Zając szarak

Zając szarak (Lepus europaeus) to ssak z rodziny zającowatych o szarobrązowym kolorze ciała, białym spodzie. Ma bardzo duże i silne nogi oraz serce. Bardzo szybko biega. Naturalnymi wrogami zająca są: lis, myszołów, wrona siwa, pies, wilk, kuna, tchórz, orzeł przedni, puchacz, jastrząb. Zające czynią szkody w sadownictwie, niszcząc korę drzew.

Zdjęcia – galeria

Kliknij obrazek, aby go powiększyć lub wyświetlić galerię, pokaz slajdów i dodatkowe opisy zdjęć.

⤢ POWIĘKSZ

Występowanie i środowisko PL

Europa i Azja są obszarami pierwotnego występowania. Gatunek został introdukowany w obu Amerykach i Australii. Zamieszkuje pola uprawne, łąki, skraje lasów. Unika dużych kompleksów leśnych. W Polsce występuje tylko podgatunek nominatywny. Najliczniej występuje u nas w centralnej części kraju, w Małopolsce i na Lubelszczyźnie.

Tryb życia i zachowanie

Zając nie przemieszcza się na duże odległości w terenie. Jest zwierzęciem osiadłym. Nie jest zwierzęciem towarzyskim. Żyje, poza okresem rui, samotnie.

Latem żeruje o zmroku i o świcie. W zimie żeruje także w nocy.

Niewiele ponad 2% populacji dożywa 13 lat, zwykle 5-6 lat.

Morfologia i anatomia

Zając osiąga rozmiary do 76 cm długości ciała i masę do 8 kg. Ogon ma długość około 10 cm.

Pożywienie

Jest roślinożerny. Zjada rośliny zielone, owoce, korę pędów drzew, nasiona, grzyby. Żeruje w nocy, rzadziej w dzień. Za dnia leży nieruchomo w legowisku, gdzie trudno go zauważyć.

Rozmnażanie

W ciągu roku możliwe 3-4 mioty. Okres porodu przypada na marzec-kwiecień. Liczba młodych w miocie - do 6. Możliwe jest ponowne zapłodnienie ciężarnej samicy. Młode bardzo szybko są zdolne do samodzielnego życia. Samica od razu opuszcza młode, które pozostają nieruchome przez kilka dni w gnieździe, potem rozchodzą się na odległość kilku-kilkunastu metrów od siebie. Samica karmi krótko młode w nocy o ściśle określonej porze. Po dwóch tygodniach młode jedzą rośliny zielone, a po miesiącu są samodzielne.

Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 7 miesięcy, samce nieco wcześniej, bo w 5-6 miesiącu życia.

W Polsce pierwsze mioty pojawiają się w marcu, ostatnie we wrześniu.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Dla tego gatunku bardzo zmienna jest liczebność, która zależy od pogody i czynników chorobowych. Zając jest zwierzyną łowną z okresem ochronnym.

Ciekawostki

Zając bez rozbiegu skacze na wysokość 2 m. Może poruszać się z prędkością 80 km/g. Pojedyncze skoki wynoszą do 4 m!

Młode zająca nie mają zapachu.

Podgatunki

Wyróżniamy następujące podgatunki:

Lepus e. castroviejoi - zając kantabryjski, Palacios, 1977 - czasem uznawany za odrębny gatunek
Lepus e. comus - zając junnański, G. M. Allen, 1927 - czasem uznawany za odrębny gatunek
Lepus e. coreanus - zając koreański, Thomas, 1892 - czasem uznawany za odrębny gatunek
Lepus e. europaeus - zając szarak, Pallas, 1778
Lepus e. caspicus, Hemprich & Ehrenberg, 1832
Lepus e. connori, Robinson, 1918
Lepus e. creticus, Barrett-Hamilton, 1903
Lepus e. cyprius, Barrett-Hamilton, 1903
Lepus e. cyrensis, Satunin, 1905
Lepus e. hybridus, Desmarest, 1822
Lepus e. judeae, J.E. Gray, 1867
Lepus e. karpathorum, Hilzheimer, 1906
Lepus e. medius, Nilsson, 1820
Lepus e. occidentalis , de Winton, 1898
Lepus e. parnassius, G.S. Miller, 1903
Lepus e. ponticus, Ognev, 1929
Lepus e. rhodius, Festa, 1914
Lepus e. syriacus, Hemprich & Ehrenberg, 1832
Lepus e. transsylvanicus, Matschie, 1901
Lepus e. mandshuricus - zając mandżurski, Radde, 1861 - czasem uznawany za odrębny gatunek
Lepus e. starcki - zając wyżynny, F. Petter, 1963 - czasem uznawany za odrębny gatunek

Pytania

Czym się różni zając od królika?

Zając jest większy od królika, mniej krępy, jego budowa wydaje się mocniejsza, ma bardzo duże i silne nogi. Królik ma stosunkowo większą głowę w odniesieniu do całego ciała, jego uszy są mniejsze, krótsze i zaokrąglone na końcach. Młode zająca są owłosione i mają oczy otwarte. Zając bardzo szybko biega.

Jak długo żyje zając?

Zając żyje zwykle 1-2 lata, chociaż w dogodnych warunkach może żyć nawet 13 lat. Przyczyną takiego stanu rzeczy są drapieżniki, choroby i polowania.

Filmy

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
		●	●	●	●	●	●	▸				W tym okresie na świat mogą przychodzić kolejne młode zająca szaraka w 3-4 miotach w roku

Pokaż tylko bieżące wydarzenia

Pokrewne gatunki ssaków

Zając bielak
Lepus timidus

Zając wełnisty
Lepus oiostolus

Zając polarny
Lepus arcticus

Zając wielkouchy
Lepus californicus

Zającowate
Zobacz inne gatunki z tej rodziny.

Ile śpią ssaki?

Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?

Najmniejszy ssak

Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?

Największy ssak

Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?

Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0