Spis treści:

Tukanowate

Tukanowate, tukany (Ramphastidae) to rodzina ptaków z rzędu łaźców. Rodzina ta liczy dziś 121 gatunków.

Wygląd

Najbardziej charakterystyczny dla rodziny jest ogromy, czasem dłuższy od reszty ciała, dziób. Jest też prawie tej samej grubości co tułów. Dzięki ażurowej budowie jest on niezwykle lekki. Krajce dzioba są piłkowane. Dziób jest przy tym niezwykle kolorowy. W upierzeniu pojawiają się kontrastujące ze sobą plamy. Pod względem ubarwienia nie występuje dymorfizm płciowy. Samce są jednak czasami nieco większe od samic i mają dłuższe dzioby.

Gatunki

To atlas z wykazem gatunków, przynależących do danej rodziny. Aby wyświetlić tylko polskie gatunki, użyj filtra Ukryj obce gatunki, który znajdziesz w panelu bocznym. Możesz także użyć innych ciekawych filtrów, dzięki którym wyświetlisz gatunki z określonego kontynentu, o określonym statusie zagrożenia wyginięciem lub w oparciu jeszcze o inne kryteria. Nasz atlas zawiera karty opisów gatunków wraz ze zdjęciami. Kliknij na nazwę gatunkową lub miniaturę zdjęcia, aby się dowiedzieć czegoś więcej na temat danego gatunku.

Arasari brązowouchy

Pteroglossus castanotis

Arasari brązowouchy (Pteroglossus castanotis) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Wierzch zielono-szarawy, spód żółty z czerwoną przepaską. Nogawice ciemne. Głowa brązowa z czarnym wierzchem, wokół oczu turkusowa plama.

Arasari czarnogłowy

Pteroglossus viridis

Arasari czarnogłowy (Pteroglossus viridis) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Spód żółty, wierzch ciemny, pokrywy ogonowe i część grzbietu - czerwone. Wokół oczu niebieska i czerwona skóra.

Arasari czarnoszyi

Pteroglossus aracari

Arasari czarnoszyi (Pteroglossus aracari) to gatunek ptaka z rodziny tukanów. Upierzenie czarne z wierzchu, czarne jest też podgardle. Pierś i spód żółte z czerwoną, szeroką przepaską.

Arasari kędzierzawy

Pteroglossus beauharnaisii

Arasari kędzierzawy (Pteroglossus beauharnaisii) to gatunek ptaka z rodziny tukanów. To pięknie ubarwiony ptak z charakterystycznymi piórami na głowie, które przypominają loki. Wokół oczu niebieski obszar.

Arasari obrożny

Pteroglossus torquatus

Arasari obrożny (Pteroglossus torquatus) to piękny, kolorowy ptak z rodziny tukanów z Ameryki Środkowej. Wierzch ciała i głowa są upierzone na czarno z zielonkawym połyskiem. Pokrywy nadogonowe oraz kuper są czerwone.

Arasari wielopręgi

Pteroglossus pluricinctus

Arasari wielopręgi (Pteroglossus pluricinctus) to gatunek ptaka z rodziny tukanów. Wokół oczu zielononiebieski obszar. Poza tym głowa czarna, podobnie jak wierzch. Spód żółty z pręgami.

Arasari żółtobrzuchy

Pteroglossus inscriptus

Arasari żółtobrzuchy (Pteroglossus inscriptus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Spód żółty, wierzch ciemny, pokrywy ogonowe i część grzbietu - czerwone. Policzki ciemnobrązowe. Wokół oczu niebieska skóra.

Brodacz czerwonogłowy

Eubucco bourcierii

Brodacz czerwonogłowy (Eubucco bourcierii) to gatunek ptaka z rodziny brodaczy. To bardzo kolorowy ptak o wyraźnym dymorfizmie płciowym. Samiec ma zielono-oliwkowy wierzch, żółtawy spód, czerwoną głową z białą kreską na karku.

Brodal czerwonouchy

Trachyphonus erythrocephalus

Brodal czerwonouchy (Trachyphonus erythrocephalus) to gatunek pięknie ubarwionego ptaka z rodziny brodaczy (niektóre źródła zaliczają ten gatunek do tukanowatych lub Lybiidae). Głowa jest czerwono-żółto-czarna, dziób czerwony.

Pieprzojad czerwonorzytny

Aulacorhynchus haematopygus

Pieprzojad czerwonorzytny (Aulacorhynchus haematopygus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone poza rdzawym kuprem i końcem piór ogona. Dziób potężny, brunatny, biały u nasady.

Pieprzojad szmaragdowy

Aulacorhynchus prasinus

Pieprzojad szmaragdowy (Aulacorhynchus prasinus) to ptak z rodziny tukanów. Upierzenie zielone, jaśniejsze na spodzie. Gardło niebieskie lub białe. Kuper i spód ogona - pomarańczowy. Wokół oka niebieskie, czerwone lub czarne pole.

Pieprzojad zmienny

Aulacorhynchus sulcatus

Pieprzojad zmienny (Aulacorhynchus sulcatus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone z niebieską maską, białawym gardłem. sterówki mają niebieskawe końcówki.

Pstrogłów czarnobrewy

Psilopogon oorti

Pstrogłów czarnobrewy (Psilopogon oorti) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone. Głowa z żółto-niebieskim gardłem i czerwonym czołem. Nad okiem biegnie czarna brew. Policzki niebieskie.

Pstrogłów nakrapiany

Psilopogon zeylanicus

Pstrogłów nakrapiany (Psilopogon zeylanicus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Dziób duży, czerwonawy. Głowa brązowa z jasnym kreskowaniem i żółtym obszarem wokół oczu, pierś brązowa, reszta zielonkawa.

Pstrogłów niebieskolicy

Psilopogon asiaticus

Pstrogłów niebieskolicy (Psilopogon asiaticus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone poza głową, która jest niebieska z boków, niebieskie jest też gardło. Na głowie i karku czerwona czapeczka z czarno-żółtymi plamami.

Pstrogłów plamkowany

Psilopogon lineatus

Pstrogłów plamkowany (Psilopogon lineatus) to gatunek ptaka z rodziny brodaczy. Niektóre źródła zaliczają do odrębnej rodziny Megalaimidae. Upierzenie z wierzchu zielone, od spodu zielonkawo-pstre.

Pstrogłów zielonolicy

Psilopogon faiostrictus

Pstrogłów zielonolicy (Psilopogon faiostrictus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Ma krępą sylwetkę. Upierzenie zielone poza głową, która jest zielono-żółta w jasne kreski. Brew i policzki jasnozielone.

Pstrogłów złotobrody

Psilopogon franklinii

Pstrogłów złotobrody (Psilopogon franklinii) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone z niebieskawymi plamami na skrzydłach. Głowa z żółtym gardłem i czerwonym czołem i potylicą.

Pstrogłów żaroczuby

Psilopogon pyrolophus

Pstrogłów żaroczuby (Psilopogon pyrolophus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielone, żółtawe od spodu. Głowa pstrokata. U nasady żółtawego dzioba z czarną przepaską czerwono-czarny czub.

Pstrogłów żółtoczelny

Psilopogon flavifrons

Pstrogłów żółtoczelny (Psilopogon flavifrons) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Ma krępą sylwetkę. Upierzenie w większości zielone. Gardło i boki głowy niebieskie. Czoło i plamki u nasady dzioba z boków są żółte.

Pstrogłów żółtodzioby

Psilopogon virens

Pstrogłów żółtodzioby (Psilopogon virens) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Dziób duży, żółty z ciemnym końcem w górnej części. Głowa czarna, wierzch i pierś brązowe, spód żółto-brązowy, skrzydła zielonkawo-niebieskie.

Tęgogłowik skromny

Semnornis frantzii

Tęgogłowik skromny, brodacz żółtogłowy (Semnornis ramphastinus) to gatunek ptaka z rodziny brodaczy. Upierzenie oliwkowozielone. Głowa i spód z żółtym odcieniem. Oko czerwone.

Tęgogłowik wielobarwny

Semnornis ramphastinus

Tęgogłowik wielobarwny, brodacz wielkodzioby (Semnornis ramphastinus) to gatunek ptaka z rodziny brodaczy. Wierzch jest oliwkowozielony, przód szarawy z niebieskawym odcieniem. Na głowie i karku czarna przepaska.

Tukan czarnodzioby

Ramphastos ambiguus

Tukan czarnodzioby (Ramphastos ambiguus) to gatunek ptaka z rodziny tukanów. Ma czarne upierzenie poza żółtozielonymi bokami głowy i żółtym, wyraźnie wyodrębnionym śliniakiem.

Tukan czerwonodzioby

Ramphastos tucanus

Tukan czerwonodzioby to jeden z przedstawicieli rodziny tukanów z Ameryki Południowej. Ma piękny, czerwony dziób z żółtymi elementami. Wokół oczu ma niebieski obszar. Za okiem biała plama. Upierzenie jest czarne. Kuper jasny.

Tukan górski

Ramphastos brevis

Tukan górski (Ramphastos brevis) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie czarne z żółtawym śliniakiem i bokami głowy. Dziób potężny, w górnej części żółty, w dolnej ciemny.

Tukan tęczodzioby

Ramphastos sulfuratus

Tukan tęczodzioby (Ramphastos sulfuratus) to pięknie ubarwiony gatunek tukana. Samica jest mniejsza od samca. Upierzenie jest czarne, często z połyskiem i zielonkawym odcieniem. Czoło, policzki oraz pierś są jaskrawożółte.

Tukan wielki

Ramphastos toco

Tukan wielki, tukan toko (Ramphastos toco) to gatunek ptaka z rodziny tukanów, chyba najbardziej znany przedstawiciel tej rodziny. Upierzenie czarne poza białym śliniakiem i kuprem, czerwonymi pokrywami podogonowymi, pomarańczową otoczką oczu.

Tukan zielonodzioby

Ramphastos dicolorus

Tukan zielonodzioby (Ramphastos dicolorus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie z wierzchu czarne z żółtawym śliniakiem, ciemniejszym, pomarańczowym w środku, bordowym spodem.

Tukan żółtogardły

Ramphastos vitellinus

Tukan żółtogardły (Ramphastos vitellinus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie z wierzchu i od spodu czarne z żółto-białym śliniakiem, niebieskimi i bokami głowy.

Tukaniec

Pteroglossus bailloni

Tukaniec (Pteroglossus bailloni) to ptak zaliczany do rodziny tukanów. Upierzenie oliwkowe z wierzchu, głowa żółta z czerwoną otoczką żółtych oczu. Grzbiet czerwony. Dziób duży, zagięty w dół, z czerwonymi smugami u nasady.

Tukanik plamodzioby

Selenidera maculirostris

Tukanik plamodzioby (Selenidera maculirostris) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie zielonkawe z ciemnymi przydymieniami. Głowa czarna z żółtawą obrożą na karku, zieloną skórą wokół oczu.

Wąsal czerwonogłowy

Pogonornis melanopterus

Wąsal czerwonogłowy (Pogonornis melanopterus) to ptak z rodziny brodaczy, niektóre źródła zaliczają go do tukanowatych. Upierzenie czarno-brązowo-białe z czerwoną głową.

Wąsal obrożny

Lybius torquatus

Wąsal obrożny (Lybius torquatus) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie z wierzchu czarne, skrzydła brązowe, czarna jest też obroża na piersi. Wierzch głowy, kark czarne, reszta czerwona.

Wąsal żółtooki

Pogonornis dubius

Wąsal żółtooki (Pogonornis dubius) to gatunek ptaka z rodziny tukanowatych. Upierzenie z wierzchu czarne, czarny jest też ogon, obręcz na piersi. Reszta czerwona. Wokół dzioba kępki włosów.

Zdjęcia - galeria

Galeria ta zawiera zdjęcia gatunków opisywanych w tym artykule. Więcej zdjęć można zwykle znaleźć w artykułach, opisujących poszczególne rodzaje i gatunki.

Inne gatunki

andotukan czarnogłowy (Andigena cucullata)
andotukan niebieski (Andigena hypoglauca)
andotukan pstrodzioby (Andigena laminirostris)
andotukan czarnodzioby (Andigena nigrirostris)
pieprzojad zielony (Aulacorhynchus albivitta)
pieprzojad andyjski (Aulacorhynchus coeruleicinctis)
pieprzojad hakodzioby (Aulacorhynchus derbianus)
pieprzojad żółtobrewy (Aulacorhynchus huallagae)
pieprzojad wyżynny (Aulacorhynchus whitelianus)
wąsalik (Buccanodon duchaillui)
gołodziób (Caloramphus fuliginosus)
brodacz złocisty (Capito auratus)
brodacz krasnoczapkowy (Capito aurovirens)
brodacz brązowawy (Capito brunneipectus)
brodacz czarnowstęgi (Capito dayi)
brodacz białogrzbiety (Capito hypoleucus)
brodacz jasnoczapkowy (Capito maculicoronatus)
brodacz czarnoplamy (Capito niger)
brodacz pięciobarwny (Capito quinticolor)
brodacz ognistoczelny (Capito squamatus)
brodacz krasnopręgi (Capito wallacei)
oliwkobrodal (Cryptolybia olivacea)
brodacz żółtogardły (Eubucco richardsoni)
brodacz szkarłatnogłowy (Eubucco tucinkae)
brodacz pstry (Eubucco versicolor)
łysoń siwogłowy (Gymnobucco bonapartei)
łysoń kreskowany (Gymnobucco calvus)
łysoń jasnodzioby (Gymnobucco peli)
łysoń ciemny (Gymnobucco sladeni)
wąsal czerwonobrewy (Lybius chaplini)
wąsal czerwonogardły (Lybius guifsobalito)
wąsal białogłowy (Lybius leucocephalus)
wąsal czerwonolicy (Lybius rubrifacies)
wąsal etiopski (Lybius undatus)
wąsal zbroczony (Lybius vieilloti)
wąsaczek czerwonorzytny (Pogoniulus atroflavus)
wąsaczek żółtorzytny (Pogoniulus bilineatus)
wąsaczek żółtoczelny (Pogoniulus chrysoconus)
wąsaczek żółtogrzbiety (Pogoniulus coryphaea)
wąsaczek zielony (Pogoniulus leucomystax)
wąsaczek czerwonoczelny (Pogoniulus pusillus)
wąsaczek plamisty (Pogoniulus scolopaceus)
wąsaczek zielonawy (Pogoniulus simplex)
wąsaczek żółtogardły (Pogoniulus subsulphureus)
wąsal szkarłatny (Pogonornis bidentatus)
wąsal płomiennobrzuchy (Pogonornis minor)
wąsal niebieskooki (Pogonornis rolleti)
pstrogłów okularowy (Psilopogon armillaris)
pstrogłów zmienny (Psilopogon australis)
pstrogłów złotawy (Psilopogon chrysopogon)
pstrogłów brązowogardły (Psilopogon corvinus)
pstrogłów czarnogardły (Psilopogon eximius)
pstrogłów hajnański (Psilopogon faber)
pstrogłów żółtogardły (Psilopogon haemacephalus)
pstrogłów złotoczelny (Psilopogon henricii)
pstrogłów czarnowąsy (Psilopogon incognitus)
pstrogłów obrożny (Psilopogon javensis)
pstrogłów błękitnobrewy (Psilopogon lagrandieri)
pstrogłów malabarski (Psilopogon malabaricus)
pstrogłów górski (Psilopogon monticola)
pstrogłów czerwonogardły (Psilopogon mystacophanos)
pstrogłów tajwański (Psilopogon nuchalis)
pstrogłów złotokarkowy (Psilopogon pulcherrimus)
pstrogłów krasnoczapkowy (Psilopogon rafflesii)
pstrogłów czerwonoczelny (Psilopogon rubricapillus)
pstrogłów białolicy (Psilopogon viridis)
arasari amazoński (Pteroglossus azara)
arasari rdzawoszyi (Pteroglossus bitorquatus)
tukanik brazylijski (Selenidera gouldii)
tukanik żółtolicy (Selenidera nattereri)
tukanik gujański (Selenidera piperivora)
tukanik czarnopierśny (Selenidera reinwardtii)
tukanik złotouchy (Selenidera spectabilis)
brodacznik żółtolicy (Stactolaema anchietae)
brodacznik białouchy (Stactolaema leucotis)
brodacznik białoskrzydły (Stactolaema whytii)
żółtodziób (Trachylaemus purpuratus)
brodal czarnogardły (Trachyphonus darnaudii)
brodal perełkowany (Trachyphonus margaritatus)
brodal czubaty (Trachyphonus vaillantii)
głowaczek białogardły (Tricholaema diademata)
głowaczek plamisty (Tricholaema frontata)
kosmatek (Tricholaema hirsuta)
głowaczek czarnopierśny (Tricholaema lacrymosa)
głowaczek białolicy (Tricholaema leucomelas)
głowaczek mały (Tricholaema melanocephala)

Występowanie i środowisko

Występują w Ameryce Środkowej i Południowej. Żyją wyłącznie w środowisku leśnym.

Tryb życia i zachowanie

Są towarzyskie i hałaśliwe. Żyją w małych stadach. Ptaki iskają się nawzajem długimi dziobami. Tukany nierzadko poddają się zabawom. Dla przykładu lubią przerzucać sobie owoce, spychać się z gałęzi.

Morfologia i anatomia

Język jest długi (nawet 15 cm), wąski i spłaszczony. Zewnętrzny palec zwrotny. Skrzydła są krótkie i zaokrąglone. Kręgi w dolnym odcinku kręgosłupa mają unikalną budowę, co umożliwia ptakom zagięcie ogona do przodu nad grzbietem.

Rozmnażanie

Gniazdują w dziuplach, nie wyściełając ich. Samice składają 1-5 białych jaj. Wysiaduje samica i samiec przez 16 dni. Pisklęta są nagie. Młode przebywają w dziupli 6-7 tygodni. Dziób osiąga swój pełny kształt dopiero po kilku miesiącach.

Pożywienie

Odżywiają się owocami i jagodami, owady, pająki i inne małe zwierzęta, ptaki i jaja ptaków. Piją wodę z zagłębień drzew.

Ochrona i zagrożenia

Zagrożonym gatunkiem z tej rodziny jest pieprzojad żółtobrewy.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)

Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN - Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek - Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?