Jarząbek

Jarząbek, jarząbek zwyczajny (Bonasa bonasia) to ptak nieco większy od kuropatwy. Ma maskujące ubarwienie. Z wierzchu jest szary z gęstym prążkowaniem. Skrzydła brązowawe, spód jasny z ciemnym łuskowaniem. Samiec jest większy od samicy. Na podgardlu ma czarną plamę z grubą, białą obwódką. Samice są bardziej brązowe. Skok opierzony. Na głowie znajduje się czubek z piór. Nad oczami znajdują się czerwone róże. U osobników dorosłych na końcu ogona znajduje się jasny pasek z poprzedzającym go czarnym pasem, widocznym głównie podczas lotu.

© Wolfgang Kruck - Fotolia.com

Występowanie i środowisko

Gatunek ten występuje w Europie i na dużym obszarze Azji. W Polsce występuje na północnym wschodzie i w górach. Spotkać go można w lasach iglastych i mieszanych.

Tryb życia i zachowanie

Prowadzi osiadły tryb życia. Przebywa w parach lub samotnie. Tylko w zimie tworzy niewielkie stada. Broni swojego terytorium. Jest aktywny za dnia. Noc spędza na drzewie. Zimą bywa, że odpoczywa w norach wygrzebanych w śniegu. Zimą żeruje na drzewach, poza tym na ziemi. Prowadzi skryty tryb życia. W razie zagrożenia oddala się w gąszcz na piechotę lub przywiera do ziemi. Bardzo trudny w obserwacji. Lot sprawny i szybki.

Pożywienie

Zjada zielone części roślin oraz kwiaty, owoce, nasiona, kotki brzozy i leszczyny. Dietę uzupełnia mrówkami, gąsienicami i innymi bezkręgowcami. Młode zjadają owady.

Rozmnażanie

Już jesienią samce wybierają terytorium związane z wiosennymi lęgami. Jest monogamiczny. W roku wyprowadza jeden lęg. Gniazdo to płytkie zagłębienie w ziemi pod krzewem lub drzewem, budowane przez samicę. W zniesieniu zwykle 7-11 jaj (wyjątkowo 5-14) w okresie od połowy kwietnia do początku czerwca. Samica wysiaduje jaja przez 23-27 dni. Młode potrafią już latać po 2-3 tygodniach. Trzymają się blisko samicy przez pierwsze trzy miesiące życia. Po roku są już dojrzałe płciowo.

Ochrona i zagrożenia

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Niegdyś był to cenny ptak łowny.

Zdjęcia - galeria

© medianauka.pl, 2015-04-23, GAT-765