Spis treści:

Kowaliki

Kowaliki (Sittidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 26 gatunków w dwóch rodzajach, z czego w Polsce można spotkać tylko 1 gatunek. Należą do podrzędu ptaków śpiewających.

Wygląd

To małe ptaki o charakterystycznym wyglądzie. Mają dość długi i ostry dziób, krótki ogon. Zwykle upierzenie popielate lub niebieskawe od strony grzbietowej i jasne od strony brzusznej. Przez oko u wielu gatunków biegnie czarna pręga. Upierzenie godowe i dymorfizm płciowy nie występuje (poza pomurnikiem).

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Kowalik (zwyczajny) PL Lęgowy Średnio liczny

Sitta europaea

Kowalik to chroniony ptak o pięknym ubarwieniu niebieskopopielatym z wierzchu i białokasztanowym spodzie. Kowalik potrafi chodzić po pniach drzew głową w dół. Zdarza się, że kowalik stuka dziobem w drzewo jak dzięcioł.

Kowalik czarnogłowy

Sitta canadensis

Kowalik czarnogłowy (Sitta canadensis) to ptak z rodziny kowalików. Wierzch głowy i maska biegnąca przez oczy są czarne, reszta głowy biała. Wierzch łupkowaty, spód pomarańczowy.

Kowalik karoliński

Sitta carolinensis

Kowalik karoliński (Sitta carolinensis) to gatunek ptaka z rodziny kowalików, szarego z wierzchu, z ciemniejszymi plamami i ciemniejszym wierzchem głowy. Pozostała część głowy biała, pierś także. Brzuch szaro-rdzawy.

Kowalik kasztanowaty

Sitta castanea

Kowalik kasztanowaty (Sitta castanea) to gatunek ptaka z rodziny kowalików. Wierzch szaroniebieskawy, spód brązowy. Gardło białe, biel przechodzi w pas po bokach głowy. Przez oko biegnie czarna maska.

Kowalik krasnodzioby

Sitta frontalis

Kowalik krasnodzioby (Sitta frontalis) to gatunek ptaka z rodziny kowalików. Wierzch niebieskawy, spód białawy aż po pokrywy podogonowe. Czoło czarne. Dziób jest czerwony.

Kowalik malutki

Sitta pusilla

Kowalik malutki (Sitta pusilla) to gatunek ptaka z rodziny kowalików. Upierzenie z wierzchu szaroniebieskawe za wyjątkiem głowy i karku, która w górnej części jest brązowa. Na karku biała plama.

Kowalik skalny

Sitta neumayer

Kowalik skalny (Sitta neumayer) to gatunek ptaka z rodziny kowalików. Upierzenie z wierzchu szaroniebieskawe, spód w górnej części białawy, od brzusznej zaś rdzawy.

Kowalik turecki

Sitta krueperi

Kowalik turecki (Sitta krueperi) to gatunek ptaka z rodziny kowalików. Wierzch niebieskawy, spód białawy, szarawy z rdzawą piersią i przebarwieniami na brzuchu i pokrywach podogonowych.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

kowalik białoczelny (Sitta arctica)
kowalik okularowy (Sitta azurea)
kowalik kaszmirski (Sitta cashmirensis)
kowalik wspaniały (Sitta formosa)
kowalik himalajski (Sitta himalayensis)
kowalik bahamski (Sitta insularis)
kowalik algierski (Sitta ledanti)
kowalik białolicy (Sitta leucopsis)
kowalik wielki (Sitta magna)
kowalik tybetański (Sitta nagaensis)
kowalik liliowy (Sitta oenochlamys)
kowalik mały (Sitta pygmaea)
kowalik żółtodzioby (Sitta solangiae)
kowalik duży (Sitta tephronota)
kowalik białobrewy (Sitta victoriae)
kowalik płowy (Sitta villosa)
kowalik korsykański (Sitta whiteheadi)
kowalik skromny (Sitta yunnanensis)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują Eurazję i Amerykę Północną. Zajmują lasy, parki oraz skały.

Tryb życia i zachowanie

Potrafią, jako jedyne ptaki, poruszać się po pniach drzew głową w dół. Są wyjątkowo ruchliwe. Nie są ptakami wędrownymi.

Rozmnażanie

Gniazda zakładają w dziuplach i szczelinach skalnych, których otwory oblepiają gliną. Dwa gatunki budują gniazda z błota. Liczba jaj: od 4 do 10. Są białe z czerwonawymi cętkami. Wysiadywanie trwa 14-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. W gnieździe przebywają 20-25 dni.

Pożywienie

Żywią się owadami, pająkami i nasionami.

Ochrona i zagrożenia

Zagrożone są dwa gatunki: kowalik algierski oraz białobrewy. Dwa kolejne gatunki są narażone na wyginięcie.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

To jedyne ptaki, które chodzą po pniach drzew głową w dół.

Pomurnik to najrzadszy ptak w Polsce.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			◂	●	▸							Kowalik (zwyczajny): Trwa okres lęgowy kowalika.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Jaki ptak znosi najwięcej jaj?

Wszystkie ptaki znoszą jaja i wysiadują je, aby zachować ciągłość gatunku. Które ptaki znoszą ich najwięcej? Czy są to nasze zwykłe kury domowe, czy też inne ptaki?

Ile jest ptaków na świecie?

Czy ptaków jest więcej niż ludzi na świecie? Ile jest gatunków ptaków na świecie a ile w Polsce? Które gatunki są najliczniejsze, a które rzadkie?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?