Spis treści:
Kotowate
Kotowate, koty (Felidae) to rodzina ssaków, która liczy dziś 45 gatunków. W Polsce żyją 3 gatunki z tej rodziny ssaków.
Wygląd
Wszystkie kotowate mają zgrabne ciało, gibki tułów, długi ogon, okrągłą głowę, palcochodne kończyny, przednie 5-palczaste, tylne 4-palczaste, chowane pazury (za wyjątkiem geparda). Ciało pokryte miękką sierścią. Sierść zwykle krótka, miękka i gęsta.
Gatunki
To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Felis catus
Kot domowy wywodzi się od kota nubijskiego. Został udomowiony prawdopodobnie 2000 lat p.n.e. w Egipcie. Istnieje wiele ras różniących się znacznie wyglądem. Porusza się na palcach. Bardzo zwinnie skacze, wspina się po drzewach, biega na krótkich dystansach

Lynx lynx
Ryś jest jednym z dwóch żyjących w Polsce dzikich kotów. Jest zwierzęciem zagrożonym wyginięciem. Jest to kot, prowadzący nocny tryb życia. Unika towarzystwa człowieka. Jest samotnikiem.

Felis silvestris
Ssak z rodziny kotów, bardzo przypominający kota domowego ale większy od niego. Prawdopodobnie wszystkie osobniki europejskie to krzyżówka z kotem domowym. Jest koczującym samotnikiem. Aktywny w nocy.

Acinonyx jubatus
Gepard to piękny ssak z rodziny kotów o niezwykle smukłej sylwetce. Jest typowym zwierzęciem stepowym. Żyje samotnie lub łączy się w małe stada. Prowadzi dzienny tryb życia.

Uncia uncia
Pantera śnieżna, zwana także irbisem to drapieżnik z rodziny kotów, żyjący wysoko w górach środkowej Azji. Latem można ją spotkać w strefie śniegu. Aktywna w nocy. Żyje w parach, zajmując swój stały teren łowiecki.

Puma yagouaroundi
Jaguarundi to niewielki drapieżnik z rodziny kotów z Ameryki Północnej. Aktywny w dzień i w nocy. Świetnie wspina się po drzewach, choć robi to rzadko.

Caracal caracal
Karakal, ryś stepowy to drapieżnik z rodziny kotów podobny do rysia, jest z nim blisko spokrewniony. Karakal łatwo się oswaja i używa się go czasem do polowań.

Felis chaus
Kot błotny (Felis chaus) to gatunek ssaka z rodziny kotowatych. Dawna nazwa to chaus. Ma długie kończyny i krótki ogon. Na uszach delikatne pędzelki. Ubarwienie szarożółtawe.

Felis lybica
Kot nubijski, kot afrykański (Felis lybica) to gatunek ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych, przodek kota domowego. Sierść płowa z ciemniejszymi pręgami i plamami.

Felis margarita
Kot arabski (Felis margarita) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Sierść w kolorze piasku doskonale kamufluje go w środowisku naturalnym. Występuje także brązowe prążkowanie. Wykopuje sam nory, w których przebywa podczas dnia.

Prionailurus viverrinus
Kotek cętkowany (Prionailurus viverrinus) to gatunek ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych. Dawne nazwy tego gatunku to: taraj, kot cętkowany.

Panthera pardus
Lampart, zwany też panterą lub leopardem to drapieżnik z rodziny kotowatych o bardzo różnym umaszczeniu w zależności od obszaru występowania. Prowadzi nocny tryb życia. Zwykle żyje samotnie. Spotyka się pary i małe grupy rodzinne.

Panthera leo
Lew to afrykański drapieżnik z rodziny kotowatych. Jeden z największych kotów świata. Dzień przesypia w trawie i zaroślach. Poluje wieczorem sam lub z innymi lwami. Zabija chwytając za gardło lub podbrzusze.

Otocolobus manul
Manul to azjatycki ssak drapieżny z rodziny kotów o gęstym futrze koloru od jasnożółtego do szarego z ciemnymi pręgami. Zamieszkuje szczeliny skał i nory bobaków. Prowadzi nocny tryb życia. Żyje samotnie.

Catopuma temminckii
Mormi złocisty (Catopuma temminckii) to gatunek ssaka z rodziny kotowatych. Ubarwienie żółto-brunatne, rzadko szare lub czarne oraz rude. Na futrze widoczne pręgi i plamy.

Leopardus geoffroyi
Ocelot argentyński (Leopardus geoffroyi) to gatunek ssaka z rodziny kotowatych. Sierść żółtobrązowa z ciemnymi cętkami. Na ogonie ciemne prążki.

Leopardus wiedii
Ocelot nadrzewny, margaj (Leopardus wiedii) to ssak drapieżny z rodziny kotowatych. Ubarwienie żółtawo-pomarańczowe w ciemniejsze plamy, układające się w pręgi.

Leopardus pardalis
Ocelot to ssak z rodziny kotów z Ameryki Północnej. Ma gęste i krótkie futro o ciekawym ubarwieniu, najczęściej szaro-żółte w cętki i łatki czarno-brązowe. Żyje samotnie lub w parach. Bardzo dobrze pływa.

Neofelis nebulosa
Pantera mglista, pantera szara (Neofelis nebulosa) to ssak drapieżny z rodziny kotowatych. Kot ten ma stosunkowo długie kły. Ubarwienie zwykle białoszare, popielate, brunatne, żółtawe, rude w charakterystyczne plamy.

Puma concolor
Puma, zwana też kuguarem, to duży drapieżny ssak z rodziny kotów. Wielkość pumy zależy od środowiska, w którym żyje. Największe okazy żyją w Patagonii, najmniejsze - w Andach. Puma jest bardzo silna. Potrafi wlec za sobą zdobycz trzy razy większą od siebie

Lynx pardinus
Ryś iberyjski, ryś cętkowany, pardel (Lynx pardinus) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Ubarwienie szarożółte w ciemne, drobne cętki, wyraźnie widoczne.

Lynx canadensis
Ryś kanadyjski (Lynx canadensis) to drapieżny ssak z rodziny kotowatych. Zimą sierść jest szara lub szarobrązowa. Latem pojawia się rudy odcień. Uszy zakończone pędzelkami.

Lynx rufus
Ryś rudy (Lynx rufus) to gatunek ssaka z rodziny kotowatych. Sierść z wierzchu ruda z ciemnymi cętkami, spód białawy. Na uszach delikatne, małe pędzelki.

Leptailurus serval
Serwal to afrykański ssak z rodziny kotów o długich nogach i smukłym tułowiu. Jest ubarwiony na żółtobrązowo. Spód ciała jaśniejszy. Sierść ozdobiona ciemnymi plamkami i paskami.

Panthera tigris
Wyjątkowo silny i piękny drapieżny ssak z rodziny kotowatych o charakterystycznym kolorze sierści - czerwono-pomarańczowo-brunatny z czarnymi pręgami na całym ciele. Tworzy dziewięć podgatunków różniących się rozmiarem i kolorem sierści.

Profelis aurata
Złotokot afrykański, kot złoty (Caracal aurata) to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych. Ubarwianie zmienne, jednolite lub pokryte plamami, złociste.
Zdjęcia - galeria
Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.


























Inne gatunki
- mormi borneański (Catopuma badia)
- kot tybetański (Felis bieti)
- kot kafryjski (Felis cafra)
- kot czarnołapy (Felis nigripes)
- kot stepowy (Felis ornata)
- kot piaskowy (Felis thinobia)
- kot tygrysi (Felis tigrina)
- ocelot pampasowy (Leopardus colocolo)
- ocelot chilijski (Leopardus guigna)
- ocelot andyjski (Leopardus jacobita)
- ocelot środkowoamerykański (Leopardus oncilla)
- ocelot tygrysi (Leopardus tigrinus)
- pantera sundajska (Neofelis diardi)
- lamparcik marmurkowy (Pardofelis marmorata)
- kotek bengalski (Prionailurus bengalensis)
- kotek wyspowy (Prionailurus iriomotensis)
- kotek kusy (Prionailurus planiceps)
- kotek rudy (Prionailurus rubiginosus)
Występowanie i środowisko
Kotowate są obecne na wszystkich kontynentach świata za wyjątkiem Australii i Antarktydy. Zamieszkują lasy i zarośla, stepy i pustynie. W zależności od gatunku prowadzą nocny lub dzienny tryb życia.
Tryb życia i zachowanie
Koty potrafią poruszać się bezgłośnie. Kryją się w koronach drzew, szczelinach skalnych, norach innych ssaków, dziuplach. Zwykle poruszają się wolno i majestatycznie, ale potrafią szybko biegać. Mogą skakać na odległość, która kilkakrotnie przekracza ich długość. Dobrze pływają. Świetnie wspinają się na drzewa.
Polując skradają się pod wiatr do ofiary lub czatują przy wodopojach albo szlakach. Ofiarę starają się dopaść w kilku susach. Pościg stosuje tylko gepard. Nie powracają do nie zjedzonych resztek.
Tworzą niewielkie grupy rodzinne, żyją w parach albo samotnie.
Duże koty nierzadko atakują ludzi. Duże koty ryczą, a małe koty wydają odgłosy miauczenia.
Morfologia i anatomia
W czaszce puszka mózgowa jest duża. Uzębienie tnąco-kruszące. Słuch i wzrok to zmysły najlepiej rozwinięte. Na języku znajdują się brodawki. W uzębieniu znajduje się tylko jeden trzonowiec na każdej połówce szczęki.
Rozmnażanie
Do rozrodu przystępują zwykle 1-2 razy do roku. Ciąża rwa 55-112 dni. W miocie 1-8 ślepych i niedołężnych kociąt. Matka opiekuje się nimi.
Pożywienie
Są najlepiej przystosowane do polowania na ssaki i ptaki, które stanowią podstawę ich pokarmu. Koty nie mogą kruszyć pożywienia.
Ochrona i zagrożenia
Dość łatwo się oswajają. Koty domowe są związane od bardzo dawna z człowiekiem (ponad 2000 lat), istnieje wiele ras kota domowego. Niektóre gatunki są cenione w futrzarstwie.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Do kotów należy najszybszy ssak świata - gepard.
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Ryś euroazjatycki: Trwa okres rui u rysia | ||||||||||
◂ | ● | ▸ | Ryś euroazjatycki: Rodzą się młode rysie | |||||||||
◂ | ▸ | Żbik europejski: Trwa ruja u żbika | ||||||||||
◂ | ▸ | Żbik europejski: Rodzą się młode żbiki |
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz - Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
- pod red. Kazimierza Kowalskiego - Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
- Praca zbiorowa - Encyklopedia zwierząt Ssaki, ISBN 83-85-85152-05-9, Elipsa 1991
- Praca zbiorowa - Wielka Encyklopedia Przyrody. Ssaki, ISBN 83-7079-784-9, MUZA SA 1997
- Alfred Brehm - Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
- Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska - Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
Dlaczego koty spadają na cztery łapy?

Nauka stwierdza wysoką przeżywalność kotów podczas upadków z dużych wysokości i rzeczywiście koty instynktownie podczas upadku obracają się w powietrzu tak, aby spaść na cztery łapy.
Ile śpią ssaki?

Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?
Najmniejszy ssak

Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?
Największy ssak

Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?
Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?
© medianauka.pl, 2014-01-09, RODZ-9