Pomidor zwyczajny

Pomidor zwyczajny (Lycopersicon esculentum) to roślina jednoroczna uprawna (warzywo) z rodziny psiankowatych, dająca duże, czerwone i soczyste owoce, powszechnie uprawiana w przydomowych ogródkach i na przemysłową skalę. Nowe odmiany czynią z pomidora także roślinę ozdobną. U nas to zwarty krzak lub w przypadku form szklarniowych - pnącze.

Wybrane odmiany:

Pomidor czekoladowy 'Kumato' - hiszpańska odmiana o słodkich owocach w kolorze brązu.
'Zielona Zebra' - odmiana europejska o zielonych owocach i ma pikantny posmak.
'Cerisette Brin de Munguet', 'Delicado', 'Goldita', 'Mirabell', 'Orange Bourgoin', 'Green en Grappe', 'Ilka', 'Red Pear', 'Sweet 100' - pomidory koktajlowe cherry o aromatycznych, małych owocach, żółtych, zielonych lub czerwonych.
'Balkonstar', 'Patio', 'Red robin', 'Totem', 'Tumpler' - odmiany karłowe, dorastające do 20-60 cm wysokości, nadające się do upraw w doniczkach.
'Bonset', 'Harzfeuer', 'Hildares', 'Moneymaker', 'Poivron jaune', 'Sparta', 'Vitella' - odmiany wysokopienne, o czerwonych owocach o masie od 60 do 120 g (w zależności od odmiany).
'Master', 'St. Pierre', 'Myrto' - odmiany o mięsistych owocach.
'Aranca', 'Piccolino' - odmiany gronowe, o małych owocach, odporne na choroby.
'Ranger', 'Roma' - odmiany śliwkowe, z przeznaczeniem na przetwory: ketchup, przeciery, musy, soki.

Występowanie i środowisko PL - tylko ogrody

Pomidor pochodzi z rejonów tropikalnych Ameryki Południowej lub Środkowej. W Polsce to roślina powszechnie uprawiana i przejściowo dziczejąca.

Kwitnie w okresie od lipca do września. Jest wrażliwy na niskie temperatury. Preferuje podłoże przepuszczalne, żyzne, lekko kwaśne, miejsce słoneczne i osłonięte od wiatru.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 300-400 cm.

Łodyga jest wzniesiona, lepka, owłosiona, wieloosiowa. Pęd główny wytwarza kwiatostan i przestaje rosnąć. Wypuszcza pędy boczne.

Kwiaty są żółte, zebrane w skrętki, zakwitają w skrętce kolejno, przez co na roślinie znajdują się jednocześnie i kwiaty i owoce.

Owoc jest kulisty, u form bywa wydłużony, gruszkowaty, mięsisty, soczysty, duży, czerwony, a u odmian także żółty, pomarańczowy, zielony, a nawet ciemnogranatowy.

Korzeń tworzy system krzaczasty, wnikający na głębokość nawet 1,5 m. Większość masy korzenia znajduje się do głębokości 40 cm.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Znanych jest około 7500 odmian pomidora!

Pomidor zjawił się w Europie dzięki Krzysztofowi Kolumbowi, który przywiózł go ze swojej wyprawy do Ameryki.

W Polsce produkcja pomidora to 0,5 mln ton rocznie.

Wybrane przepisy:

Przepis na leczo tradycyjne

Pytania

Czy pomidor to owoc, czy warzywo?

Z botanicznego punktu widzenia pomidor jest owocem. Z punktu widzenia spożywczego - to warzywo.

Zdjęcia - galeria

Kalendarz przyrody

Opis

●

Pomidor zwyczajny: Kwitnie pomidor zwyczajny.

◂

▸

Pomidor zwyczajny: Wysiew nasion pomidora na uprawę w szklarni.

◂

▸

Pomidor zwyczajny: Wysadzanie do gruntu siewek pomidora w uprawach szklarniowych.

◂

▸

Pomidor zwyczajny: Wysiew nasion pomidora na uprawę otwartą.

◂

▸

Pomidor zwyczajny: Wysadzanie do gruntu siewek pomidora w uprawach otwartych - po Zimnej Zośce i Ogrodnikach, gdy gleba ma temperaturę powyżej 14 °C.

◂

●

▸

Pomidor zwyczajny: Zbiory plonów pomidora.

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Parametry

Kolor kwiatów

Grupa

roślina zielna jednoroczna

Stanowisko

nasłonecznione

Użytek

zioła
rośliny uprawne
roślina lecznicza
warzywa

Jadalność

Gatunek jadalny

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn od lekko kwaśnego do obojętnego. pH 5.5-7.0
Właściwości gleby	Gleba żyzna, przepuszczalna, niezbyt mokra, bogata w próchnicę, piaszczysta, gliniasta.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Nie uprawiamy pomidorów na miejscu uprawy w zeszłym roku pomidorów i innych roślin psiankowatych. Konieczna 3-letnia przerwa. Jako przedplon stosujemy ogórki, kapustę, por, szpinak i seler.
Czas uprawy	Jeden rok.
Nawożenie	Wysokie wymagania wobec azotu (N), fosforu (P) i potasu (K). Przed sadzeniem glebę należy spulchnić i wzbogacić kompostem lub obornikiem.
Podlewanie	Nie moczymy liści przy podlewaniu.
Mrozoodporność	Nie toleruje mrozów.
Stanowisko	Nasłonecznione, osłonięte.
Rozstawa	40-60 cm w rzędach, 70-100 cm odległości między rzędami - pomidory wysokopienne. 50 na 50 cm dla pomidorów karłowatych.
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Uprawa doniczkowa	Tak.
Zalecenia uprawy w doniczce	Odmiany karłowe.
Rozmnażanie	Z nasion, wysiewanych pod szkło wczesna wiosną i wysadzanie siewek do gruntu. Przed posadzeniem wbijamy 2-metrowe tyczki,najlepiej z tworzywa innego niż drewno, które przenosi choroby.
Choroby i szkodniki	Zaraza ziemniaczana, wirus mozaiki, bakteryjna plamistość liści i owoców, mszyce, mączlik szklarniowy, mątwik ziemniaczany, mątwik pomidorowy, nicienie.
Dodatkowe informacje	Nadmierne podlewanie i nawożenie negatywnie odbija się na smaku owoców. Wilgoć i niższe temperatury hamują wzrost rośliny. Pędy do tyczek mocujemy nie za ciasno, aby nie "zdusić" rośliny. Ważne jest usuwanie na bieżąco zbędnych pędów bocznych (poniżej 10 cm długości). Usuwanie polega na wyłamaniu ich, a nie wycinaniu. W przypadku pomidorów wysokopiennych pozostawiamy tylko pęd główny. Pędy takie prowadzi się na sznurach lub drutach. Gdy pęd główny wykształci maksymalnie 10-ty kwiatostan - ścinamy jego wierzchołek. Na bieżąco usuwamy też pożółkłe liście oraz liście nad zebranymi owocami. Można też w uprawach zamkniętych potrząsać kwiatostanami w celu uwolnienia pyłku. Jak chronić pomidory przed zarazą? Najlepszym sposobem jest ich uprawa w inspektach, pod folią i wybór odpornych odmian (np. 'Vitella', 'Myrto'). Podczas podlewania uważamy na liście, które powinny pozostać suche, usuwanie dolnych liści przy pierwszych objawach choroby. Porazonych roślin nie kompostujemy. Zmieniamy co roku miejsce uprawy.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	obniżona odporność nowotwory choroby prostaty
Sposób działania, właściwości lecznicze	Pomidory zawierają dużo potasu i witaminy C, a także witaminy K, B₁, B₂ i B₆ oraz PP. są tu także jony fosforu, magnezu i wapnia. Pomidor zawiera likopen, który ma działanie antyoksydacyjne, może hamować rozwój komórek rakowych, wpływać na odporność organizmu. Szacuje się, że jedząc pomidory i przetwory z niego można obniżyć znacznie ryzyko zachorowania na raka prostaty.
Przyjmowana postać	postać surowa, produkt spożywczy
Przeciwwskazania	Nie wiadomo jak wpływa pomidor na chorych poddanych chemioterapii i radioterapii.
Surowiec	Owoc.

Pokrewne gatunki roślin

Ziemniak, kartofel
Solanum tuberosum

Tytoń bakun, machorka
Nicotiana rustica

Kolcowój chiński
Lycium chinense

Papryka roczna
Capsicum annuum

Kolcowój szkarłatny, kolcowój pospolity
Lycium barbarum

Tytoń pachnący, tytoń skrzydlaty
Nicotiana alata

Bieluń dziędzierzawa
Datura stramonium

Lulek biały
Hyoscyamus albus

Lulek czarny
Hyoscyamus niger

Miechunka pomidorowa
Physalis ixocarpa

Miechunka rozdęta
Physalis alkekengi

Petunia ogrodowa
Petunia ×atkinsiana

Pokrzyk wilcza-jagoda
Atropa bella-donna

Psianka czarna
Solanum nigrum

Psianka słodkogórz
Solanum dulcamara

Tytoń szlachetny
Nicotiana tabacum

Psiankowate
Zobacz inne gatunki
z tej rodziny.

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski - Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej., ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Agnieszka Gawłowska - 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer - Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Wolfgang Kawollek - Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001