Kowaliki

Kowaliki (Sittidae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych. Rodzina ta liczy dziś 27 gatunków w dwóch rodzajach, z czego w Polsce można spotkać tylko 1 gatunek. Należą do podrzędu ptaków śpiewających.

Wygląd

To małe ptaki o charakterystycznym wyglądzie. Mają dość długi i ostry dziób, krótki ogon. Zwykle upierzenie popielate lub niebieskawe od strony grzbietowej i jasne od strony brzusznej. Przez oko u wielu gatunków biegnie czarna pręga. Upierzenie godowe i dymorfizm płciowy nie występuje (poza pomurnikiem).

Gatunki

Wykaz gatunków.

Kowalik PL Lęgowy Średnio liczny

Sitta europaea

Kowalik to chroniony ptak o pięknym ubarwieniu niebieskopopielatym z wierzchu i białokasztanowym spodzie. Kowalik potrafi chodzić po pniach drzew głową w dół. Zdarza się, że kowalik stuka dziobem w drzewo jak dzięcioł.

Kowalik czarnogłowy

Sitta canadensis

Kowalik czarnogłowy (Sitta canadensis) to ptak z rodziny kowalików. Wierzch głowy i maska biegnąca przez oczy są czarne, reszta głowy biała. Wierzch łupkowaty, spód pomarańczowy.

Pomurnik PL Lęgowy sporadycznie Skrajnie nieliczny

Tichodroma muraria

Pomurnik to najrzadziej występujący ptak w Polsce. Mamy w kraju zaledwie około 20 par lęgowych. Jest kolorowy, szczególnie barwne są skrzydła - czerwone, czarne z białymi plamami. Grzbiet jest szarawy.

Zdjęcia - galeria

Inne gatunki

Kowaliczek czarny (Daphoenositta miranda)
Kowaliczek zmienny (Neositta chrysoptera)
Kowaliczek górski (Neositta papuensis)
Kowalik okularowy (Sitta azurea)
Kowalik karoliński (Sitta carolinensis)
Kowalik kasztanowaty (Sitta castanea)
Kowalik wspaniały (Sitta formosa)
Kowalik krasnodzioby (Sitta frontalis)
Kowalik himalajski (Sitta himalayensis)
Kowalik turecki (Sitta krueperi)
Kowalik algierski (Sitta ledanti)
Kowalik białolicy (Sitta leucopsis)
Kowalik wielki (Sitta magna)
Kowalik skalny (Sitta neumayer)
Kowalik malutki (Sitta pusilla)
Kowalik mały (Sitta pygmaea)
Kowalik żółtodzioby (Sitta solangiae)
Kowalik duży (Sitta tephronota)
Kowalik białobrewy (Sitta victoriae)
Kowalik płowy (Sitta villosa)
Kowalik korsykański (Sitta whiteheadi)
Kowalik skromny (Sitta yunnanensis)

Występowanie i środowisko

Zamieszkują Eurazję i Amerykę Północną. Zajmują lasy, parki oraz skały.

Tryb życia i zachowanie

Potrafią, jako jedyne ptaki, poruszać się po pniach drzew głową w dół. Są wyjątkowo ruchliwe. Nie są ptakami wędrownymi.

Rozmnażanie

Gniazda zakładają w dziuplach i szczelinach skalnych, których otwory oblepiają gliną. Dwa gatunki budują gniazda z błota. Liczba jaj: od 4 do 10. Są białe z czerwonawymi cętkami. Wysiadywanie trwa 14-18 dni. Pisklęta są gniazdownikami. W gnieździe przebywają 20-25 dni.

Pożywienie

Żywią się owadami, pająkami i nasionami.

Ochrona i zagrożenia

Zagrożone są dwa gatunki: kowalik algierski oraz białobrewy. Dwa kolejne gatunki są narażone na wyginięcie.

Ciekawostki

To jedyne ptaki, które chodzą po pniach drzew głową w dół.

Pomurnik to najrzadszy ptak w Polsce.

Kalendarz przyrody

Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.

Opis

◂

●

▸

Kowalik: Trwa okres lęgowy kowalika.

●

Pomurnik: Okres występowania w Polsce pomurnika.

●

▸

Pomurnik: Okres lęgowy pomurnika.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Oznaczenia

Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.

Występowanie w Polsce

- gatunek zaobserwowany w Polsce w stanie dzikim po 1950 r.

PL - wtórnie

- gatunek introdukowany w Polsce rozmyślnie lub przypadkowo, tworzący stałe populacje.

PL - obserwacje dawne

- gatunek obserwowany ostatnio w Polsce w latach 1801-1950.

PL - hodowla

- gatunek hodowlany.

Liczebność

Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).

Bardzo liczny

- 3 000 001 - 30 000 000

Liczny

- 300 001 - 3 000 000

Średnio liczny

- 30 001 - 300 000

Nieliczny

- 3001 - 30 000

Bardzo nieliczny

- 301 - 3 000

Skrajnie nieliczny

- 1 - 300

Status

Lęgowy

- gniazduje regularnie na dyżym obszarze kraju.

Lęgowy sporadycznie

- gniazduje sporadycznie w kraju lub tylko lokalnie.

Przelotny/przylatujący

- gatunek regularnie stacjonuje w kraju podczas swoich przelotów lub przylatuje na zimowiska.

Zalatujący

- gatunek pojawiający się w Polsce nieregularnie.

Zalatujący wyjątkowo

- gatunek pojawiający się wyjątkowo w kraju (poniżej 5 obserwacji).

- gatunek ujęty w Załączniku i Dyrektywie Ptasiej (2009/147/WE z 30-11-2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), wskazującej na gatunki podlegające wraz z siedliskami szczególnej ochronie.