Pszczołowate (Apidae)

Pszczołowate (Apidae) to rodzina owadów z podrzędu stylikowców, która liczy dziś około 16 000 gatunków. W Polsce żyje około 470 gatunków z tej rodziny owadów. Aż połowa żądłówek to gatunki z tej rodziny owadów. Oznaczanie poszczególnych gatunków nie jest łatwe.

Podrodziny

lepiarki (Colletinae)
pszczolinki (Andreninae)
smukliki (Halictinae)
spójnice (Melittinae)
miesierki (Megachilinae)
porobnice (Anthophorinae)
pszczoły (Apinae)

Wygląd

To owady o charakterystycznym wyglądzie. Ciało jest silnie owłosione Śródstopie tylnych odnóży jest rozszerzone i pokryte gęsto włoskami. Znajduje się tam aparat do zbierania pyłku. Ubarwienie na ogół brązowe z żółtymi lub czerwonymi elementami. Samce nie posiadają żądła, mają inny wzór na ciele, mają 13 segmentów (samice mają ich 12) w czułkach i mają inny rozmiar ciała (są zwykle mniejsze). Są wyposażone w ryjek, służący do spijania nektaru kwiatowego. Wiele gatunków posiada żądło.

Gatunki

Wykaz wszystkich opublikowanych artykułów tematycznych.

Pszczoła miodna (Apis mellifera)

To jeden z najlepiej rozpoznawalnych owadów świata i o najwększym znaczeniu gospodarczym dla człowieka. Dostarcza nie tylko miodu, ale także wosku pszczelego i mleczka.

Trzmiel gajowy (Bombus lucorum)

To jeden z pospolitych u nas trzmieli lasów i skrajów zadrzewień. Lubi siadać na kwiatach wrzosów, malin i borówki.

Trzmiel rudy (Bombus pascuorum, Bombus agrorum)

To jeden z najbardziej pospolitych naszych trzmieli, z charakterystycznym tułowiem ubarwionym na kolor rudy.

Nazwa rodziny

Pszczołowate (Apidae)

Występowanie

Cały świat. Pszczołowate - mapa występowania w Polsce

Liczba gatunków na świecie

16000

Liczba gatunków w Polsce

470

Systematyka

Domena: Eukarionty (Eukaryota)
Królestwo: Zwierzęta (Animalia)
Typ: Strunowce (Chordata)
Gromada: Owady (Insecta)
Rząd: Błonkówki, błonkoskrzydłe (Hymenoptera)
Rodzina: Pszczołowate (Apidae)

Długość ciała

Długość od 1,5 mm do 40 mm.

Inne gatunki

Pszczolinka wiosenna (Andrena albicans)
Pszczolinka napiaskowa (Andrena vaga)
Makatka wełnista (Anthidium punctatum)
Porobnica wiosenna (Anthophora plumipes)
Trzmiel kamiennik (Bombus lapidarius)
Trzmiel leśny (Bombus pratorum)
Trzmiel ziemny (Bombus terrestris)
Lepiarka jedwabniczka (Colletes daviesanus)
Obrostka letnia (Dasypoda hirtipes)
Kornutka komonicowa (Eucera tuberculata)
Samotka błoniarka (Hylaeus hyalinatus)
Smuklik wielki (Hylaeus quadricinctus)
Miesierka brzozówka (Megachile analis)
Miesierka ziemna (Megachile willoughbiella)
Murarka muszlówka (Osmia aurulenta)
Murarka leśna (Osmia bicolor)
Murarka ruda (Osmia rufa)
Trzmiel czarny (Psithyrus rupestris)

Występowanie i środowisko

Najliczniejsza grupa gatunków występuje w Azji Centralnej, w północnej części Afryki i Ameryce Południowej oraz Środkowej. W Polsce są obecne na terenie całego kraju. Można je spotkać w środowisku leśnym, na polach, łąkach i w parkach, przy ludzkich osiedlach. Można je obserwować najczęściej na kwiatach.

Tryb życia i zachowanie

Większość gatunków żyje samotnie. Budują gniazda i dostarczają larwom pokarmu. Inne gatunki gniazda budują stale, mimo pojawienia się potomstwa. Niektóre gatunki budują pojedyncze gniazda w grupach, wspólnie broniąc terenu. Najbardziej społeczną formę życia wiedzie pszczoła miodna. Jedna trzecia liczba gatunków prowadzi pasożytniczy tryb życia. Samice składają wówczas jaja do innych gniazd. Dorosłe osobniki pasożytnicze nie pobierają pokarmu.

Gniazda są zakładane w starych dziuplach drzew, pod gałęziami, pod ziemią, a także w muszlach ślimaków.

To owady ciepłolubne.

Niektóre gatunki wykształciły sposób komunikowania się za pomocą ruchów ciała.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Rozwój trwa od kilku do kilkunastu tygodni. Owady samotnicze mają 1-2 generacje w roku. Czasem też populacja rozmnaża się stale.

Pożywienie

Odżywiają się nektarem i pyłkiem kwiatowym. Larwy karmione są pyłkiem i nektarem, osobniki dorosłe żywią się głównie nektarem. Bardzo często poszczególne gatunki specjalizują się w odwiedzaniu zaledwie jednego rodzaju rośliny.

Ochrona i zagrożenia

Owady te odpowiadają za zapylanie wielu roślin. Jest to jedna z najważniejszych grup owadów zapylających na świecie. Gdyby wyginęły pszczołowate, prawdopodobnie połowa gatunków roślin kwiatowych wymarłaby.

Aż 222 gatunki figurują na Czerwonej Liście Zwierząt. Sześć figuruje w Czerwonej Księdze. Chronionych jest 31 gatunków w Polsce.

Ciekawostki

Większość gatunków może użądlić w obronie tylko raz. Owad po wbiciu w ciało ofiary żądła nie może go wyjąć. Musi rozerwać odwłok, po czym owad umiera.

Owady te odpowiadają za zapylanie połowy gatunków roślin kwiatowych na świecie.

Niektóre gatunki pszczołowatych zakładają gniazda w muszlach ślimaków!