwiek zdarza się także w innych okresach. | |||||||||
| ◂ | ▸ | Łasica pospolita: Zwykle o tej porze łasica rodzi młode (nie jest to reguła) | ||||||||||
| ● | ● | ● | Nerpa obrączkowana: Trwa ruja u foki obrączkowanej (nerpy) | |||||||||
| ● | ● | Nerpa obrączkowana: Rodzą się młode foki obrączkowanej (nerpy) | ||||||||||
| ● | ● | ● | ▸ | ● | Niedźwiedź brunatny: Trwa okres zimowego snu u niedźwiedzia brunatnego. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Niedźwiedź brunatny: Trwa ruja u niedźwiedzia brunatnego. Lipiec i sierpień to okres dodatkowej rui, która wystepuje tylko czasem. | |||||||
| ● | ● | Niedźwiedź brunatny: Podczas snu zimowego samicy rodzą się młode niedźwiadki brunatne. | ||||||||||
| ◂ | ● | ● | Norka europejska: Trwa ruja u norki europejskiej. | |||||||||
| ● | ● | Norka europejska: Rodzą się młode norki europejskiej. | ||||||||||
| ● | ● | Perewiaska marmurkowa: Na świat przychodzą młode perewiaski marmurkowej. | ||||||||||
| ● | ● | Ryś euroazjatycki: Trwa okres rui u rysia | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Ryś euroazjatycki: Rodzą się młode rysie | |||||||||
| ● | ● | Szarytka morska: Okres godowy szarytki morskiej (foki szarej). | ||||||||||
| ● | ● | Szarytka morska: Na świat przychodzą młode szarytki morskie. | ||||||||||
| ◂ | ● | Szop pracz: Okres rui u szopa pracza. | ||||||||||
| ● | Tchórz stepowy: Okres godowy tchórza stepowego. | |||||||||||
| ◂ | ▸ | Tchórz stepowy: Rodzą się młode tchórze stepowe. | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Tchórz zwyczajny: Rodzą się młode tchórze | |||||||||
| ● | ● | Uchatek grzywiasty: Na świat przychodzą uchatki grzywiaste. | ||||||||||
| ● | ● | ▸ | ◂ | Wilk szary: Trwa ruja u wilka w obszarze euroazjatyckim. | ||||||||
| ● | Wilk szary: Rodzą się w Polsce młode wilki. | |||||||||||
| ● | Wilk szary: Wilki zaczynają skupiać się w stada. Młodym wilkom wyrasta właściwe uzębienie. | |||||||||||
| ● | Wizon amerykański: Trwa ruja u wizona amerykańskiego. | |||||||||||
| ● | Wizon amerykański: Rodzą się młode wizona amerykańskiego (norki amerykańskiej). | |||||||||||
| ● | ● | Wydra europejska: Trwa okres godowy u wydry | ||||||||||
| ● | ● | Wydra europejska: Na ogół w tym czasie przychodzą na świat młode wydry | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Żbik europejski: Trwa ruja u żbika | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Żbik europejski: Rodzą się młode żbiki |
Rasy kotów cz.I — quiz
Prawda i mity o kotach — quiz
Ssaki Polski — quizFilmy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz - Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
- Praca zbiorowa - Encyklopedia zwierząt Ssaki, ISBN 83-85-85152-05-9, Elipsa 1991
- pod red. Kazimierza Kowalskiego - Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
- Alfred Brehm - Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
- Praca zbiorowa - Wielka Encyklopedia Przyrody. Ssaki, ISBN 83-7079-784-9, MUZA SA 1997
© medianauka.pl, 2014-01-09, RZAD-7
Data aktualizacji artykułu: 2022-09-05